بعد از چند روز بی خبری، بامداد روز گذشته به وقت تهران، خبری به نقل از رسانه های غربی و سپس وزارت خارجه آمریکا منتشر شد که توانست فضای خبری مذاکرات هسته ای را از آن خود کند. بر اساس این خبر، وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد این کشور برای تسهیل مذاکرات وین، تصمیم گرفته است برخی از معافیت‌های تحریمی ایران را که دولت ترامپ لغو کرده بود، بازگرداند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نیز روز جمعه چندین معافیت از تحریم‌های مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای غیرنظامی ایران را امضا کرد. معافیت‌های جدید به کشورها و شرکت‌های خارجی اجازه می‌دهد تا در پروژه‌های غیرنظامی نیروگاه هسته‌ای بوشهر، آب سنگین اراک و راکتور تحقیقاتی تهران کار کنند. دونالد ترامپ در مه ۲۰۲۰ (اردیبهشت 1399) به این معافیت‌ها به‌عنوان بخشی از برنامه «فشار حداکثری» خود علیه ایران پایان داده بود اما واکنش تهران در سطوح مختلف به چنین اقدامی سرد و غیرهیجانی بود. اولین واکنش را صبح روز گذشته علی شمخانی دبیرشورای عالی امنیت ملی کشورمان نشان داد. وی در توییتی که به این خبر اشاره داشت، نوشت: حق قانونی ایران برای ادامه تحقیق و توسعه و حفظ توانمندی‌ها و دستاوردهای صلح‌آمیز هسته‌ای در کنار تامین امنیت آن در برابر شرارت‌های حمایت شده با هیچ توافقی قابل محدود شدن نیست. وی ساعاتی بعد نیز درباره شرایط رسیدن به توافق خوب در توئیتی نوشت: انتفاع اقتصادی واقعی، موثر و قابل راستی‌آزمایی ایران، شرط لازم برای شکل‌گیری توافق است. نمایش رفع تحریم اقدامی سازنده تلقی نمی‌شود.
خطیب زاده: کافی نیست
سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان نیز در گفت و گو با سایت جماران با بیان این که اخباری که امروز شنیده می شود، در خصوص ابعاد رفع تحریم های هسته ای است و همه می دانند که این کفایت نمی کند و کافی نیست، اظهار کرد: طبیعتا جمهوری اسلامی ایران منتظر است که در خصوص ابعاد رفع تحریمی برجام هم ایالات متحده به وظایف و تعهدات خودش عمل کند و هر اقدامی که در مسیر درست عمل به تعهدات برجامی باشد، توسط تهران با دقت مورد توجه قرار می گیرد. اتفاقا روز گذشته وزیرخارجه کشورمان نیز به همراه مدیران و برخی کارکنان وزارت خارجه برای انجام مراسم رسمی دهه فجر در مرقد امام خمینی (ره) حاضر شده بود. حسین امیرعبداللهیان در جمع خبرنگاران و سپس در سخنرانی حاشیه ای این مراسم درباره تمدید برخی معافیت های تحریمی توسط آمریکا اظهار کرد: ما به طرف های آمریکایی از طریق واسطه‌هایی که این روزها پیام‌هایی را منتقل می‌کنند به صراحت گفتیم باید در عمل حسن نیت خودشان را نشان دهند. حسن نیت در عمل، از نظر ما این است که روی زمین اتفاق ملموسی رخ دهد. لغو بخشی از تحریم‌ها به معنای عینی و واقعی خودش، ترجمان حسن نیتی است که آمریکایی‌ها از آن صحبت می کنند اما آن چه روی کاغذ رخ می دهد خوب است ولی کافی نیست. وی در پاسخ به سؤال خبرنگاری درباره اظهارات «رابرت مالی» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران مبنی بر این که نمی‌توانیم تضمین دهیم که دولت بعدی آمریکا به برجام پایبند باشد و رئیس‌جمهور بعدی این کشور ملزم به اجرای برجام نیست، گفت: در خصوص مذاکرات وین برای لغو تحریم‌ها، یکی از موضوعات اساسی ما گرفتن تضمین‌های لازم از طرف‌ها به ویژه طرف غربی است. وزیرخارجه با اشاره به آن چه هیئت ایران در خصوص تضمین دنبال می‌کند، تصریح کرد: ما تضمین را در همه سطوح سیاسی، حقوقی و اقتصادی مطالبه کردیم. در بخش‌هایی از آن توافقاتی حاصل شده، اما هنوز هیئت مذاکره کننده ایران با جدیت اخذ تضمین ملموس از طرف‌های غربی را برای پایبندی آن ها به تعهداتی که بر مبنای توافق وین حاصل شود، دنبال خواهد کرد؛ اما مگر می شود در میانه چنین خبر داغی اولیانوف نماینده روس ها در مذاکرات ساکت باشد. او نیز به خبرها درباره احیای معافیت تحریمی درباره برنامه هسته‌ای ایران واکنش نشان داد و نوشت: «تصمیم ایالات متحده برای احیای معافیت‌های «هسته‌ای»، اقدامی در مسیر درست است. این (اقدام) به تسریع احیای برجام و بازگشت متقابل آمریکا و ایران به پایبندی به توافق ۲۰۱۵ (برجام) کمک خواهد کرد. همچنین می‌توان آن را نشانه ورود مذاکرات وین به مرحله نهایی دانست».با این حال،خبر تمدید معافیت های هسته ای ایران اگرچه در ظاهر مثبت دیده می شود اما اگر بدانیم هنوز بیش از 1500تحریم رفع نشده برجامی و غیر برجامی باقی مانده، آن گاه می توانیم بگوییم کاهی در برابر کوه تحریم هاست. هدف ایران از مذاکرات رفع همه تحریم های مغایر با برجام و روح آن یعنی انتفاع اقتصادی از برجام است و در این میان اولویت اصلی با تحریم های اقتصادی است که به نظر می رسد آمریکا هنوز حاضر به رفع همه آن ها نشده و دل کندن از این میراث شوم برایش سخت است. تا آن زمان هر اقدامی از سوی واشنگتن از نظر ایران صرفا یک نمایش مذاکراتی ترجمه می شود که نمی تواند در عمل برای رسیدن به توافق نهایی کارساز باشد. توافق وین بیش از همیشه برای موفقیت، به تصمیم سخت آمریکا وابسته است و کاخ سفید باید به جای نمایش های بیهوده و بی ثمر برای تهران، به فکر چگونگی رفع گره اصلی از توافق باشد./ خراسان