طرح کنگره برای تحریم مبادلات تسلیحاتی با ایران

دو عضو مجلس نمایندگان آمریکا طرحی ارائه کرده‌اند که خواستار تحریم مبادلات تسلیحاتی با ایران است.

«دان بیکن» و «جو ویلسون» این طرح که «قانون جلوگیری از مبادلات تسلیحاتی ایران» نام گرفته را هفته گذشته ارائه کرده‌اند.

این طرح از دولت آمریکا خواسته اشخاص و نهادهای دخیل در انتقال سلاح‌های متعارف به ایران و از این کشور را تحت تحریم قرار دهد.

بیکن در بیانیه‌ای گفته با آنکه اعضای کنگره آمریکا ممکن است بر سر روش‌های مقابله با برنامه هسته‌ای ایران اختلافاتی با یکدیگر داشته باشند اما همگی در این گزاره که باید از فروش سلاح توسط چین و روسیه به ایران جلوگیری کرد هم‌نظرند.

قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد که در تأیید برجام صادر شد و به تصویب شورای امنیت رسید، دو قطعنامه دیگر این شورا که ممنوعیت‌هایی را بر مبادلات تسلیحاتی ایران وضع کرده بودند لغو کرد.

طبق مفاد برجام، ممنوعیت مبادلات تسلیحاتی با ایران که از سال ۲۰۰۷ علیه این کشور وضع شده بود از اکتبر ۲۰۲۰ برداشته شدند.

بیکن در این خصوص گفته است: «قانون جلوگیری از انتقال تسلیحاتی ایران، طرحی عقلانی است که با تحمیل هزینه به سازمان‌ها و اشخاص دخیل در تسهیل مبادله سلاح با ایران، این محدودیت‌های قدیمی را بازمی‌گرداند.»

دولت پیشین آمریکا به ریاست «دونالد ترامپ» ابتدا تلاش داشت از منقضی شدن محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران به موجب قطعنامه ۲۲۳۱ جلوگیری کند.

آمریکا ابتدا روز ۲۵ مرداد ۱۳۹۹ قطعنامه‌ای را به رأی گذاشت که خواستار جلوگیری از انقضای این محدودیت‌ها علیه ایران بود. آن قطعنامه ۱۱ رأی ممتنع، ۲ رأی موافق (آمریکا و جمهوری دومینیکن) و ۲ رأی مخالف (روسیه و چین) رد شد.

واشنگتن چند روز بعد (روز ۳۰ مرداد) با ارائه ابلاغیه‌ای به رئیس وقت شورای امنیت اعلام کرد که قصد دارد با استفاده از مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت تمامی تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران را بازگرداند.

در این راستا، «مایک پامیئو»، وزیر خارجه آمریکا روز ۳۰ مرداد سال گذشته اعلام کرد واشنگتن رسماً خواستار بازگشت این تحریم‌ها علیه ایران از از نیمه شب ۲۰ سپتامبر ۱۳۹۹ (۳۰ شهریور) به وقت گرینویچ شده است.

این تلاش آمریکا هم با مخالفت ۱۳ عضو از ۱۵ عضو شورای امنیت روبرو شد که اعلام کردند واشنگتن از توافق هسته‌ای برجام خارج شده و قادر نیست از مفاد این توافق و قطعنامه تأییدکننده آن (۲۲۳۱) برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران استفاده کند.

رئیس شورای امنیت در نشست این شورا در روز چهارم شهریورماه 1399 در پاسخ به پرسش نمایندگان روسیه و چین برای اعلام موضع درباره درخواست آمریکا برای پیشبرد مکانیسم بازگشت تحریم‌ها علیه ایران اعلام کرد با توجه به مخالفت اکثریت اعضای شورای اماین شورا در جایگاهی نیست که بتواند اقدام واشنگتن را به پیش ببرد.

آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد نیز چند روز بعد در اظهارنظری مشابه با تلاش آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران مخالفت کرد.

مشکل اساسی که آمریکا برای طرح چنین شکایتی با آن مواجه بود این بود که اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ از توافق هسته‌ای برجام خارج شده بود و این، به صورت اتوماتیک واشنگتن را از تمامی حقوق خود برای استناد به مفاد این توافق و قطعنامه ۲۲۳۱ جهت هر گونه پیگیری علیه طرف‌های توافق محروم می‌کرد.

دولت ترامپ بعد از آن با امضای یک فرمان اجرایی موسوم به  «فرمان اجرایی منع مبادلات تسلیحاتی با ایران» اعلام کرد که هر گونه مبادله تسلیحاتی با ایران مشمول تحریم خواهد شد.

دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور جدید آمریکا اسفندماه سال گذشته بعد از مشخص شدن شکست تمامی این تلاش‌ها در نامه‌ای به شورای امنیت ادعای دولت ترامپ مبنی بر احیای تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را پس گرفت.

دولت جدید آمریکا به ریاست «جو بایدن» به شکست‌های سیاست‌ ترامپ در قبال ایران اذعان کرده و گفته قصد دارد با توجه به آنکه خروج یکجانبه از برجام به انزوای بین‌المللی آمریکا منجر شده کشورش را به این توافق مورد تأیید شورای امنیت برگرداند. 

با این حال، دولت بایدن هنوز هیچ گام عملی برای بازگشت از سیاست‌های ترامپ برنداشته است./فارس