انتقاد تند نماینده مجلس بن سدسازی‌های ترکیه/ وزارت خارجه اقدام دیپلماتیک کند
رییس فراکسیون محیط زیست مجلس گفت: وزارتخانه‌های خارجه و نیرو از تمام توان دیپلماتیک در موضوع سدسازی‌های ترکیه استفاده کنند زیرا مدیریت منابع آبی و حفاظت از محیط زیست برای ایران مهم است.
سمیه رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی در نشست فراکسیون محیط زیست با مسئولانی از وزارت امور خارجه و نیرو و کارشناسانی از حوزه آب به منظور آخرین بررسی وضعیت رودخانه‌های مرزی و سدسازی‌های کشور ترکیه گفت: در طول سال‌های اخیر به ویژه چند ماه اخیر با تنش‌های اجتماعی به خاطر مدیریت آب مواجه شدیم که در حال حاضر صدای تمامی مبدأ‌ها، مقصد و مسیرهای انتقال آب را هم درآورده است.
وی افزود: البته موضوع مدیریت رودخانه‌های مرزی و حوضه‌های آبریز مشترک را هم داشتیم و در این مسئله شاید مهمترین موضوعی که باید به آن بپردازیم بحث استیفای حق و حقوقمان در رابطه با بهره‌برداری‌های کشورها است؛ برای اینکه در جریان قرار گیریم که دولت چه اقداماتی انجام داده و در سیاست‌های آبی در شرق، غرب، جنوب و بعضاً شمال چه اقدامات و رویکردی داشته این نشست را برگزار کردیم، البته دیدار با سفرای کشورهای مربوطه را خواهیم داشت که به ترتیب در دستور کار قرار دارد.
رفیعی با اشاره به این که نگاه ما در مجلس نگاه استراتژیک است یادآور شد: البته نمی‌توان همه مباحث را از وزارتخانه‌های نیرو و خارجه مطالبه کرد کما اینکه پایه فنی آن وزارت نیرو است و به نظر می‌رسد سازمان محیط زیست و وزارت بهداشت باید در کنارشان باشد؛ از سازمان محیط زیست با توجه به بودجه خوبی که برای گرد و غبار گرفته خواستیم اطلس کانون‌های گرد و غبار را ارایه کند که تا کنون این اطلس کامل نشده است.
رفیعی یادآور شد: باید اثر این پروژه‌ها بر روی سلامت مردم باید اعلام شود.
عضو کمیسیون کشاورزی، آب ، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس افزود: خرسندیم که وزارت خارجه از سال 89 به این موضوع ورود کرده اما به هیچ وجه کافی نیست و انتظار مجلس این است که بخش‌های متولی مطالعاتی جامعی انجام دهند و وضعیت را برای رویکرد 20 سال آینده کشور مشخص کنند.
وی با انتقاد از اینکه برای تغییر اقلیم هیچ سیاستی در کشور نداریم و باید این موضوع را روشن کنیم، گفت: موضوع آب باید در قاعده حکمرانی دیده شود نه تنها وزارت نیرو با وزارتخانه‌های نیرو و خارجه و مسئولان ذیربط مکاتبه خواهیم داشت و از ظرفیت گروه‌های دوستی دو مجلس بهره خواهیم برد همچنین نیاز است از ظرفیت NGOهای بین‌المللی به درستی استفاده کنیم. شاید لازم باشد مباحث را با دیدگاه سیاست‌گذارانه در دولت پیگیری کنیم. در این راستا با رئیس جمهور صحبت خواهیم کرد و راهکارهای لازم را ارائه خواهیم کرد.
حیدری - رئیس اداره مدیترانه در وزارت امور خارجه در مورد آخرین وضعیت ایلیسو گفت: وزارت خارجه در دو سال اخیر و از زمانی که آبگیری سد ایلیسو به صورت جدی مطرح شده به آن توجه داشته است البته محمل‌های حقوقی و طبیعی که می‌توانستیم مستند قرار دهیم را برای ورود به این موضوع داشتیم و به عنوان وزارت خارجه آنچه که باید با جدیت دنبال کنیم موضوع مدیریت منابع آبی و حفاظت از محیط زیست است که باید آن را به مذاکرات ایران و ترکیه تبدیل کنیم.
وی ادامه داد: البته در زمان ریاست ظریف این موضوع توسط ایشان و معاونانش مطرح شد و در دولت جدید هم در سفری که معاون سیاسی وزارت خارجه به آنکارا داشت این موضوع مطرح و همچنین در سفر اخیر چاوش اوغلو به ایران و در دیدار با امیرعبداللهیان - وزیر امور خارجه بحث مدیریت مشترک آب و حفاظت از محیط زیست مورد بحث و بررسی قرار گرفت؛ از دولت ترکیه خواستیم رضایت ذیربط خود را برای مذاکره با وزارت نیروی ما اعلام کند.
وی افزود: همچنین یادداشت رسمی در آنکارا توسط سفارتمان و وزارت خارجه به ترکیه داده شد و طرف ترک در دیدار اخیر اعلام کرد که ما هم موضوع را به نهادهای ذیربط منعکس می‌کنیم و قول تلویحی داد که مذاکرات بین دو کشور آغاز شود. البته اینکه طرف ترکیه‌ای از مذاکرات طفره برود و نفس شروع مذاکرات را نپذیرد طبیعی است زیرا پذیرش این مذاکره شروع داد و ستدی است که طرف ترکیه‌ای بیشتر دهنده است تا گیرنده؛ اما ما هم به عنوان وزارت خارجه باید بر این امر مسر باشیم و تمامی همت خودمان را با استفاده از همه ابزارهای در اختیار به کار گیریم.
رئیس اداره مدیترانه در وزارت امور خارجه ابراز امیدواری کرد که در آینده نزدیک بتوانیم بستر مذاکرات بین وزارت نیرو و همتای خود را فراهم کنیم و این اقدام دستاوردی است که می‌تواند شروع خوبی باشد.
وی گفت: البته در گفت وگوی اخیر چاوش اغلو ایشان توضیح داد که حقابه سنتی ایران رعایت می‌شود و سد کاراکورت برقی بوده و هر میزان آب بیشتر مصرف شود از آن برق بیشتری تولید می‌کنیم بنابراین طرف ترکیه‌ای مدعی است این سد باعث کاهش حقابه ایران نشده و کاهش آب نتیجه طبیعی خشکسالی در منطقه است البته همکاران وزارت نیرو باید به صورت تخصصی ارزیابی مناسب را داشته باشند که چه میزان کاهش آب ورودی به کشور ناشی از سدهای ترکیه و جه میزان به دلیل خشکسالی و تغییرات اقلیمی است.
همتی رییس اداره حقوق مرزها در وزارت امور خارجه نیز با اشاره به این که در ترکیه دو حوضه رود ارس و دیوار مرزی برای ما مهم است افزود: سد ایلیسو روی سرشاخه رودخانه دجله است و احداث آن روی منابع آبی ما تأثیر قابل توجهی ندارد البته آب عراق ممکن است کاهش یابد.
وی با بیان این که عراق بر روی بخش زیادی از آب‌های دجله و فرات سدسازی کرده و از دوره صدام این طرح‌ها وجود داشته است افزود: این اقدامات موجب خشکی هورالعظیم شده است.
همتی گفت: در مورد دیوار مرزی هم با ترکیه وارد مذاکره شدیم که همین امر موجب تخریب بخش‌هایی از دیوار توسط طرف ترک جایگزینی با فنس شد و مشکل حادی در این رابطه وجود ندارد.
وی ادامه داد: در مورد سد کاراکورت هم دو سال پیش که وزارت نیرو به ما اعلام کرد بارها یادداشت اعتراض فرستادیم و سفیرشان را احضار و درخواست سفر به آنجا کردیم.
همتی یادآور شد: ترکیه به عنوان کشور بالادست 90درصد آب عراق را تأمین می‌کند تمایلی به پیوستن به کنوانسیون 1997 ندارد زیرا معتقد است این کنوانسیون به نفع کشورهای پایین دست است.
صدیقه ترابی مدیر کل دفتر رودخانه های مرزی و منابع آب مشترک وزارت نیرو در مورد حوضه آبریز دجله و فرات و اقدامات وزارت نیرو گفت: حوضه آبریز ارس از ترکیه سرچشمه می‌گیرد و بخش‌های از ارمنستان را در بر می‌گیرد و وارد ایران می‌شود. رودخانه ارس رودخانه مشترک مرزی است که با آذربایجان و ارمنستان مشترک هستیم و مرز آبی مشترک ما را تشکیل می‌دهد که دشت مغان از این آب منتفع شده و در استان‌های آذربایجان‌های شرقی و غربی از بدنه اصلی رودخانه برداشت می‌کنیم که میزان برداشت 50 – 50 است.
وی افزود: منابع آبی که در قرن‌های متمادی وارد ایران می‌شود و با ترکیه قرارداد داریم باید رعایت شود و این نکات را در برنامه‌ریزی‌ها مورد توجه قرار دادیم و در مورد ارمنستان و ترکیه به عنوان کشورهای ذینفع نمی‌توانیم بگوییم به هیچ وجه نباید توسعه داشته باشند اما رعایت حقوق پایین دستی و کشورهای پایین دست باید مد نظر قرار گیرند.
این مقام مسئول ادامه داد: ترکیه 7 سد در دست بهره‌برداری، یک سد در دست ساخت و 4 سد در دست مطالعات و در مجموعه 12 طرح دارد، همچنین در ارمنستان 31 سد در دست بهره‌برداری، 32 سد در حال ساخت است و مطالعه اولیه برای 67 سد هم انجام شده است و در مجموع 130 سد در ارمنستان مطرح است./فارس