پایان چالش کرج در وین با تصمیم ایران
جدیدترین چالش بزرگ ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سرانجام با تصمیم ایران حل شد. دیروز اعلام شد ایران اجازه جایگزینی دوربین‌های جدید در مجتمع تسای کرج را داده است.
دوربین‌های جدید، مشمول توافق پیشین
نکته قابل‌توجه اینکه دوربین‌های سایت جدید نیز مشمول توافق پیشین ایران با آژانس خواهند شد که در اسفند گذشته و پس از مصوبه مجلس درباره توقف اجرای پروتکل الحاقی کسب شد. طبق این توافق، اطلاعات دوربین‌ها و تجهیزات نظارتی، شامل تجهیزات جدید، فعلا و تا زمانی که مسئله احیای برجام به نتیجه نرسیده باشد، در اختیار آژانس قرار نخواهد گرفت. اواخر سال گذشته و زمانی که طبق مصوبه مجلس ایران باید از اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی دست می‌کشید و نظارت آژانس متوقف می‌شد. آن زمان این نگرانی مطرح شد که با توقف نظارت آژانس، هر گفت‌وگویی درباره احیای برجام به ناچار باید شامل تعیین تکلیف درباره مدت زمانی خواهد شد که نظارتی وجود نداشته است و فرایند این تعیین تکلیف خود به وضعیتی منجر خواهد شد که دستیابی به نقطه توافق مرضی‌الطرفین را تقریبا غیرممکن می‌کرد. اما اوایل اسفند ۹۹، در سفر گروسی به تهران و دیدار او با محمدجواد ظریف، وزیر وقت خارجه و علی‌اکبر صالحی، رئیس وقت سازمان انرژی اتمی، توافقی شکل گرفت که این خطر را دور کرد و طبق آن قرار شد تجهیزات نظارتی آژانس همچنان در سایت‌ها باشند اما اطلاعات آنها نزد ایران بماند تا زمانی که تکلیف برجام و تحریم‌ها مشخص شود. به‌این‌ترتیب، اگر برجام احیا شود، تحویل این اطلاعات به آژانس تکلیف مدت زمان توقف اجرای پروتکل الحاقی از‌سوی ایران را نیز روشن خواهد کرد. این توافق البته ابتدا به‌عنوان توافقی سه‌ماهه اعلام شد اما از آنجایی که اجرای آن در اختیار ایران بود، در پایان این مدت‌زمان در اواخر بهار ۱۴۰۰ ایران به‌صورت یک‌جانبه تمدید یک‌ماهه آن را اعلام کرد و سپس به همین شکل اجرای آن را تا امروز ادامه داده است. پیش‌تر در اولین سفر گروسی به تهران در دوران دولت جدید نیز توافقی برای جایگزینی کارت‌های حافظه دوربین‌ها شکل گرفت که البته همچنان طبق توافق قبلی، اطلاعات نزد ایران می‌ماند.
امیرعبداللهیان: توافق جدید برای رفع نگرانی‌های ادعایی
ساعتی پیش از اعلام قطعی این خبر، وزیر خارجه کنونی ایران از دستیابی به توافقی «خوب» با آژانس در دوشنبه‌شب خبر داده بود. در آخرین روز از همایش «گردهمایی رؤسای نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در کشورهای همسایه» که با حضور وزیر امور خارجه و معاونانش برگزار شد، حسین امیرعبداللهیان با اشاره به نحوه تعامل ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تأکید بر اینکه این سازمان بین‌المللی در مقاطعی «از ابزار فنی برای تأثیرگذاری سیاسی بر گفت‌وگوهای وین» استفاده کرده است، اظهار کرد: «شب گذشته به توافق خوبی با آژانس دست پیدا کردیم که می‌تواند برخی نگرانی‌های ادعایی درخصوص برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران را بر طرف کرده و تداوم بیش از پیش همکاری‌های متقابل با آژانس را به دنبال داشته باشد».
متون ایران کاملا مبتنی‌بر برجام است
امیرعبداللهیان درباره گفت‌وگوهای در جریان در وین تأکید کرد: «گفت‌وگوهای عزتمندانه از ابتدای عمر دولت در دستور کار بوده و کماکان نیز همین رویکرد با جدیت و سخت‌کوشی تیم مذاکره‌کننده دنبال می‌شود». وزیر خارجه ایران برخی مواضع طرف‌های دیگر در خصوص وجود خواسته‌های فرابرجامی در متون پیشنهادشده از‌سوی تیم مذاکره‌کننده را «کذب محض» خواند و تأکید کرد: «این متون کاملا مبتنی‌بر برجام است و هیچ‌چیز فرابرجامی در آنها نیست. این متن‌ها نتیجه ده‌ها ساعت بحث و گفت‌وگو در مرکز است و رویکرد ما رفع کامل تحریم‌های برجامی در مقابل رفع نگرانی‌های مورد ادعای طرف‌های مقابل درخصوص برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران است». وزیر امور خارجه اضافه کرد: «هم‌اکنون در وین بر روی دو سری از متون گفت‌وگو می‌شود؛ متن اول حاصل شش دور اول گفت‌وگوهاست. در‌عین‌حال طرف‌های مقابل پذیرفته‌اند متن‌های پیشنهادی تازه ایران هم روی میز باشد تا از بحث و تلفیق همه اینها یک متن جمع‌بندی‌شده واحد به دست آید. در‌نهایت نیز این فرایند باید به بازگشت طرف‌های مقابل به تعهداتشان منتهی شود». وزیر امور خارجه ابراز امیدواری کرد طرف‌های مقابل «با حسن نیت و با نگاه به حل مسئله» به تلاش‌های خود ادامه دهند و تأکید کرد: «ما خوش‌بین هستیم در شرایطی که طرف مقابل واقع‌بینانه عمل کند، بتوانیم به پیشرفت در این دور از مذاکرات نائل آییم».
وعده خطیب‌زاده
اما روز قبل از اعلام توافق جدید، محمد اسلامی تنها کسی نبود که درباره وضعیت این اختلاف نظر بین ایران و آژانس اشاراتی کرده بود. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه نیز در گفت‌وگو با پرس‌تی‌وی از دستیابی قریب‌الوقوع این توافق خبر داده بود. خطیب‌زاده گفته بود اختلافات بر سر مسائل دوجانبه در مذاکرات ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کاهش یافته است و انتظار می‌رود دو طرف به‌زودی به توافق برسند. وی افزود: «مذاکرات میان محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیشرفت داشته است و اختلافات بر سر مسائل دوجانبه کاهش یافته‌اند». خطیب‌زاده اشاره کرده بود: «نمی‌خواهم وارد جزئیات شوم اما پیش‌بینی می‌کنم دو طرف به‌زودی به تفاهم برسند»./ شرق