خوشبینانه و بدبینانه توقف مذاکرات وین

گروه سیاسی فردا: مذاکرات وین در حالیکه به پایان خود نزدیک شده بود و نماینده روسیه حتی پیش بینی کرد، روز جمعه رسما توافق احیای برجام اعلام می شود، به یکباره متوقف شد و هیچ کدام از طرف ها توضیح روشنی بابت این مسئله ارائه نکرد. آمریکا سکوت پیشه کرده است، اروپا متن توافق را نهایی می داند ولی کارشکنی روسیه را عامل اعلام نشدن احیای برجام معرفی می کند، روسیه خود را بی اطلاع از علت توقف نشان می دهد و ایران نیز موضع روشنی نمی گیرد گرچه خبرگزاری ایرنا صحبت از آن کرده که آمریکا و روسیه باید اختلافاتشان را با هم حل کنند اما برخی رسانه های دیگر نیز اعلام می کنند متن هنوز نهایی نشده و برخی اختلافات بین ایران و آمریکا همچنان باقی است.

رامین مهمان‌پرست در گفتگو با درباره علت توقف مذاکرات وین گفت: تکلیف اصل مذاکرات مشخص است و الان تصمیمات سیاسی باید گرفته شود اما علت توقف مذاکرات را در دو حالت خوشبینانه و بد بینانه می توان ارزیابی کرد.

وی با اشاره به حالت خوشبینانه توقف مذاکرات وین افزود: بحث لغو تحریم ها و راستی آزمایی درباره آن مطرح شده است،طرف غربی برای اینکه بخواهد به تعهداتش عمل کند باید ظرفیت هایی فراهم کند و کارهایی را انجام دهد تا به نقطه ای برسد که بتواند رضایت ایران را به دست آورد.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی یادآور شد: از طرف دیگر آژانس می خواهد راستی آزمایی درباره فعالیت های ما داشته باشد، توافقی که انجام دادند، مردادماه نتایجش نهایی می شود بنابراین اگر بخواهیم این تنفس را خوشبینانه نگاه کنیم، یک بُعدش به این بر می گردد که زمان هایی لازم است تا آن مقدمات کار برای اجرایی شدن توافق فراهم شود.

وی افزود: یک بحث دیگر می تواند موضوع روسیه و اوکراین باشد که الان اروپا را درگیر کرده است. معتقدم اروپا بازنده اصلی درگیری اوکراین و روسیه است چون از دو جهت امنیت مرزها و امنیت انرژی به شدت آسیب پذیر شده است. در واقع اگر بخواهیم بحران روسیه و اوکراین را تحلیل کنیم، شاید چند برنده و یک بازنده بزرگ دارد.

سخنگوی اسبق وزارت خارجه یادآور شد: برنده نخست آمریکا است چون بدون آنکه درگیر شود و هزینه ای بپردازد، از بحران روسیه و اوکراین نفع می برد. شاید تحریک اوکراین برای درگیری با روسیه حتی برنامه ریزی شده نیز باشد چون اروپایی ها مقداری احساس می کردند مستقل شدند و رفتاری را نشان می دادند که شاید مورد رضایت آمریکا نبود. آنها درباره ناتو و ارتش مستقل حرف هایی می زدند و سعی می کردند در قراردادهای اقتصادی مستقل عمل کنند، اختلافاتی هم قبلا بین آمریکایی ها و اروپایی ها پیش آمده بود.

وی افزود: بحران روسیه و اوکراین باعث شد اروپا برای تأمین امنیت خودش دوباره به آمریکا پناه بیاورد و هم بخشی از انرژی مورد نیاز اروپایی ها که قبلا از طرف روسیه تأمین می شد، حالا از طریق آمریکا تأمین شود. وقتی قیمت انرژی افزایش پیدا کند، استخراج نفت شل توجیه پیدا می کند بنابراین معتقدم از وضعیت پیش آمده آمریکایی ها هم در وابسته کردن اروپا به خودشان استفاده می کنند و هم سلاح می فروشند.

مهمان‌پرست بیان کرد: در رقابتی که بین روسیه و غرب وجود دارد، چین هم یک برنده دیگر ماجرا می تواند باشد. چین از این فضا می تواند استفاده کند تا بدون حاشیه حرکت خودش را برای تبدیل شدن به قدرت اول اقتصادی دنیا ادامه دهد. خود روس ها نیز می توانند برنده این درگیری باشند. اگر بحث امنیت ملی برای شان اولویت باشد، مسکو دارد از حیات خلوت خودش حفاظت می کند تا هم غرب نتواند در آن نفوذ کند، ضمن آنکه سایر کشورهایی که جزء حیات خلوت روسیه هستند نیز حساب کار دست شان آید که با آتش بازی نکنند. هرچند شاید روسیه تحریم هایی را متحمل شود اما همین تحریم ها باعث افزایش قیمت نفت و گاز در بازار جهانی می شود که دوباره از آن طریق روسیه منتفع می شود.

وی افزود: ممکن است بخشی از علت این تنفسی که در مذاکرات احیای برجام داده شد، برای آن باشد که ببینند در نهایت درگیری اوکراین و روسیه به کجا می رسد چون این مسئله می تواند در تأمین انرژی مورد نیاز غرب خیلی تعیین کننده باشد. از طرفی خوشبینانه این است ایران شرط و شروط هایش را براساس چارچوب های اصلی مدنظر خود اعلام کرده است و گفته هیچ شرط و هیچ موضوعی خارج از برجام را نمی پذیرد بنابراین خوشبینانه اعلام توقف آن است که ما نمی خواهیم اقتصادمان را به برجام گره بزنیم و اگر هم زود این مذاکرات به نتیجه نرسد برای ما مهم نیست.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با اشاره به حالت بدبینانه توقف مذاکرات وین اظهار کرد: غرب شاید فکر می کنم اگر یک توقف و یک وقفه چند ماهه ایجاد کند، فشارهای اقتصادی در داخل ایران ما را مجبور به دادن امتیاز می کند و تصورشان این است که الان اگر ما موضع سرسختانه ای داریم با گذشت زمان آثار تصویب بودجه و مشکلات تورمی، فشارهای اجتماعی را طوری افزایش می دهد که آنها بتوانند در برجام دست برتر داشته باشند و امتیازات بیشتری از ایران بگیرند. شاید موضوع روسیه یا سایر موضوعاتی را که غربی ها مطرح می کنند، بهانه ای برای هدف اصلی آنها باشد.

مهمان‌پرست افزود: غرب در مجموع به دلیل مسائل و مشکلات زیادی که دارد باید پای توافق بیاید و در نهایت نیز آنها پای توافق خواهند آمد و اگر بدانند ما برنامه هایی داریم که برای خنثی کردن تحریم ها و عدم گره زدن وضعیت اقتصادی کشور به برجام واقعا اقدامات خوب و مثبتی را داریم دنبال می کنیم؛ غرب قطعا سریعتر و بدون حاشیه تر وارد توافق برجام خواهند شد و نهایتا این اعلام تنفس را در جهت چانه زنی های نزدیک به انجام توافق ارزیابی می کنم. معتقدم جزئیات توافق مشخص شده است و این بحث ها نیز به صورت طبیعی جنبه چانه زنی دارد تا اینکه واقعا بخواهد یک مشکل بزرگ باشد.