۱۰ محصول جدید در راه بازار خودرو ایران
در حالی طی امسال برخی از محصولات خودروسازی کشور به دلایل مختلف حذف شده که در ازای آنها کمتر از انگشتان یک دست، خودروی جدید به تولید رسیده است. این در شرایطی است که طبق برنامه راهبردی وزارت صنعت، معدن و تجارت، قرار است تا سال ۱۴۰۴ تعداد ۱۰ محصول جدید به خطوط تولید خودروسازان اضافه شود.
هرچند دقیقا مشخص نیست چه خودروهایی در سال آینده عرضه خواهد شد، اما با توجه به برنامه‌های اعلامی از سوی خودروسازان، به نظر می‌رسد محصول کراس‌اوور ایران‌خودرو که روی پلت‌فرم تارا طراحی و ساخته شده، به همراه آریا و اطلس سایپا، سه خودرویی هستند که احتمال عرضه یا حداقل آغاز تولید آزمایشی آنها در سال آینده وجود دارد.
وزارت صمت اما برنامه‌ریزی کرده که در سال ۱۴۰۲ نیز دو محصول جدید در خودروسازی کشور عرضه شود. برنامه این وزارتخانه برای سال ۱۴۰۳ هم عرضه سه خودروی جدید است و سال ۱۴۰۴ نیز که پایان دولت سیزدهم به شمار می‌رود، دو خودروی جدید دیگر رونمایی خواهند شد.
در باب این برنامه‌ریزی اما چند پرسش و ابهام وجود دارد. نخست اینکه مشخص نیست آیا خودروسازان آمادگی اجرای این برنامه را دارند؟ اصلا وزارت صمت، عرضه ۱۰ محصول جدید در عرض ۴ سال را با تحریم در نظر گرفته یا بدون آن؟ پرسش دیگر اینجاست که خودروهای جدید قرار است با مشارکت خارجی‌ها طراحی و تولید شوند یا داخلی خواهند بود؟ و اینکه این خودروها قرار است در چه سطح قیمتی عرضه شوند؟
در مورد پرسش نخست، احتمالا پاسخ مسوولان وزارت صمت این خواهد بود که در تدوین این برنامه، تداوم تحریم لحاظ شده و خودروسازان قرار است با فرض ادامه همین شرایط فعلی، ۱۰ محصول جدید عرضه کنند.
این در حالی است که طراحی و تولید خودروهای جدید در شرایط تحریم، اطمینان لازم بابت سطح کیفی و ایمنی آنها را به مشتریان نمی‌دهد.
به هر حال تحریم، ارتباط با خارجی‌ها را قطع کرده، ضمن آنکه سبب شده دسترسی به قطعات اصل و مرغوب، محدود شود و در کنار اینها، هزینه تولید هم بالا رفته است. در چنین شرایطی طراحی و تولید ۱۰ محصول جدید ظرف ۴سال، به‌خصوص از منظر کیفیت، مورد تردید است.
این در حالی است که اگر فرض کنیم تحریم‌ها لغو شوند و امکان ارتباط با شرکت‌ها و ورود قطعات اصل خارجی فراهم بیاید، برنامه‌ریزی وزارت صمت منطقی‌تر جلوه خواهد کرد. تحریم که نباشد، خودروسازان داخلی می‌توانند با کمک خارجی‌ها، پروژه‌های منطبق با برنامه‌ریزی وزارت صمت را سریع‌تر پیش ببرند، ضمن آنکه امکان تولید خودروهای باکیفیت‌تر و ایمن‌تری نیز وجود دارد.
اما موضوع بسیار مهم دیگر، سطح قیمتی خودروهای جدیدی است که قرار است تا سال ۱۴۰۴ عرضه شوند. طی این سال‌ها قدرت خرید شهروندان در بازار خودرو افت کرده و خیلی‌ها امکان خرید محصول نو و حتی دست دوم را ندارند. بنابراین اینکه خودروهای جدید با چه قیمتی عرضه خواهند شد، از اهمیت زیادی برای مشتریان برخوردار است. این در حالی است که وزارت صمت مشخص نکرده کف و سقف قیمت خودروهای جدید چقدر خواهد بود و آیا محصول به اصطلاح اکونومی که عامه مشتریان توان خرید آن را داشته باشند، جزو آنها هست یا نه.
خودروهایی که رفتند
اما بررسی آمار تولید وزارت صمت نشان می‌دهد طی امسال برخی خودروها از چرخه تولید خارج شده‌اند. حذفی‌ها تنها متعلق به سه خودروساز بزرگ وابسته به دولت نبوده‌اند، بلکه بخش خصوصی نیز در این فهرست نماینده دارد.
برخی خودروهای حذفی اما مونتاژی بوده‌اند که به دلیل تحریم یا بروز مشکلات مالی (به ویژه در بخش خصوصی) امکان ادامه تولیدشان فراهم نبوده است. به عنوان مثال، اعضای خانواده رنو شامل تندر۹۰، پارس تندر و ساندرو در سال گذشته نیز تولید داشتند، اما امسال با اتمام ذخایر قطعه‌ای، تولیدشان متوقف شد یا مثلا پژو ۲۰۰۸ طی امسال تولیدی نداشته، درست مانند دانگ فنگ که آن هم با خودروسازی ایران وداع کرده است.
همچنین سراتو نیز در سال گذشته تولیدی بسیار محدود داشت، اما امسال حتی یک دستگاه نیز از آن در سایپا به تولید نرسیده است. این خودروها به علاوه محصولاتی متعلق به بخش خصوصی، همگی به دلیل تحریم امکان ادامه تولید در سال ۱۴۰۰ را پیدا نکردند، زیرا قطعات موردنیاز برای ساخت آنها از سوی شرکت‌های خارجی مادر تامین نشد.
در کنار این خودروهای مونتاژی و تحریم‌زده اما هستند محصولاتی که به میل خود خودروسازان تولیدشان متوقف شده است. خودروهایی همچون ۲۰۶ تیپ ۵، ۲۰۷ صندوقدار، پژو پارس دوگانه سوز، سمند LX ، رانا معمولی و همچنین پژو ۴۰۵GLX امسال هیچ تولیدی نداشته‌اند که برخی از این خودروها به دلیل رشد زیان خودروساز متوقف شده‌اند.