امیر عبداللهیان: روند مذاکرات را مثبت و رو به جلو ارزیابی می‌کنیم
وزیر امور خارجه با بیان اینکه قرار نیست سالها معطل مذاکرات وین بمانیم، گفت: اگر اراده جدی داشته باشیم می‌توانیم در کوتاه‌ترین زمان به یک توافق خوب برسیم و در نقطه امروز، روند را مثبت و رو به جلو ارزیابی می‌کنیم.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه قرار نیست سالها معطل مذاکرات وین بمانیم، گفت: اگر اراده جدی داشته باشیم می‌توانیم در کوتاه‌ترین زمان به یک توافق خوب برسیم و در نقطه امروز، روند را مثبت و رو به جلو ارزیابی می‌کنیم.
حسین امیر عبداللهیان در گفت وگو با برنامه «کنکاش» شبکه جهانی جام جام، درباره ضرورت شکل‌گیری شورای عالی ایرانیان خارج از کشور گفت: با توجه ویژه آیت الله رئیسی، شورای عالی ایرانیان خارج از کشور بعد از ۱۴ سال به ریاست شخص رئیس جمهوری برگزار و برای آسیب شناسی و بررسی مشکلات ایرانیان خارج از کشور، اعضای جدیدی به این شورا اضافه شدند. معاون نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح از جمله افرادی بود که برای حل مشکلات مشمولین نظام وظیفه به این ترکیب اضافه شد.
وزیر امور خارجه درباره ایران هراسی در فضای مجازی اظهار کرد: به موازات نشست شورای عالی ایرانیان، برخی رسانه‌ها و تشکل‌ها در فضای مجازی ادعا کردند که ایرانیان خارج از کشور، در بدو ورود با حکم قضایی ممنوع الخروج خواهند شد. رئیس محترم قوه قضاییه راجع به این موضوع اعلام کرد که ما با روی گشاده از تردد ایرانیان خارج از کشور استقبال می‌کنیم.
وی گفت: همچنین در هماهنگی با بخش‌های امنیتی و قوه قضاییه، در سامانه میخک وزارت امور خارجه که هم‌میهنان خارج از کشور ما برای اقدامات کنسولی به این سایت مراجعه می‌کنند، در ورود به این سایت محیطی را تحت عنوان پرسمان تردد قرار دادیم. ایرانیان خارج از کشور می‌توانند با کمترین اطلاعات وارد سامانه میخک شده و با توجه به لینک بودن وزارت امور خارجه با بخش‌های امنیتی و قوه قضاییه، پاسخ در کمتر از ده روز به مخاطب ایرانی اعلام می‌شود تا بدون نگرانی به ایران سفر کند.
رییس دستگاه دیپلماسی افزود: حتما وزارت امور خارجه به عنوان یک نهاد حاکمیتی در جمهوری اسلامی ایران این مورد را تضمین می‌کند. همچنین کمیته‌ای تشکیل دادیم که پاسخ هم‌وطنان را دربازه حداکثر ۱۰ روزه بدهیم. علیرغم جوسازی‌های شدیدی که بعد از به کارگیری سامانه پرسمان تردد ایجاد شده است، این سامانه سفر ایرانیان مقیم خارج را بسیار تسهیل کرده است.
امیر عبداللهیان بیان کرد: در چهارماه گذشته کارگروه‌های هفت‌گانه شورای عالی ایرانیان خارج از کشور جلسات فشرده‌ای داشته اند. اگر به معنای واقعی و با روشی اطمینان بخش بتوانیم حمایت‌های ایران را از ایرانیان خارج از کشور شرح دهیم و قانون حمایت از ایرانیان خارج از کشور را به تصویب برسانیم، هم‌وطنان ما و بخش‌های اجرایی ذی ربط از سقف و کف این حمایت‌ها اطلاع پیدا خواهند کرد.
وی افزود: در حال حاضر، چند میلیون ایرانی در خارج از کشور، علاوه بر حفظ تابعیت خود، تابعیت کشور مقیم را هم دارند. طبق قانون اساسی، افراد دارای تابعیت مضاعف را نمی‌توانیم به رسمیت بشناسیم و نمی‌توان تابعیت غیر ایرانی آنها را ملاک قرار داد؛ بنابراین در ترکیب جدید شورای عالی ایرانیان خارج از کشور، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی را به عنوان عضو جدید آوردیم تا از ظرفیت مجلس شورای اسلامی برای تدوین و تصویب این قانون استفاده کنیم.
اقدامات چندوجهی برای حل مشکلات ایرانیان خارج از کشور را آغاز کرده‌ایم
وزیر امور خارجه اظهار کرد: ایرانیان خارج از کشور در نشست ما، نماینده‌ای ندارند. در گام اول، باید در جمع جامعه ایرانیان خارج از کشور، در هرمنطقه‌ای که تعداد قابل توجهی از ایرانیان مقیم وجود دارند، پنج تا هفت نفر از معتمدان جامعه ایرانیان، در حوزه‌های مختلف تعیین شوند و بتوانیم با سازوکاری با این معتمدان در ارتباط باشیم. اقدامات چندوجهی را از قوه مقننه در مجلس تا قوه قضاییه و قوه مجریه و دولت انجام دادیم تا اقدامات اثربخشی را در خصوص حل مشکلات ایرانیان خارج از کشور داشته باشیم.
وی افزود: از جمله مشکلات رصد شده این بود که تعداد زیادی از فرزندان بالای ۱۵ سال ایرانیان، نتوانسته بودند کارت ملی دریافت کنند. این ایراد در کار بخش کنسولی ما بوده است که در این راستا، با اقدامات به عمل آمده در حوزه فنی و فناوری اطلاعات، هماهنگی سامانه وزارت امور خارجه با سازمان ثبت احوال انجام شد. همچنین در بعضی از کشورها همچون کانادا که فاقد کنسولگری است، می‌توانند در سفر به ایران اقدامات احراز هویتی همچون اثر انگشت را انجام دهند و یا به یکی از نزدیکترین سفارتخانه‌های کشورهای خارجی مراجعه کنند.
امیرعبداللهیان بیان کرد: مطلوب است که سرمایه ایرانی در داخل ایران رشد کند و در خدمت توسعه کشور قرار گیرد. یکی از اقدامات وزارت امور خارجه در چهار ماه اخیر، تسهیل ارزآوری در داخل کشور است، اما در ارتباط با ایرانیان خارج از کشور، تسهیل تردد و مشکلات کنسولی آنها در اولویت است. در چارچوب حمایت از ایرانیان خارج از کشور، باید قانون پشتیبان سرمایه گذاری آنان باشد.
وی ادامه داد: وزارت امور خارجه در چند سال گذشته بر رویکردهای سیاسی، کنسولی و فرهنگی متمرکز بوده است. رویکرد دولت جدید تقویت تجارت خارجی و تجارت بین المللی در حوزه دیپلماسی اقتصادی است؛ لذا یکی از وظایف معاونت دیپلماسی ما و ادارات زیر نظر این معاونت، تلاش برای ارزآوری در کشور و حل و فصل و رفع مشکلات تجارت بین المللی است .
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان بیان کرد: این قول به مردم داده می‌شود که سفارت های ما در تلاش برای واردات واکسن و به موازات آن حمایت از تولید داخلی هستند. هفته پیش، کشوری پیشنهاد ارسال ۲ میلیون دوز واکسن به ایران را داده است. مقامات وزارت بهداشت اعلام کردند که انبارها پر و امکان دریافت آن وجود ندارد. هدیه را گرفتیم و مازاد آن را در منطقه از جمله یمن، سوریه و افغانستان استفاده می‌کنیم.
وی ادامه داد: در جلسه‌ای با وزارت بهداشت در اوایل دولت، برخی اعلام کردند، چون FATF را تایید نکردیم، چگونه پول واکسن را پرداخت کنیم. چراکه امکان تبادل بانکی نداریم و بانک مرکزی علی رغم شرایط سخت و دیگر بخش‌ها به وظایف خود عمل کرده و شاهدیم که واکسن به تعداد انبوه در حال حاضر در سراسر کشور موجود است.
وزیر امور خارجه ادامه داد: نزدیک به چهار میلیون افغانستانی مقیم ایران نیز از این خدمات بهره‌مند شده اند. در تماس تلفنی با وزیر امور خارجه نروژ اعلام کردم که در تحولات اخیر افغانستان نیز نزدیک به ۷۰۰ هزار افغان را سامان دهی کردیم. روزانه بیش از ۵ هزار افغان وارد کشور می‌شوند که نیاز به اسکان آنها و واکسناسیونشان را داریم.
امیرعبداللهیان بیان کرد: جذب واکسن برای مهار کرونا در دولت جدید با موفقیت انجام شد. امیدواریم که در حوزه توسعه همکاری‌های اقتصادی با سایر بخش‌های کشور موفقیت‌های بیشتری را داشته باشیم. تلاش می‌کنیم که نتیجه اقدامات اقتصادی به گونه‌ای باشد که مردم آثار آن را در زندگی و سفره خود ببینند.
وزیر امور خارجه بیان کرد: مشکلی که با برخی از نهادهای بین المللی وجود دارد مربوط به پدیده مهاجرت از طرف افغانستان و بحران‌های حال حاضر این کشور است. برخی از کشورهای اروپایی علی رغم ابراز همدردی، خیلی محدود کمک کرده یا اصلا کمک نمی‌کنند.
امیرعبداللهیان افزود: در اروپا، اگر ۲۰۰ آواره وارد جایی شوند ممکن است بحران ایجاد شود. اروپایی ها از نگاه انساندوستانه ایران که باوجود شرایط سخت تحریم، روزانه پذیرای پنج هزار افغان است، تعجب می کنند. البته ما در کنار آن با هیات حاکمه افغانستان مرتبا در تماس هستیم و تلاش می‌کنیم این آوارگان در داخل خاک افغانستان اسکان داده شوند. در کنار این، سعی داریم کمک‌های بین المللی را جذب کرده و اروپا راتشویق به کمک کنیم تا آوارگان به سمت اروپا سرازیر نشده و این کشورها دچار بحران نشوند و افغانستان از این وضعیت سخت عبور کند.
وزیر امور خارجه اظهار کرد: در بعضی از حوزه‌ها، حجم تبادل تجاری در سه ماه گذشته تا سه برابر افزایش داشته است. ضمن اینکه ظرفیت‌ها و گذرگاه‌های فراوان بین ایران و کشورهای همسایه وجود دارد. ایجاد زیرساخت‌های ترانزیت در منطقه به صورت ریلی و جاده‌ای و ایجاد شبکه ترانزیت صادرات گاز و انرژی در منطقه به نفع کل منطقه و ایران است.
وی ادامه داد: هرچه همکاری‌های اقتصادی، تجاری و توریسم بین همسایگان و ایران در منطقه تقویت شود، باعث رشد کشورها، تضعیف سیاست‌های تحریمی و پایداری ملت‌های منطقه می‌شود. پیام دولت جدید را همسایگان در مراسم تحلیف دریافت کردند و رییس جمهوری دو سفر به ترکمنستان و تاجیکستان داشتند و به زودی به روسیه سفر خواهند کرد.
وزیر امور خارجه بیان کرد: ایرانیان مقیم اروپا در پیام‌های خود از حرکت کشور به سمت روسیه و چین ابراز نگرانی می‌کنند و می‌گویند اینجا هم ما هستیم. به صراحت بیان می‌کنم الگوی سیاست خارجی دولت سیزدهم، پیروی از سیاست خارجه متوازن، دیپلماسی پویا و هوشمند است. متوازن یعنی شعار سردر وزارت خارجه «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» را در حوزه استقلال سیاسی کشور حفظ می‌کنیم. نه به امریکا باج خواهیم داد نه به روسیه و نه به هیچ کشور دیگری. اما در حوزه مناسبات سیاسی، البته می‌گوییم هم شرق و هم غرب و همه بخش‌های جهان. کشور را در دامن هیچ کدام از این دو بلوک قرار نخواهیم داد. از مزایای موجود در شرق و غرب برای توسعه و پیشرفت کشور استفاده خواهیم کرد.
وی ادامه داد: در ماه سپتامبر در نیویورک، بخش عمده‌ای از ملاقات‌های بنده با ۸۰ درصد وزرای خارجه حوزه اروپا بود. در همین شرایط تحریم، شرکت‌های متوسط اروپایی از برخی کشورها در ایران سرمایه گذاری و فعالیت کرده اند اما در عین حال، از ظرفیت کشورهایی مثل روسیه به عنوان همسایه ایران و چین قدرت نوظهور اقتصادی در جهان استفاده می‌کنیم. فراموش نکنیم که در حوزه سیاست خارجی، منافع کشورها تعیین کننده است. هنر ما باید این باشد که در منافع مشترک، کشور ما سود ببرد تا از این بحران‌ها عبور کنیم. برنامه توسعه پایدار اقتصادی کشور یکی از برنامه‌های دولت رییسی است. ما در وزارت خارجه، لغو تحریم‌ها را با رویکردی منطقی و حکیمانه، متین و قوی دنبال می کنیم تا بتوانیم حقوق ملت ایران را حفظ کنیم.
قرار نیست سالها معطل مذاکرات وین بمانیم
امیرعبداللهیان درباره مذاکرات وین بیان کرد: وظیفه تیم اقتصادی این است که در راستای بی اثر کردن تحریم‌ها عمل کند. یعنی قرار نیست سالها معطل مذاکرات وین بمانیم. در جلسات دولت هم به همکاران گفتم وظایف ذاتی خود را با فرض اینکه تحریم‌ها به همین شکل خواهد بود، دنبال کنند. تاکید رییس جمهوری هم این است که تیم اقتصادی نگاهشان به وین نباشد و کشور را به مذاکرات گره نزنیم.
وی ادامه داد: وظیفه ما در بخش اول، کمک به ارزآوری و تقویت دیپلماسی اقتصادی است. بخش دیگری از وظیفه ما هنر دیپلماسی در میز مذاکره است که وظیفه ذاتی وزارت خارجه می‌باشد. با منطقی متین و قوی مذاکرات را ادامه می‌دهیم و راهکارهای قابل توجهی را در مذاکرات به طرف مقابل ارائه داده ایم. دولت آقای رییسی عمل گرا است، لذا در مذاکرات مصمم هستیم با رفتارای عملگرایانه مبتنی بر منافع ملی که رویکرد دولت سیزدهم است؛ بتوانیم مذاکرات را به نتیجه برسانیم.
وزیر امور خارجه افزود: پیشنهادات ما شفاف و واضح روی میز مذاکره است. طرف‌های مقابل ما به ویژه غربی‌ها باید حسن نیت نشان دهند. در سفر به نیویورک، برخی از افراد نزدیک به رییس جمهوری ایالات متحده دنبال مذاکره در نیویورک بودند، من گفتم شما نشانه و رفتاری که در عمل نشان دهد که رفتارتان در قبال ایران تغییر کرده را از خودتان بروز دهید. اگر صداقت در گفتگو دارید، پول‌های توقیف شده ما در خارج از کشور را (۱۰ میلیارد دلارش را) به نشانه حسن نیت ما برای برگشت به برجام آزاد کنید.
وی عنوان کرد: رسیدن به ادبیات مشترک در 2 دور اول مذاکرات سخت بود. تمام مذاکرات 6 دور قبل در جلوی ما قرار دارد اما در عین حال ما هم پیشنهاداتی داریم. یعنی اصلا تعارف نداریم و به طرف‌های مذاکرات گفته ایم که این حق طبیعی ما است که به عنوان دولت جدید بر توافقات دولت قبلی، مروری داشته باشیم. رویکرد دولت قبل شتاب زدگی در انتها بود. اصلا فرصتی برای اشتباه نداریم و با دقت به وظایفمان در میز مذاکره عمل خواهیم کرد.
امیرعبداللهیان ادامه داد: در همین مذاکرات، در تبادل NON PAPER بین ایران و آمریکا، طرف آمریکایی ۱۰ امتیاز برای خود ذکر می‌کند و یک امتیاز به صورت نسیه می‌خواهد به ایران بدهد. طبعا میز مذاکره ساده‌ای نیست، اما ابتکارات طرف ایرانی و مذاکرات صورت گرفته، ما را در مسیر مناسب و خوبی قرار داده است. ما به توافق خوب نزدیک شده ایم، اما این توافق خوب را می‌توانیم در کوتاه مدت به نتیجه برسانیم یا نه، می‌بایست در طرف مقابل مورد پیگیری قرار گیرد. اعلام کردیم که اگر حسن نیت و اراده جدی دارند، همه چیز روشن است. اگر همه طرف‌های ما به تعهدات خود در برجام برگردند (که ناقضین برجام به طور ویژه آمریکا است که از برجام خارج شده و سه کشور اروپایی که از آمریکا تبعیت کردند) ما نیز به نقطه توافق برجام بر می‌گردیم.
وی افزود: امیدوارم هرچه زودتر توافق خوب در مقطع زمانی کوتاه شکل بگیرد. دنبال فرسایشی کردن مذاکرات نیستیم و حاضر هم نیستیم که ۱۰ امتیاز بدهیم و یک امتیاز بگیریم. حتما برای ما مهم است که از حقوق و منافع کشورمان دفاع کنیم. منطق مذاکره بده، بستان است. اگر اراده جدی داشته باشیم می‌توانیم در کوتاه‌ترین زمان به یک توافق خوب برسیم. در شرایط حال، روند را مثبت و رو به جلو ارزیابی می‌کنیم. اما در نقطه دیروز، فرانسه نقش پلیس بد را بازی می‌کرد اما امروز رفتار معقولی دارد. دیروز طرف آمریکایی مطالبات غیرقابل قبولی داشت اما امروز تصور می‌کنیم طرف آمریکایی در NON PAPERهای خود، با واقعیت‌های صحنه وفق پیدا کرده است. در نهایت، توافق خوب، توافقی است که همه طرف‌ها احساس رضایت داشته باشند.
وزیر امور خارجه گفت: در داخل کشور نیز این توافق برای توجه به منافع ملی وجود دارد. در جلسات دو ماه گذشته با تمام سردبیران و مدیران مسئول تمامی رسانه ها(چپ، راست، مستقل و ...) صرف نظر از گرایش‌ها، اصحاب رسانه تا این لحظه در مجموع با نگاه به منافع ملی، اتفاق نظر خوبی داشتند و پشتوانه خوبی برای ما هستند. همه برای ایران پیشرفته، توسعه یافته و متحد دل می‌سوزانند.
برنامه تلویزیونی «کنکاش» با اجرای امیر علی‌عسگری، شنبه‌ها ساعت ۲۰:۳۰ به وقت تهران از شبکه جهانی جام جم پخش می‌شود./خبرگزاری صدا و سیما