متغیر‌های جدیدی که قدرت چانه‌زنی ایران را در مذاکرات افزایش می دهد
هشتم آذرماه در حالی زمان آغاز از سرگیری مذاکرات هسته‌ای میان ایران و کشور‌های ۱+۴ عنوان شده است که طرف‌های غربی و به ویژه امریکایی‌ها از هم اکنون عملیات روانی خود را برای فشار بر جمهوری اسلامی ایران و تغییر محاسبات تیم مذاکره‌کننده کشورمان آغاز کرده‌اند.
هشتم آذرماه در حالی زمان آغاز از سرگیری مذاکرات هسته‌ای میان ایران و کشور‌های ۱+۴ عنوان شده است که طرف‌های غربی و به ویژه امریکایی‌ها از هم اکنون عملیات روانی خود را برای فشار بر جمهوری اسلامی ایران و تغییر محاسبات تیم مذاکره‌کننده کشورمان آغاز کرده‌اند. بر اساس این دستور‌العمل مقامات سیاسی این کشور‌ها از یکسو از اعمال تحریم‌های جدید علیه کشورمان سخن به میان می‌آورند و آغاز مذاکرات هسته‌ای را مقدمه‌ای برای مذاکره در سایر موضوعات مورد مناقشه عنوان می‌کنند و از سوی دیگر از گشایش‌های اقتصادی و تجاری به واسطه مذاکرات آتی صحبت می‌کنند.
این در شرایطی است که ایالات متحده امریکا و سایر کشور‌های غربی بار‌ها با تاکتیک مورد اشاره وارد فضای مذاکرات شدند و در مقاطعی نیز موفق شدند با ایجاد دوگانه «مشوق اقتصادی- فشار اقتصادی» (سیاست چماق و هویج) بر روند مذاکرات تأثیر بگذارند و بر ذهن تیم مذاکره‌کننده کشورمان اثر‌های مخربی ایجاد کنند. دلیل اینکه این شعار‌ها هیچ گاه رنگ واقعیت به خود نگرفت و حتی تبدیل به ابزار فشار شد، همین مسئله بود که امریکایی‌ها با ایجاد دوگانه مورد اشاره توانستند دست‌کم تیم مذاکره‌کننده ایرانی و دولت وقت را فریب دهند و به واسطه آن جامعه ایرانی را نیز منحرف کنند. همان رویکرد نیز امروز در دستور کار طرف غربی و به ویژه امریکایی‌ها قرار گرفته است. در حالی بسیاری از مقامات غربی و همسو با آن‌ها جماعتی در داخل کشور از مساعد شدن اوضاع اقتصادی در داخل کشور خبر می‌دهند که تجربه هشت سال اخیر خلاف آن را اثبات می‌کند.
«مشوق- فشار» ۲ روی یک سکه
در همین باره خبرگزاری فرانسه با تأکید بر اینکه «بایدن به دنبال ایجاد تعادل میان مشوق‌ها و فشار بر ایران است» به سیاست‌های رئیس‌جمهور امریکا در رابطه با ایران و برجام پرداخته و نوشته است: «بایدن به دنبال ایجاد تعادل میان مشوق‌ها به ایران و فشار بر این کشور است. بایدن به شدت به احیای برجام مشکوک است و قصد دارد با مجموعه‌ای از فشار و انگیزه، ایران را دوباره بر سر میز مذاکره بنشاند.»
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا نیز روز گذشته با تأکید بر اینکه «مذاکرات برجام گام نخست برای مذاکره درباره سایر موضوعات است»، بیان می‌کند: «ما بازگشت به برجام را اولویت نخست خود می‌دانیم، اما هدفمان استفاده از این مذاکرات برای گفتگو درباره سایر موضوعات است. بر این باوریم برجام همچنان مؤثرترین راهکار برای مهار برنامه هسته‌ای ایران است، با این حال این گام نخست است. پس از پایبندی دوجانبه می‌توانیم به یک توافق طولانی‌تر و مؤثر‌تر دست یابیم.» وی در پایان می‌گوید: «برجام می‌تواند مبنایی برای مذاکره درباره سایر مسائل مورد نگرانی امریکا و متحدانش قرار گیرد.»
همچنین لیندسی گراهام، سناتور جمهوریخواه و جان بولتون، مشاور امنیت ملی سابق امریکا در یک کنفرانس مجازی به میزبانی گروه اتحاد علیه ایران هسته‌ای به طور جداگانه از شیوه اجرای «سیاست فشار حداکثری» علیه ایران در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ انتقاد می‌کنند. پایگاه خبری جوئیش اینسایدر به نقل از لیندسی‌گرام می‌نویسد: «انتقادی که از دولت ترامپ بیش از هر چیز برای من معتبر است، این است که هدف نهایی چه بود؟ شما از برجام که من نیز از آن خوشم نمی‌آید، خارج شدید، اما در نهایت هدفتان چه بود؟» جان بولتون نیز در سخنرانی جداگانه‌ای از نحوه اجرای سیاست فشار حداکثری انتقاد کرد و گفت که دولت ترامپ در اجرای این سیاست‌ها عملکردی ناقص داشت. «ما می‌توانستیم کار‌های بسیار بیشتری انجام دهیم. من قصد ندارم در اینجا وارد تمام دلایل داخلی شوم، اما همه با اجرای واقعی کارزار «فشار حداکثری» موافق نبودند. فارغ از این مسئله، استفاده مؤثر از تحریم‌های یکجانبه امریکا تأثیرات مخربی روی اقتصاد ایران داشته است.»
مشوق‌های غرب را غرب‌زده‌ها فریاد می‌زنند
جماعتی در داخل کشور نیز همان موضع غربی‌ها را تکرار می‌کنند، مبنی بر اینکه برای فائق آمدن بر مشکلات داخلی باید علاوه بر احیای برجام، مذاکره در سایر موضوعات مورد مناقشه با امریکا را نیز در دستور کار قرار داد. در همین باره حسین موسویان، عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در توافق سعدآباد در گفتگو با روزنامه آرمان می‌گوید: «تا زمانی که تحریم‌های اولیه و تحریم‌های امریکا مرتبط با سایر موضوعات مثل تروریسم و حقوق بشر و موشک و منطقه باشد، عادی‌سازی روابط اقتصادی ایران با جهان با مانع مواجه خواهد بود، چون شرکت‌ها و بانک‌های بین‌المللی بزرگ نگران تحریم‌های چندلایه و پیچیده و مجازات‌های امریکا خواهند بود. ایران نخواهد توانست از منافع اقتصادی برجام به طور کامل و صددرصدی بهره‌مند شود.»
موسویان در ادامه گفت: «لغو همه تحریم‌های هسته‌ای و فراهسته‌ای به مذاکرات هسته‌ای و فراهسته‌ای نیاز دارد، در حالی که مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ما، صرفاً مجاز به مذاکره در مورد موضوع هسته‌ای هستند... همچنین ایران از امریکا تضمین می‌خواهد که به برجام پایبند خواهد ماند. مذاکره‌کنندگان امریکایی اختیار تصمیم‌گیری در مورد اختیارات رئیس‌جمهور بعدی را ندارند.»
شرایط متفاوت تیم جدید مذاکره‌کننده
در حالی غرب در طول مدتی که دولت جدید در ایران روی کار آمده است برای آغاز مذاکرات سراسیمه و عجول نشان می‌دهد که تیم مذاکره‌کننده کشورمان با شرایطی متفاوت مذاکرات هسته‌ای را آغاز خواهد کرد. نخستین تفاوتی که دوگانه مرسوم غرب را بی‌اثر خواهد کرد و آن‌ها را با شرایط متفاوتی روبه‌رو خواهد ساخت این است که تیم جدید ایرانی به دنبال مذاکره به هر قیمتی نیست و تمرکز خود را روی ذبح منافع ملی با هدف رسیدن به یک متن مکتوب نخواهد گذاشت و با تجربه‌اندوزی نسبت به عاقبت تیم قبلی، تلاش می‌کند تضمین‌های لازم همراه با ضمانت اجرا‌های قوی را حتی‌المقدور از طرف مقابل اخذ کند و زیر بار تضمین‌های شفاهی و فاقد ارزش حقوقی نرود.
علاوه بر این جمهوری اسلامی ایران اکنون قریب به ۲۰۰کیلوگرم اورانیوم ۲۰درصد و ۲۵کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصد در اختیار دارد که خود به معنای واقعی کلمه ایجاد بازدارندگی هسته‌ای قلمداد خواهد شد و در صورت استمرار همین روند تا هشتم آذر این قدرت بازدارندگی افزایش چشمگیری خواهد یافت. افزایش غنی‌سازی اورانیوم و دستیابی به میله‌های سوختی در آینده نزدیک است که منجر به تعجیل توأم با عصبانیت طرف غربی و مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شده است.منبع: روزنامه جوان