خط‌و‌نشان دوباره آمریکا پیش از مذاکرات
رابرت مالی که همانند دیگر بازیگران برجام برای گفت‌وگوهای وین آماده می‌شود، در روزهای گذشته برخلاف برخی دیگر از حاضران وین، حضور فعالی در رسانه‌ها داشته و به تبیین مواضع ایالات متحده و البته تهدید تلویحی ایران در زمینه برنامه هسته‌ای و چشم‌انداز احیا یا فروپاشی برجام پرداخته است.
در آستانه ازسرگیری مذاکرات احیای برجام، نماینده آمریکا در امور ایران آخرین هشدارهای کشورش به ایران را در زمینه آینده پیش‌رو در برجام مطرح کرد. رابرت مالی که همانند دیگر بازیگران برجام برای گفت‌وگوهای وین آماده می‌شود، در روزهای گذشته برخلاف برخی دیگر از حاضران وین، حضور فعالی در رسانه‌ها داشته و به تبیین مواضع ایالات متحده و البته تهدید تلویحی ایران در زمینه برنامه هسته‌ای و چشم‌انداز احیا یا فروپاشی برجام پرداخته است. در یکی، دو روز گذشته اخباری از جلسات و گفت‌وگوهای پیش از مذاکرات نیز از سوی مقامات روسیه و ایران منتشر شده است. در‌عین‌حال مقامات فعلی و سابق اسرائیل نیز به تبیین سیاست‌ها و انتظارات خود درباره روند گفت‌وگوها و رویکرد ایالات متحده به‌عنوان متحد اصلی اسرائیل پرداختند.
هشدار درباره وقت‌کشی مذاکراتی
نماینده آمریکا در امور ایران در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی گفت اگر تهران بخواهد از فرصت مذاکرات به‌عنوان بهانه‌ای برای تسریع برنامه هسته‌ای‌اش استفاده کند، آمریکا و متحدانش علیه ایران فشار خواهند آورد. مالی تصریح کرد: «اگر ایران فکر می‌کند که این بار می‌تواند فشار بیشتری بیاورد و سپس بازگردد و بگوید که آنها امتیازات بهتری می‌خواهند، این دیگر کارساز نخواهد بود. ما و شرکایمان این کار را انجام نخواهیم داد». این مقام آمریکایی در ادامه افزود: «اگر این رویکرد ایران است که سعی کند از مذاکرات به‌عنوان پوششی برای تسریع برنامه هسته‌ای خود استفاده کند و همان‌طور که گفتم، اگر در مذاکرات تعلل کند، ما مجبور خواهیم شد به گونه‌ای پاسخ دهیم که ترجیح ما نیست. هیچ‌کس نباید از این موضوع تعجب کند که در آن شرایط فشار بر ایران افزایش یابد». او افزود: «امیدواریم که به آنجا نرسیم؛ اما اگر به آن نقطه رسیدیم، فشار باید افزایش یابد تا به ایران این پیام منتقل شود که گزینه‌ای که انتخاب می‌کند، اشتباه است. اینکه یک مسیر متفاوت برای ایران وجود دارد؛ اما این مسیر به صورت نامحدود باز نیست؛ زیرا برنامه هسته‌ای ایران ماهیت توافق مورد مذاکره را در معرض خطر قرار می‌دهد».
مذاکرات پیش از مذاکرات
گفت‌وگوهای اصلی کمیسیون مشترک برجام دوشنبه بعدازظهر در محل هتل کوبورگ با حضور همه هیئت‌های اصلی عضو برجام برگزار خواهد شد؛ اما تیم‌های مذاکره‌کننده برای گفت‌وگو با یکدیگر منتظر جلسه اصلی دوشنبه نمانده‌اند. محمدرضا غایبی، سرپرست نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در‌این‌باره خبر داد: «تیم مذاکراتی بلند‌پایه جمهوری اسلامی ایران به ریاست علی باقری، معاون سیاسی وزارت خارجه که از دیروز [شنبه] وارد وین شده است، دیروز و امروز ملاقات‌های دوجانبه و سه‌جانبه‌ای را در سطوح کارشناسی و سطح رؤسای هیئت‌های چین و روسیه و نیز با هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا آقای انریکه مورا برگزار خواهد کرد». پیش‌تر، نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین از آغاز رایزنی‌های غیررسمی پیش از مذاکرات برجام خبر داده بود. به گزارش ایلنا به نقل از اسپوتنیک، میخائیل اولیانوف در توییتر در‌این‌باره نوشته بود: «نخستین رایزنی‌های غیررسمی دوجانبه در وین برای ازسرگیری رسمی مذاکرات برجام، آغاز شد. توافق در این زمینه همچنان به تلاش‌های درخور‌توجهی نیاز دارد». اولیانوف همچنین درباره هیئت ایرانی نوشت: «ترکیب هیئت ایرانی حاضر در مذاکرات وین چشمگیر است. به اعتقاد من، این امر باید به‌عنوان شاهدی مبنی بر وجود نیت جدی تعبیر شود».
نگاه بنت به وین، نگران و ناخرسند
اما هم‌زمان با ازسرگیری مذاکرات به نظر می‌رسد اسرائیل نیز در حال بررسی و آماده‌سازی گزینه‌های خود در سناریوهای احتمالی پیشرفت یا شکست مذاکرات است و البته در تلاش برای دوری از تصویر تقابل با ایالات متحده در این زمینه. نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل، یکشنبه در صحبت‌های خود در جلسه کابینه گفت نگران است ایران در دور جدید مذاکرات وین از امتیاز رفع تحریم‌ها برخوردار شود؛ در‌حالی‌که به‌درستی از اهداف خود در برنامه هسته‌ای‌اش دست برنداشته باشد. او در ادامه گفت: «اسرائیل به‌شدت نسبت به آمادگی [آمریکا] برای رفع تحریم‌های ایران و اجازه سرازیر‌شدن میلیون‌ها دلار به این کشور در ازای محدودیت‌های هسته‌ای ناچیز نگران و ناخرسند است». نخست‌وزیر اسرائیل همچنین گفت که این پیام را به هر طریقی به طرف‌های آمریکایی و دیگر کشورهای مذاکره‌کننده با ایران اعلام می‌کند. او افزود: «وزیر امور خارجه [اسرائیل] نیز در دیدار با همتایانش در پاریس و لندن این پیام را منتقل خواهد کرد».
گانتز و پرهیز از تقابل با آمریکا درباره ایران
از سوی دیگر اما اظهارات بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل، در این زمینه نیز گویای این ترجیح اسرائیل برای پرهیز از تقابل جدی‌تر با ایالات متحده در این زمینه است. به گزارش کانال ۱۲ تلویزیون اسرائیل، گانتز در اظهاراتی تازه از ایران به‌عنوان بزرگ‌ترین دشمن و از آمریکا به‌عنوان بهترین دوست برای اسرائیل یاد کرد. او در مصاحبه‌ای درباره احتمال درگیری نظامی با ایران گفت که پیش‌بینی نمی‌کنم که این جنگ، در هفته‌ها یا در ماه‌های آتی اتفاق بیفتد؛ اما این چیزی است که ممکن است اتفاق بیفتد. او در ادامه گفت: «آماده هستیم و توانمندی خود را برای این اقدام تقویت کرده‌ایم». گانتز افزود: «درباره زمان دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای نمی‌توانم برای شما تاریخ مشخصی تعیین کنم. امیدوارم هرگز این اتفاق رخ ندهد». او همچنین درباره اینکه آیا «نفتالی بنت» نخست‌وزیر اسرائیل هم مانند او فکر می‌کند یا خیر، گفت: «ما در ایجاد پاسخ مورد نیاز به ایران بسیار هماهنگ هستیم. می‌دانیم چه چیزی وجود دارد، ما می‌دانیم که در حال انجام چه کاری هستیم و می‌دانیم که چه چیزی می‌سازیم. به همه پیشنهاد می‌کنم به یاد داشته باشند که بزرگ‌ترین دشمن اسرائیل، ایران است و بهترین دوست اسرائیل ایالات متحده و می‌دانیم چگونه این دو را نگه داریم. ما نباید با آمریکا برای حل مسئله ایران دعوا کنیم و نباید به هزینه آمریکایی‌ها با ایرانی‌ها خوب رفتار کنیم». این شبکه همچنین گزارش داده است که گانتز به‌زودی برای بررسی وضعیت برنامه هسته‌ای ایران راهی واشنگتن خواهد شد. البته به‌تازگی اخباری درباره برنامه‌های جدید اسرائیل علیه ایران و تخصیص بودجه در این زمینه منتشر شده است. در همین زمینه، نیویورک‌تایمز نیز در گزارشی از دو مقام آمریکایی بدون ذکر نام نقل کرد که ماجرای حمله سایبری به سیستم سوخت‌رسانی ایران کار اسرائیل بوده است.
اولمرت: اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران حمله نخواهد کرد
در‌عین‌حال یکی از نخست‌وزیران سابق اسرائیل پیش‌بینی واضح‌تری از چشم‌انداز تقابل اسرائیل با ایران بر سر برنامه هسته‌ای دارد. به گزارش رسانه اسرائیلی معاریو، ایهود اولمرت، نخست‌وزیر پیشین اسرائیل، در‌این‌باره گفته است: «اسرائیل هرگز به تأسیسات هسته‌ای ایران حمله نخواهد کرد. از سال‌ها پیش به این نتیجه رسیده‌ام تخصیص بودجه و آماده‌سازی ارتش برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران، در واقع هدر‌دادن میلیاردها دلار هزینه است». این تحلیل او نیز تحت تأثیر نگاهی است که قرارگرفتن در موضع تقابل با ایالات متحده بر سر مسئله ایران را به صلاح اسرائیل نمی‌داند: «نفتالی بنت باید از سخنرانی و الفاظ تهدیدآمیز دست بردارد و در کنار آمریکا برای حل موضوع ایران قدم بردارد. اسرائیل در مقابله با چالش‌های مهمی که در پیش دارد، به آمریکا نیاز دارد». اسرائیل البته در این مدت تمام تلاش خود را برای تأثیرگذاری روی مواضع بازیگران برجام به‌خصوص ایالات متحده داشته است؛ اما به نظر می‌رسد تجربه ناکام بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر سابق اسرائیل، در تقابل با باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، در زمان مذاکرات منتهی به امضای برجام باعث شده است مقامات فعلی اسرائیل در این زمینه با احتیاط بیشتری اقدام کنند./ شرق