مخالف صیانت، موافق قانون‌گذاری مردمی

مواضع شفاف و علنی قالیباف در حوزه فضای مجازی و طرح صیانت نشانگر تاکید او بر ضرورت ضابطه‌مندی برای فضای مجازی اما قانون‌گذاری حکیمانه، متناسب با نیازهای مردم و در فرایندی مبتنی بر قانون و تدابیر رهبر انقلاب است.

در ادامه اولا بار دیگر مواضع ایشان را به‌عنوان یک نماینده مجلس که پیش از این دو بار به‌صورتی شفاف مطرح شده بود بازخوانی می‌کنم و ثانیا توضیح می‌دهم که دکتر قالیباف به‌عنوان رییس مجلس چه مسیری را پیگیری کرده است.

نگاه قالیباف درباره صیانت و قانون‌گذاری در فضای مجازی

یکبار زمانی که طرح صیانت در صحن علنی مجلس ذیل اصل85 تصویب شد در پستی اینستاگرامی در میانه سفر به سوریه و بار دیگر در اولین جلسه کمیسیون طرح صیانت و همچنین در جلسات متعدد بررسی این طرح، ایشان مواضعش را اعلام کرده است که به معنی تاکید بر قانون‌گذاری است اما قانونی که حکیمانه، هوشمندانه و متناسب با نیازهای مردم و فعالان حوزه فضای مجازی باشد. درعین‌حال به‌دلیل اینکه این اصول در کمیسیون صیانت رعایت نشد، ایشان مخالف طرح‌هایی است که به‌عنوان «صیانت» شناخته می‌شود. اهم دیدگاه‌های ایشان به شرح زیر است:

ضابطه‌مندی برای فضای مجازی ضرورتی انکارناپذیر است اما مطابق با تدبیر هوشمندانه رهبرانقلاب، مسوولیت سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری درحوزه فضای مجازی به‌عهده شورای عالی فضای مجازی به‌عنوان قرارگاه مرکزی مدیریت این فضا گذاشته شده است، چراکه موضوعات فضای مجازی بسیار پیچیده و چندبعدی هستند و شرایطی کاملا متغیر دارند؛  لذا ضروری است با نگاهی کاملا کارشناسی، چندبعدی و متناسب با زمان در همه زمینه‌ها ازجمله قانون‌گذاری تصمیم‌گیری شود. در همین راستا مجلس هم وظیفه دارد در قانون‌گذاری خود مطابق با سیاست‌های این شورا اقدام کند اما متاسفانه، کمیسیون در نسخه‌های مختلف خلاف تدبیر رهبرانقلاب به شورای عالی فضای مجازی کم‌توجهی کرده است و علی‌رغم نظر شورای عالی فضای مجازی درنهایت حاضر نشد، در این زمینه هماهنگ با شورای عالی اقدام کند و پیش از اعلام‌نظر شورا نظر خود را به رأی گذاشت.

پست اینستاگرامی و اظهارات پیشین آقای دکتر قالیباف درباره طرح صیانت به‌‌روشنی دیدگاه ایشان را روشن می‌کند: 

فضای مجازی در واقع فضای واقعی و فضای حقیقی است که زندگی مردم را در ابعاد مختلف در حوزه مسائل فرهنگی و اجتماعی، علمی و اقتصادی و کسب‌وکار شکل داده و شاکله زندگی مردم وارد حوزه فضای مجازی شده است.

مدیریت مطلوب و عقلانی فضای مجازی به ترتیبی که منافع مردم را تامین کند، ضرورتی است که همه کشورهای پیشرفته آن را اجرا می‌کنند.

مسدودسازی پلتفرم‌های پرکاربرد مانند اینستاگرام و واتس‌آپ، برنامه مجلس نیست و آنگونه که برخی مطرح می‌کنند در طرح مذکور وجود ندارد؛ درعین‌حال به‌نظر می‌رسد ابهامات و اشکالاتی در این زمینه وجود داشته باشد که ضروری است حین بررسی طرح، این موضوع بررسی و اصلاح شود.

تصمیم‌گیری درباره این پلتفرم‌ها مانند اینستاگرام و واتس‌آپ که ده‌ها میلیون نفر از آن‌ها استفاده می‌کنند و هزاران کسب‌وکار در آن‌ها جریان دارد از اهمیت زیادی برخوردار است و پیچیدگی‌های فراوانی دارد و باید درخصوص آن‌ها متغیرهای زیادی را مدنظر قرار داد؛ لذا طرح باید به‌گونه‌ای اصلاح شود که تصمیم‌گیری نهایی درباره این پلتفرم‌ها مبتنی بر منطقی عقلانی به‌صورت مستقیم ازسوی شورای عالی فضای مجازی صورت گیرد.

جوان و نوجوان امروز از موسیقی و فیلم کره‌ای تا آموزش و قرآن و اوقات فراغتش را در فضای مجازی پیگیری می‌کند و به این مسائل باید در زمان قانون‌گذاری توجه ویژه‌ای داشت.

امروز یک کارخانه کوچک و سوله و انبار با بخشی از زمین در نقطه دوردست و نزدیک می‌توانند مورد وثیقه بانکی برای دریافت اعتبار قرار بگیرند اما دارایی‌های مجازی و سرمایه‌های هنگفت شکل‌گرفته در حوزه مسائل اقتصادی به آن‌ها توجه نمی‌شود که باید در قانون مورد توجه قرار گیرد.»

فضای مجازی امروز فضای کسب‌وکار مردم است. در تولید و نظارت ضعف داشتیم و آنقدر که در جرم‌انگاری تا تولید ثروت و رونق کسب‌وکار و اشتغال همه از موضوعاتی هستند که باید به‌طور جدی به آن‌ها توجه کنیم.

نباید قوانینی تصویب شود که تداخل در قوا به‌وجود بیاید و همه اصول قانون اساسی را مدنظر داشته باشید که رفت و برگشت به شورای نگهبان خیلی زمان نبرد و در چارچوب قانون اساسی نوشته شود.

اقدامات قالیباف به‌عنوان رییس مجلس

درباره طرح صیانت اهم اقدامات آقای قالیباف که در حدود اختیارات ریاست مجلس در اصلاح مسیر تصویب قانون‌گذاری حکیمانه و مردمی انجام داده است، عبارت‌اند از:

اصرار بر پخش علنی و زنده مذاکرات کمیسیون مشترک علی‌رغم برخی مخالفت‌ها

برگزاری چندین جلسه با هیات‌رییسه کمیسیون مشترک برای رضایت آن‌ها با پذیرش اصلاحات لازم

برگزاری جلسه مشترک هیات‌رییسه کمیسیون با وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی که در نهایت چنین تفاهم شد، طرح طبق ماده142 آیین‌نامه داخلی مجلس به مرکز پژوهش‌های مجلس ارجاع شود، تا با شنیدن نظرات فعالان حوزه مجازی و دولت و مرکز ملی فضای مجازی طرحی کارشناسی‌شده و مطابق قانون‌اساسی به کمیسیون ارائه شود، متاسفانه کمیسیون این طرح را نه براساس ماده142 بلکه به‌عنوان نظر مشورتی به مرکز پژوهش‌ها ارجاع داد و در ادامه نیز بدون درنظرگرفتن نظارت کارشناسی مرکز پژوهش‌ها، نسخه‌ای دیگر از این طرح را به رأی‌گیری گذاشت.

پیگیری طرح صیانت در جلسه شورای عالی فضای مجازی مبنی بر اینکه شورای عالی فضای مجازی به‌عنوان جایگاهی که رهبرانقلاب آن را به‌عنوان قرارگاه مرکزی برای مدیریت و سیاست‌گذاری فضای مجازی در نظر گرفتند، نیازهای قانون‌گذاری را متناسب با سیاست‌های کلان تعیین‌شده، به مجلس ارجاع دهد تا متناسب با آن‌ها مجلس به وظیفه قانون‌گذاری در این زمینه اقدام کند و همانطور که آقای سرافراز، عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی خبر داده‌اند: «در جلسات قبل شورای عالی فضای مجازی گفته شد که شورا بالاترین مرجع تصمیم‌گیری درخصوص فضای مجازی است و هر طرح و پیشنهادی در ابتدا باید به این شورا ارائه شود و اگر نیاز به قانون داشت در مجلس مطرح شود.»

علی‌رغم این پیگیری‌ها و هماهنگی‌ها و اطلاع هیات‌رییسه کمیسیون صیانت، نسخه‌ای دیگر از این طرح با عنوان نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی (نسخه 5دی‌ماه - ویرایش 9بهمن) با عجله رأی‌گیری و تصویب شد که معاونت قوانین مجلس این رأی‌گیری را غیرقانونی اعلام کرد. این نظر موردحمایت رییس مجلس قرار گرفت و  همانطور که سخنگوی هیات‌رییسه و سلیمی، عضو هیات‌رییسه مطرح کردند، در هیات‌رییسه مجلس نیز مورد تایید قرار گرفت و مصوبه کمیسیون صیانت براساس قانون ابطال شد.

با توجه به اینکه درباره این مساله دو دیدگاه در مجلس مطرح است، رییس مجلس وظیفه دارد صرفا در چارچوب رعایت قانون اساسی و قانون آیین‌نامه داخلی مجلس، به این موضوع ورود کند و در روند بررسی این مساله اعمال نظر شخصی نکند؛ بنابراین ایشان درباره اعلام مواضع و نظر نمایندگان موافق و مخالف بنای ورود ندارند؛ البته با اینکه هر نماینده در اظهارنظر خود آزاد است اما روشن است رعایت ادب و احترام ضرورتی انکارناپذیر است و توهین به منتقدان و مخالفان امری ناپسند است./صبح نو