ادعاهای سیاسی آژانس؛ گره جدید وین؟

در حالی که این روزها توجهات به جنگ روسیه علیه اوکراین معطوف است، مذاکرات در وین نیز در یک سربالایی سخت گرفتار شده و موضوعات اندک اما مهم باقی مانده باعث شده تا دوطرف برای حل موضوعات به طرف مقابل نگاه کنند و منتظر تصمیم سیاسی همدیگر باشند. با این حال بازگشت علی باقری به تهران برای مشورت های بیشتر و حضور بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان بین المللی انرژی اتمی در وین، از نکات جالب و احتمالا موثر در روند روزهای آینده به شمار می رود. منابع آگاه به خراسان گفته اند که یکی از اصلی ترین موضوعات باقی مانده، مکان هایی است که آژانس بین المللی انرژی اتمی مدعی اقدامات خلاف پادمانی از سوی ایران است. همین موضوع و باز بودن این پرونده تاکنون جلوی توافق نهایی را گرفته و به نظر می رسد حضور کمالوندی که در سال 94 نیز نقش مهمی در بسته شدن پرونده PMD یا مطالعات ادعایی نظامی را داشت، به همین منظور و برای گره گشایی از این پرونده باشد. بر همین اساس روز گذشته «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌‌های بین‌المللی مستقر در وین در توئیتی از دیدار و گفت‌وگو با «کمالوندی» و همچنین  رضا نجفی معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه ایران خبر داد. اگرچه هنوز تا توافق نهایی دست اندازهایی باقی مانده اما گفته می شود توافق احتمالی در وین از جنبه‌های متعدد، از جمله حفظ زیرساخت‌ها و توان بالقوه عظیم هسته‌ای، گستره بزرگ تر رفع تحریم‌ها و همچنین بهره‌مندی از یک ساز و کار عملیاتی برای راستی‌آزمایی اقدامات طرف‌های مقابل، کارایی و اثربخشی برجام را ارتقا و کشورمان را در موقعیتی قرار می‌دهد که در صورت نقض عهد دوباره طرف‌های مقابل، به سرعت ظرفیت هسته‌ای خود را احیا کند. نکته دیگر آن که توافق احتمالی به نحوی طراحی شده است که آمریکا تا زمان رفع تمامی تحریم‌های مربوط، گزارش‌دهی و ارائه مستندات رفع تحریم‌ها به ایران و راستی‌آزمایی عملیاتی و معنادار رفع تحریم‌ها از جانب ایران، امکان عضویت دوباره در برجام را نخواهد داشت. با تمام این احوالات، هنوز در چند حوزه موضوعات مهمی باقی مانده است که طرف‌های غربی باید درباره آن تصمیم‌گیری کنند و سرنوشت گفت‌وگوها به تصمیم نهایی طرف‌های غربی بستگی دارد. علی باقری مذاکره کننده ارشد کشورمان نیز که در میانه گمانه‌زنی‌ها درباره سفر امیرعبداللهیان و اعزام خبرنگاران به وین، به تهران آمده، توئیت کرد: «هر قدر هم که به خط پایان نزدیک باشیم، الزاما تضمینی برای عبور از آن وجود ندارد. این کار مستلزم هوشیاری، ثبات قدم قوی‌تر، خلاقیت بیشتر و رویکردی متوازن برای برداشتن گام پایانی است. ‌برای اتمام کار، تصمیم‌های مشخصی وجود دارد که طرف‌های غربی باید بگیرند. علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در توئیتی نوشت: دستیابی به توافق خوب به دلیل پیشرفت‌های قابل اعتنا در مذاکرات که عمدتا ناشی از ابتکارات ایران بوده، امکان‌پذیر است. وی یادآور شد: اما مرحله پایانی مذاکرات وین بدون تصمیم گیری سیاسی غرب برای حل مسائل بسیار مهم باقی مانده که لازمه «متوازن سازی توافق» است، شکل نخواهد گرفت. اما در کنار این اظهارات سیاسی، محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان نیز به اظهار مواضع خود پرداخت و با بیان این‌که غنی‌سازی در هر لحظه‌ای اراده شود و نظام تصمیم گیرد، قابل انجام است و دغدغه‌ای برای آن نداریم، افزود:‌ اکنون، چهل و هفتمین سال عضویت ایران در آژانس است. سند آژانس را امضا کردیم و به آن متعهدیم و طبق قانون آن ها هم متعهدند که به کشورها کمک کنند. رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: در بخش بین‌المللی چیزی به اسم تضمین وجود ندارد، آن چیزی که هست، بحث دولت آمریکاست که متعهد شود مجدد از توافق خارج نشود و تمهیدات به گونه‌ای است که حتماً نقطه بازگشتی وجود دارد که اگر آن ها به تعهدات عمل نکردند ما به شرایط قبل بازگردیم. آن ها اکنون متعهد شده‌اند که تنها بخش‌هایی از آن مانده است. غنی‌سازی برقرار است و با سقف حداکثری ۶۰ درصد دنبال می‌شود که منجر شد غربی‌ها شتابان پای مذاکره بیایند. با لغو تحریم‌ها هم غنی‌سازی ۲۰ درصد و ۵ درصد ادامه پیدا می‌کند./ خراسان