نقطه کور لیدری در جبهه اصلاحات/باز هم عبور از خاتمی؟

اختلافات میان کارگزاران و دیگر احزاب اصلاح طلب به ویژه اتحاد ملت از همان اختلافات با سابقه در اردوگاه چپ است که در جریان انتخابات 98 و 1400 به اوج خود رسید و هرچند تصور می‌شد که این اختلافات بعد از فرمان خاتمی برای از میان برداشتن نقاط افتراق‌ به سمت صلح و سازش پیش برود اما اظهارنظرها در این چند روز نشان می‌دهد که این آتش اختلاف قرار نیست به این زودی‌ها در این اردوگاه فرو بنشیند. در ابتدا آذر منصوری دبیر کل جدید اعتماد ملت گزارشی از دیدار اخیر احزاب اصلاح طلبی با رئیس دولت اصلاحات داد و گفت، برایند این جلسه این بود که «اصلاحات جامعه‌محور تمرکزی دوچندان داشته باشند.» موضوعی که با واکنش حسین مرعشی دبیر کل جدید حزب کارگزاران سازندگی همراه شد: «این که ارتباط ما با کانون‌های اصلی نظام قطع شود، نباید دلمان به این خوش باشد که حالا که در حکومت نیستیم اما با مردم هستیم». مرعشی در لفافه «اتحاد ملت» را که این روزها آذر منصوری دبیر کلی آن را به عهده گرفته، هدف انتقادات خود قرار داد و آن چه در انتخابات گذشته اتفاق افتاد و حتی شکست اصلاح‌طلبان را متوجه سیاست‌هایی دانست که از سوی آن ها اتخاذ شد. این اظهارات مرعشی اما با واکنش «ناصر قوامی» فعال سیاسی اصلاح‌طلب همراه شد: «آقای مرعشی و برخی احزاب اصلاح طلب پایگاه اجتماعی شان به تنهایی صفر است و این ها اصلا فعالیت حزبی در تهران و شهرستان ها ندارند. در طول مدت بعد از انتخابات که چند ماه از آن می‌گذرد این احزاب اصلا جلسه‌ای هم نداشته‌اند. یک نفر در بالا مثل مرعشی و کرباسچی می نشیند و صحبت می کند. این که حزب نیست! ادعای سهم‌خواهی هم می‌کنند و نتیجه‌اش هم این است که اصلاح‌طلبان را به این روز انداخته اند و ادعایشان نیز هیچ پایگاه اجتماعی ندارد.» او طرح این مباحث را زمزمه هایی برای عبور از خاتمی تفسیر کرده و ادامه داده، «باید به مرعشی گفت شما چه پایگاهی در ایران دارید؟ حزب تعریفی دارد، کلاس درس و برنامه‌ای دارد، این ها در تعریف یک حزب نمی گنجد در نهایت اگر افراد تاثیرگذار در استان‌ها نباشند کسی این‌ها را نمی شناسد. شما در شهرستان‌ها از مردم سوال کنید نماینده کارگزاران در شهر شما کیست؟ هیچ کس نمی‌شناسد! بنابراین این که بگویند ما از خاتمی عبور می کنیم یعنی از اصلاحات عبور کرده‌ایم. آقای خاتمی با تمام ضربه‌ای که احزاب به ایشان زدند باز هم پایگاه اجتماعی در جامعه دارد.» این صحبت‌ها اما در حالی است که کارگزارانی‌ها همیشه داعیه این را داشته که توانسته‌اند رابط میان اصلاح‌طلبان با حاکمیت باشند و به واسطه حضورشان‌ در قدرت بیشتر می‌توانند در اداره کشور نقش‌آفرینی کنند. از سوی دیگر نیز بسیاری معتقدند، حضور پررنگ حزب کارگزاران سازندگی در انتخابات 98 مجلس و ریاست جمهوری گذشته نشان داد که آن ها در عمل بیش از دیگر جریان های اردوگاه اصلاح طلبی بر دموکراسی و مردم محوری تاکید داشته اند.

باز هم عبور از خاتمی؟

اما چرا حرف های مرعشی شائبه عبور از خاتمی را باردیگر مطرح کرده است؟ برای بررسی این سوال باید به عقب تر بازگشت. «اصلاحات از ابتدا تاکنون رهبری نداشته است، نه آقای خاتمی ادعای رهبری اصلاحات را داشته و نه جریان اصلاحات باهم بر سر رهبری این جریان توافق کرده‌اند.» این را غلامحسین کرباسچی مرداد 98 وقتی هنوز بر کرسی دبیرکلی حزب کارگزاران تکیه زده بود مطرح کرد؛ موضوعی که به گزارش قرن نو، در رسانه‌ها به عنوان «عبور از خاتمی» کلید خورد و درواقع اولین جرقه‌ها برای استارت زدن اختلافات بر سر رهبری جریان اصلاحات بود. حالا بعد از گذشت چندسال از آن اظهارات جنجالی، سخنان اخیر مرعشی باز هم این شائبه را ایجاد کرده است. مرعشی در آخرین اظهارات خود درباره رهبری اصلاحات و «محمد خاتمی» می‌گوید: «حتما آقای خاتمی سرمایه بزرگی برای کشور است و جزو سیاستمداران خوشنام و خوش‌سابقه است و هر کسی به ایشان دسترسی دارد باید از اندیشه‌هایش استفاده کند. ما در حزب کارگزاران سازندگی در عین حال که به آقای خاتمی و همفکران ایشان در جبهه اصلاحات احترام می‌گذاریم اما اصالت‌های خود را هم داریم. امروز ما علاقه‌مندیم که آن‌قدر حزب را قوی کنیم تا روزگاری حزب کارگزاران به‌تنهایی بتواند دولت تشکیل دهد یا به تنهایی بتواند مجلس را اداره کند.» به نظر می رسد آن چیزی که کارگزارانی‌ها اصرار به آن دارند، نوعی رهبری شورایی برای جریان چپ است، شورایی که‌ می‌تواند از سیدمحمد خاتمی تا کروبی در آن جایگاه لیدری یابند./ خراسان