در گفت‌وگو با لوفیگارو:
باقری: قرار است مذاکرات در وین به توافق منجر شود
بازگشت به برجام اگرچه سهل به نظر می‌آید اما هم‌زمان می‌تواند بسیار ممتنع باشد. فعلا می‌توان گفت هیچ عضوی به‌طورکامل در این توافق حضور ندارد و همه به‌نوعی از تعهداتشان فاصله گرفته‌اند. اگرچه اینکه کدام اول دست به نقض برجام زده گزینه مهمی به نظر می‌رسد. آمریکا با عدم اجرای تعهداتش و نهایتا خروجش از برجام، اروپا با بی‌عملی و نهایتا ایران با کاهش گام‌به‌گام تعهدات هسته‌ای و در‌نهایت عدم اجرای همه آنها.
اما حالا که قرار است مذاکره انجام شود، چه تصویری پیش‌رو قرار دارد؟ علی باقری به‌جای عباس عراقچی، رئیس تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای است. او که سابقه حضور در تیم مذاکراتی سعید جلیلی را دارد، کار سختی در پیش دارد. نگاه مثبتی به جنس مذاکره‌ای که او می‌تواند انجام دهد در بین اعضای 1+4 وجود ندارد. آنها برخلاف تیم مذاکراتی ظریف که گفته می‌شد می‌روند تا توافق کنند، معروف هستند که می‌روند تا مذاکره کش پیدا کند. اگرچه او از اولین مقصد مذاکراتی در پاریس و در یک گفت‌وگو از این حربه استفاده کرده و می‌گوید «قرار نیست تا ابد میز مذاکرات در وین برقرار باشد بلکه قرار است مذاکرات در وین به توافق منجر شود».
البته آقای باقری تمایل فراوانی به تغییر مفاهیم و پارادایم‌ها هم دارد. اینکه ترجیح می‌دهد از کلمه «برجام» استفاده نکند و به مذاکرات یا توافق بسنده کند تا شاید نشان دهد که ایران هم به این توافق دلبستگی چندانی ندارد. باقری تأکید دارد که ما مذاکره هسته‌ای نداریم و مذاکره درباره رفع تحریم‌های غیرقانونی آمریکا انجام می‌شود.
سهل است...
ازهمین‌رو می‌توان گفت که وضعیت فعلی برجام سهل است؛ چه آنچه باقری می‌گوید یا چند روز گذشته به‌عنوان سه شرط ایران برای آمریکا از زبان سخنگوی وزارت خارجه ایران منتشر شد، همگی همان متن برجام است که باید همه طرفین به آن پایبند باشند تا نهایتا برجامی وجود داشته باشد. روز دوشنبه به نقل از سخنگوی وزارت امور خارجه ایران این متن منتشر شد «ایالات متحده مسیرش برای بازگشت به برجام روشن است؛ باید بپذیرد به‌عنوان مقصر وضعیت فعلی از این مسیری که رفته برمی‌گردد. آمریکا برای بازگشت از این مسیر غلط باید تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی که بعد از خروج آمریکا از برجام اعمال کرده همه را یک‌جا به‌صورت مؤثر بردارد و مهم‌تر اینکه تضمین بدهد که هیچ دولتی در ایالات متحده مجددا جهان و حقوق بین‌الملل را به سخره نخواهد گرفت و این شرایط را تکرار نخواهد کرد».
اگرچه در ادبیات او از کلمه شرط استفاده نشده اما باید اذعان کرد که اینها همان متن برجام است و برجام بدون اینها اساسا هویتی ندارد. آنچه ایران افزوده و در برجام نیست همان بحث تضمین است که از لحاظ حقوقی و سیاسی بعید به نظر می‌آید. اما در متن برجام هم به تسهیل رابطه تجاری با ایران اشاره شد که شاید در عمل عنصر مهمی درباره تضمین باشد.
ممتنع است ...
اما احیای برجام ممتنع است، پیچیده و پرابهام. آیا آمریکا می‌خواهد بر اهداف جدیدی تمرکز کند؟ آیا به تحریم‌ها می‌خواهد دلخوش بماند و... باقری می‌گوید که «ما مذاکرات هسته‌ای نداریم. موضوع اصلی پیامدهای ناشی از خروج آمریکا از برجام و تحریم‌هاست». معاون سیاسی وزیر امور خارجه درباره اظهارات «ژان ایو لودریان»، وزیر خارجه فرانسه، مبنی بر اینکه مذاکرات احیای برجام باید از جایی که تا ۲۰ ژوئن رسیده بود، از سر گرفته شود، بیان کرد: «ما مذاکرات هسته‌ای نداریم، چون موضوع هسته‌ای در سال ۱۳۹۴ در قالب توافقی که بین ایران و ۱+۵ شکل گرفت، به‌طورکامل توافق حاصل شد. موضوع اصلی که الان پیش‌رو داریم، پیامدهای ناشی از خروج آمریکا از توافق برجام است که آن پیامدها فقط منحصر به تحریم‌های غیرقانونی است که علیه جمهوری اسلامی ایران وضع شده است».
باقری در پاریس علاوه بر گفت‌وگو با صداوسیما که در بالا بخشی از آن آمد، با لوفیگارو هم گفت‌وگو کرد. نکاتی که او در این مصاحبه گفت نیز چندان نکته عجیبی نیست اما پایبندی ایران به توافق هسته‌ای با 1+5 را نشان می‌دهد.
اولویت چیست؟
معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به این سؤال لوفیگارو که اولویت‌های ایران در ازسرگیری مذاکرات وین از هشتم آذر (۲۹ نوامبر) چیست، گفت: «اولویت اساسی ایران این است که موضوع لغو تحریم‌های غیرقانونی باید محور اصلی گفت‌وگوها در دور جدید باشد. چون مسئله اصلی خروج آمریکا از توافق است، لذا تبعات و پیامدهای این خروج، تحریم‌های غیرقانونی بوده است».
معاون وزیر امور خارجه تصریح کرد: دستیابی به توافقی که نتایج عملی برای مردم ایران داشته باشد، مسئله اصلی است و این برای ما اهمیت دارد.
او همچنین در پاسخ به سؤالی درباره تأکید رئیس‌جمهوری مبنی بر عدم طرح درخواست‌های غیرواقع‌بینانه از سوی طرف‌های مذاکره‌کننده اظهار کرد: هر چیزی که مغایر با توافق ۲۰۱۵ باشد، باید کنار گذاشته شود.
باقری با بیان اینکه موضوعات خارج از برجام اصلا قابل‌طرح نیستند، گفت: بحث مذاکرات موضوعی است که به توافق سال ۲۰۱۵ مربوط است و مثلا توان دفاعی ایران هیچ ارتباطی با آن ندارد. هرکس بخواهد دستیابی به توافق در چارچوب توافق ۲۰۱۵ را به تأخیر بیندازد، موضوعات دیگر را مطرح می‌کند.
باقری‌کنی همچنین درباره درخواست تضمین ایران از کاخ سفید گفت: آمریکایی‌ها، تعهداتشان را نقض کرده‌اند و اروپایی‌ها نیز ناتوان از احترام به تعهداتشان بوده‌اند. ما باید در شرایط پیش‌رو توافقی را انجام دهیم که این‌بار پایدار باشد.
قرار نیست میز مذاکرات تا ابد برقرار باشد
معاون سیاسی وزارت خارجه در پاسخ به این پرسش خبرنگار فیگارو که هزینه مالی عدم توافق برای ایران در سه سال پایانی دوره ریاست‌جمهوری بایدن قریب به صد‌میلیارد دلار ضرر ناشی از کاهش درآمد نفتی بوده و آیا ایران که با تحریم‌ها و مسائل ناشی از همه‌گیری کرونا مواجه است، می‌تواند از چنین رقمی چشم‌پوشی کند، گفت: طرف‌های توافق باید ضمانت‌هایی را بدهند که این توافق پایدار بماند، چون می‌خواهیم توافقی داشته باشیم که جلوی ضررهای آتی را هم بگیرد.
وی گفت: بهترین گزینه برای ما توافقی است که حقوق مردم و منافع ما را تأمین کند. قرار نیست تا ابد میز مذاکرات در وین برقرار باشد بلکه قرار است مذاکرات در وین به توافق منجر شود.
باقری با بیان اینکه تمام فعالیت‌های هسته‌ای ایران منطبق با معاهده ان‌پی‌تی و توافق‌نامه پادمان است، گفت: همه این اقدامات زیر نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام می‌شود و ایران هیچ فعالیت هسته‌ای غیرقانونی ندارد.
مذاکره‌کننده ارشد کشورمان یادآور شد: هر زمان طرف مقابل اراده عملی برای لغو تحریم‌های غیرقانونی داشته باشد، ایران نیز با راستی‌آزمایی مناسب در چارچوب توافق ۲۰۱۵ عمل خواهد کرد؛ بنابراین همه‌چیز به آمادگی طرف مقابل بستگی دارد.
باقری روز گذشته از فرانسه به برلین رفت تا رایزنی با همتای برلینی خود در مذاکرات را انجام دهد./ شرق