معامله نظامی آمریکا و ترکیه جوش می خورد؟

با وجود تمام تلاش های دولت اردوغان، آمریکا آب پاکی را بر دست دیپلمات های ترکیه ریخته و نام این کشور را از لیست تولیدکنندگان و خریداران جنگنده نسل جدید اف 35 کنار نهاد.

ترکیه امیدوار است که به جای اف 35 از آمریکا اف 16 بخرد و مهندسین آمریکایی به ترکیه بیایند تا در یک پروژه مدرن سازی و تعمیر، کل جنگنده های موجود نیروی هوایی ترکیه را نیز بررسی کنند. اما ظاهراً همین معامله نیز، دور از دست به نظر می رسد.

در چند روز اخیر، گروهی از ژنرال ها و دیپلمات های ترک، برای مذاکره با مسئولین پنتاگون به واشنگتن رفتند تا معامله اف 16 را نهایی کنند و تکلیف بازگرداندن پول های پرداخت شده اف 35 نیز روشن شود.

امروز وزارت دفاع ملی ترکیه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که مذاکرات کارگروه‌های نظامی ترکیه و آمریکا در واشنگتن به شکلی «مفید و سازنده» برگزار شده و نشست بعدی این کارگروه در ترکیه برگزار خواهد شد.

اگر چه کارشناسان پنتاگون، امید اندکی به هیات ترکی داده اند اما برخی از سناتورهای آمریکایی با فروش جنگنده های اف 16 به ترکیه مخالف هستند و معتقدند که رفتار ترکیه با مسئولیت های ناشی از عضویت این کشور در پیمان نظامی ناتو، منطبق نیست.

آنکارا و ارزیابی غلط از ساختار قدرت آمریکا

بسیاری از تحلیلگران سیاسی ترکیه، بر این باورند که شناخت و ارزیابی دستگاه دیپلماسی این کشور در مورد ساختار قدرت در آمریکا، غلط است. چرا که دولت ترکیه و تیم سیاست خارجی نهاد ریاست جمهوری ترکیه، همواره تلاش کرده اند تا رضایت خاطر وزیر امور خارجه و شخص رئیس جمهور آمریکا را تامین کنند.

این در حالی است که سناتورها و اعضای کنگره، کارشناسان و مشاورین پنتاگون، لابی گرها و اتاق فکرها و رسانه ها نیز، نقش مهمی در تعیین سمت و سوی سیاست خارجی آمریکا دارند و ترکیه به اندازه کافی با این عوامل، ارتباط نگرفته است.

در چند هفته گذشته، بارها چندین عضو کنگره، مجلس نمایندگان و سنا، در باب مخالفت با سیاست های ترکیه، اظهار نظر کرده اند.

سناتور باب منندز رئیس کمیته روابط خارجی سنا، چند روز پیش گفت که با پیشنهاد ترکیه برای خرید F-16 و کیت‌های مدرن‌سازی مخالف است و در ابتدا خواستار بهبود حقوق بشر است، حتی در شرایطی که متحد ناتو تهدید می‌کند که روابط خود را با صنایع دفاعی روسیه تعمیق خواهد کرد.

منندز در جریان بازدید از پایگاه مشترک مک گوایر-  لیکهورست به محقق مجله نیروی هوایی (air force)  گفت: «من شخصاً از فروش جنگنده اف 16  به ترکیه حمایت نمی کنم. من واقعاً با این پیشنهاد مشکل دارم. این ترکیه ای نیست که ما آرزویش را داریم. رفتار این کشور، از نوع رفتارهای یک متحد ناتو نیست که نشان دهد می توانیم با هم در یک مسیر واحد پیش برویم. در نتیجه منطقی نیست که برخی از پیچیده ترین تجهیزات جنگی را به ترکیه بدهیم.»

سناتور باب منندز همچون بسیاری دیگر از سناتورهای آمریکایی، ژست معمول و مرسوم ادعای دفاع از حقوق بشر را گرفته و اعلام کرد: «ترکیه کشوری است که بیشترین تعداد وکلا و روزنامه نگاران را زندانی کرده است.»

منندز همچنین درباره این موضوع که اگر آمریکا اف 16 ندهد، ترکیه ناچار به خرید سوخوی روسی خواهد بود، چنین گفته است:«من به این دلیل که آنها ممکن است به جای دیگری بروند، از تصمیم خود منصرف نمی شوم. اگر آنها این کار را انجام دهند، باید بدانند که قابلیت همکاری در ناتو به طرز چشمگیری کاهش می یابد و موقعیت و جایگاه خود را بیش از پیش از بین می برند.»

اگر چه منندز ادعا کرده که به خاطر احترام نهادن به حقوق بشر و آزادی بیان با ترکیه مخالف است، اما در ادامه به نکاتی اشاره کرده که هر کدام از آنها به خودی خود، نشانه ای از نوع اختلافات سیاسی واشنگتن و آنکارا است.

او گفته است:

1.این ترکیه نیست که در برابر ماست. این اردوغان است که چنین تصمیماتی می گیرد. البته او نهایتاً ناچار خواهد شد دیدگاه خود را تغییر دهد.

2.ترکیه همواره علیه آمریکا موضع می گیرد.

3.در لیبی برخلاف خواست آمریکا عمل کرده است.

4.در سوریه، همواره به همکاری آمریکا و ی.پ.گ اعتراض کرده است.

تخلیص عبارات و اظهارات سناتور آمریکایی منندز، ما را به این واقعیت می رساند که از دید بسیاری از سناتورها و سیاستمداران ارشد آمریکا، ترکیه از آمریکا حرف شنوی ندارد و خود را به روسیه نزدیک کرده است.

آیا معامله جوش می خورد؟

در ماه اکتبر، ترکیه تمایل خود را برای خرید 40 فروند اف 16 و نوسازی کیت های 80 هواپیما با مبلغی حدود 6 میلیارد دلار اعلام کرد.

فعلاً آمریکا برای خرید اف 16 از آمریکا، 3 نقطه امید دارد:

1.وزارت امور خارجه آمریکا حاضر نشده به سوالات مجله نیروی هوایی پاسخ دهد و از اظهار نظر در مورد فروش یا عدم فروش اف 16 به ترکیه خودداری کرده است. این نشان می دهد که فعلاً آشپزخانه شلوغ است و تکلیف پخت و سرو غذا روشن نیست.

2.جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در رم و در دیدار  با اردوغان گفته بود: قول می دهم هر آن چه از دستم بیاید انجام دهم.

3.برخی از کارشناسان ارشد پنتاگون و وزارت امور خارجه آمریکا بر این باورند که ترکیه تا همین حالا هم به اندازه کافی از آمریکا و ناتو دور شده و نباید بیش از این، متفق قدیمی را به سوی روسیه سوق داد.

شواهد فعلی نشان دهنده این است که با وجود سپری شدن مدت قابل توجهی از عمر دولت جو بایدن و تثبیت قدرت توسط تیم او، هنوز هم سرما و انجماد روابط آمریکا – ترکیه از میان نرفته و فعلاً، حتی نگه داشتن رابطه نیز یک گزینه مطلوب است و اندیشیدن به توسعه روابط، ایده آل و دور از ذهن به نظر می رسد./تسنیم