شرط و شروط جدید وام‌دهی بانک‌ها/برای وام ۲۰۰ میلیونی چقدر پول بلوکه می شود؟
اگرچه بانک مرکزی اعلام کرده بود بلوکه کردن بخشی از تسهیلات وام‌گیرندگان تخلف است اما پیگیری‌ها نشان می‌دهد برخی از بانک‌ها تا ۳۰ درصد تسهیلات پرداختی را بلوکه میکنند بدون اینکه هیچ سودی به آن بدهند.
سال‌های گذشته بانک‌ها درصد کمی از مبلغ تسهیلات بانکی را بلوکه می‌‌کردند و مشتری تنها زمانی می‌توانست به مبلغ بلوکه شده دسترسی پیدا کند که کل اقساط وام را پرداخت کند.
در برخی از زمان‌ها به پول بلوکه شده سود تعلق می‌گرفت و برخی از از اوقات نه. اما درصد پول بلوکه شده اصولا زیاد نبود. اما حالا برخی از بانک‌های خصوصی می‌گویند تنها در صورتی تسهیلات بانکی پرداخت میکنند که ۳۰ درصد کل وام را بلوکه کنند بدون اینکه هیچ سودی به این پول تعلق بگیرد.
آنچه در ادامه می‌آید گزارش میدانی تجارت‌نیوز از مراجعه و تماس با چندین بانک دولتی و خصوصی است.
کدام بانک ۳۰ درصد را بلوکه میکند؟
یعنی بانک ۱۰۰ میلیون تومان از یک وام ۳۰۰ میلیونی را به مدت پنج سال بلوکه میکند بدون اینکه هیچ سودی به این مبلغ پرداخت کند! البته همه بانک‌ها ۳۰ درصد سپرده را بلوکه نمی‌کنند. میزان پول بلوکه شده به نوع بانک و اعتبار مشتری بستگی دارد.
پیگیری تجارت‌نیوز از یکی از شعب بانک سامان نشان می‌دهد هنوز پرونده تسهیلات بانکی سال جدید در بانک سامان باز نشده است. اما یکی از مسئولان شعبه می‌گوید بر اساس بخشنامه جدید وقتی فردی از بانک وام بگیرد ۳۰ درصد آن بلوکه می‌شود و هیچ سودی هم به آن تعلق نمی‌گیرد.
بلوکه ۱۶ درصدی پول برای مشتریان عادی
اما رویه همه بانک‌های خصوصی مانند هم نیست. بانک پارسیان می‌گوید ۱۶ درصد مبلغ وام را بلوکه میکند. اما نه برای مشتریان خاص. بلکه برای مشتریان عادی بانک.
هرچند برخی بانک‌های خصوصی در مواجه با چنین متقاضیانی می‌گویند تا آماده شدن و ابلاغ دستورالعمل جدید منتظر بمانند اما در نهایت روال کارشان از این قرار است که متقاضی باید مشتری شعبه باشد. این یعنی باید حسابی در آن شعبه افتتاح شود و حساب بانکی حداقل سه ماه گردش حساب داشته باشد. بعد از این، متقاضی می‌تواند درخواست وام بدهد. بانک از روی میانگین حساب، مشتری را ارزیابی و در نهایت اعتبار سنجی میکند.
برای پرداخت وام، باید معادل ۱۶ درصد از مبلغ وام درخواستی در حساب مشتری موجود باشد. باین مبلغ را بدون پرداخت سود، مسدود میکند و در ازای آن تسهیلاتی با نرخ سود ۱۸ درصد پرداخت میکند.
بیایید این وضعیت را با ذکر مثالی فرضی، بهتر متوجه بشویم. شما برای دریافت یک وام ۲۰۰ میلیون تومانی باید حدود ۳۲ میلیون تومان در حساب خود داشته باشید. این مبلغ تا زمان پرداخت آخرین قسط بدون دریافت هیچ سودی مسدود می‌شود. در این مدت شما طبق شرایط توافقِ، اقساط تسهیلات بانکی خود را به نرخ ۱۸ درصد پرداخت می‌کنید.
یکی از شعب بانک پارسیان به خبرنگار تجارت‌نیوز می‌گوید البته بلوکه کردن پول و داشتن موجودی ۱۶ درصدی، تنها برای مشتریان عادی است. مشتریان خاصی که گردش حساب بالا دارند بدون هیچ محدودیتی وام می‌گیرند.
رویه بانک‌های دولتی چیست؟
ظاهرا عموم بانک‌های دولتی که مشتریانی از جنس مردم کوچه و خیابان دارند. در مواجهه با متقاضیان وام پیشنهاد افتتاح حساب سپرده چند ساله را می‌دهند. پیگیری‌های تجارت‌نیوز از سه بانک تجارت، صادرات و ملی نشان می‌دهد که برای دریافت وام راهکار عجیبی دارند.
مشتری پولی را در بانک بلوکه میکند و معادل ۸۰ درصد آن را وام می‌گیرد. اما پول بلوکه شده تا زمان پرداخت آخرین قسط در حساب بانک می‌ماند. البته بانک به این پول سود می‌دهد!
برای درک بهتر این وضعیت تصور کنید شما نیازمند ۲۰۰ میلیون تومان وام هستید. باید اول ۲۵۰ میلیون تومان پول را در حساب بانکی خود بگذارید. بانک این پول را بلوکه میکند و معادل ۸۰ درصد آن را به شما وام می‌دهد. برای دریافت این وام احتمالا بانک از شما ضامن هم نمی‌خواهد چون موجودی سپرده تضمین بازگرداندن اصل و فرع تسهیلات است.
اما سوالی که وجود دارد این است که آیا کسی پیدا می شود که برای تهیه ۲۰۰ میلیون تومان پول نقد بخواهد ۲۵۰ میلیون تومان پول نقد را وثیقه بگذارد؟
همه بانک‌ها تخلف میکنند؟
بلوکه کردن بخشی از تسهیلات بانکی در حالی به یک رویه کلی در سیستم وام‌دهی تبدیل شده که زمستان سال گذشته بانک مرکزی برای عموم بانک‌های خصوصی و دولتی خط و نشان کشید و یادآور شد که بلوکه کردن بخشی از تسهیلات وام گیرندگان تخلف است.
سه ماه و اندی پیش، حمیدرضا غنی آبادی، مدیرکل مقررات، مجوزهای بانکی و مبارزه با پولشویی بانک در تلویزیون اعلام کرد اگر از وام گیرندگان، کسی دید که بانک قسمتی از تسهیلاتش را نگهداشت و بلوکه کرد، می‌تواند پیگیری کند.
ایرنا آن زمان از زبان این مقام مسئول بانک مرکزی نوشت: بحث بلوکه کردن بخشی از مبلغ تسهیلات از گذشته ممنوع است. اگر مشتری بانک با چنین موارد مواجه شد. حتماً قابل طرح و رسیدگی است.
از این خط و نشان کِشی بانک مرکزی انتظار می‌رفت که بانک‌ها تغییر رویه دهند و دیگر به هنگام دادن وام پولی را بلوکه نکنند. اما نه تنها بانک‌ها رویه خود را تغییر ندادند که گویا برخی از آنها درصاد پولی که بلوکه میکنند را افزایش هم داده‌اند!
البته بانک‌ها به وقت دادن تسهیلات عملکردی دوگانه دارند و سیاستی یک بام و دو هوا در پیش می‌گیرند. از یکسو در مواجهه با متقاضیانی از جنس عموم مردم نهایت سختگیری را به خرج می‌دهند و بیش از حد مته به خشخاش می‌گذارند. اما در مواجه درخواست هایی از جنس دیگر نهایت وادادگی و تساهل را به خرج می‌دهند تا حدی که هر از چند گاهی اخبار مربوط به سرنوشت یک ابربدهکار بانکی به سوژه رسانه‌ها تبدیل می‌شود.