در رایزنی‌های این روزهای باقری چه گذشت؟
در پی رایزنی‌هایی که علی باقری معاون وزیر امور خارجه در تهران، بروکسل و مسکو داشت، قرار است که مذاکرات ایران و گروه ۱+۴ پیش از پایان ماه نوامبر از سر گرفته شود و در این هفته هم تاریخ دقیق مذاکرات اعلام می‌شود.
پنجشنبه ۲۲ مهر ماه بود که «انریکه مورا» معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام به تهران آمد و با «علی باقری» معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در محل وزارت امور خارجه دیدار و به رایزنی پرداخت.
دو طرف توافق کردند که ادامه مباحث باقیمانده را در بروکسل مورد گفتوگو قرار دهند و در همین راستا علی باقری سه‌شنبه شب چهارم آبان ماه وارد بروکسل شد و روز چهارشنبه پنجم آبان ماه در نشستی با مورا در مقر اتحادیه اروپا دیدار و در خصوص لغو موثر تحریم‌ها و پایبندی سایر طرف‌ها به تعهدات خود به مدت پنج ساعت به گفتوگو پرداخت.
باقری قبل از عزیمت به بروکسل در توئیتی نوشته بود: ایران مصمم به انجام مذاکراتی است که تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی را به صورت کامل و موثر لغو و عادی سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران را تضمین کرده و ضمانت‌های معتبری برای عدم بدعهدی بیشتر فراهم کند.
* نمی‌خواهیم از نقطه بن بست مذاکرات وین وارد مذاکرات وین شویم
همزمان با این مذاکرات در بروکسل، «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در نشستی مطبوعاتی در تهران اظهار داشت: مذاکرات هسته‌ای را از دو هفته پیش در تهران کلید زدیم و گفتوگو بین آقای باقری معاون سیاسی وزیر خارجه و آقای انریکه مورا شروع شد و امروز آقای باقری در بروکسل است برای تکمیل آن گفتوگوها. ما با آقای انریکه مورا و هماهنگ کننده اتحادیه اروپا درباره این گفتوگو می‌کنیم که زمانی وارد مذاکره جدید با ۱+۴ خواهیم شد، چگونه مذاکره و چگونه در مسائل تمرکز کنیم که اولا همه طرف‌ها بدون فوت وقت و در اولین زمان ممکن به تعهدات کامل خودشان در برجام برگردند و ثانیا برگشتن آنها به برجام، آورده خیلی مهمی برای ما در جمهوری اسلامی ایران نخواهد بود.
وزیر خارجه بیان کرد: چگونه همه طرف‌هایی که به تعهداتشان در برجام برمی‌گردند نشان خواهند داد که تحریم‌های ذیل برجام درباره ایران به صورت کامل برداشته خواهد شد. ما نمی‌خواهیم از نقطه بن بست مذاکرات وین وارد مذاکرات وین شویم، ولی فرمتی که در مذاکرات وین شکل گرفته را قبول داریم و به زودی پس از ارزیابی از گفت‌وگوهای امروز آقای باقری با آقای مورا و مسئولان اتحادیه اروپا درباره اینکه در چه تاریخی وارد گفتوگو و مذاکره با ۱+۴ شویم، تصمیم می‌گیریم. ولی دیر نخواهد بود و بزودی این اتفاق خواهد افتاد و با ۱+۴ گفتوگوها را از سر می‌گیریم.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان همچنین درباره تاریخ مذاکرات با ۱+۴ هم اظهار داشت: درباره گفت‌وگوهای امروز در بروکسل بعد از اینکه ارزیابی خود را امشب با آقای باقری داشته باشیم، تصمیم می‌گیریم که آیا در بروکسل زمان شروع مذاکره با ۱+۴ را اعلام کنیم، یا در بازگشت ایشان به تهران نیازمند مشورت‌های بیشتر خواهیم بود.
وی افزود: فرمت اصلی که برای ما وجود دارد گفتوگو با ۱+۴ است و آن فرمت را دنبال می‌کنیم، ولی موضوعات حاشیه‌ای که فرمت ۱+۴ داشته است مسئله‌ای که به طرف مقابل و کشور مقابل برمی‌گردد که چطور به صورت غیرمستقیم بازگشت خود را به برجام و انجام تعهدات کاملش را در این رابطه دنبال کند.
پس از پایان گفتوگوها در بروکسل نیز علی باقری در توئیتی اعلام کرد که قرار است مذاکرات ایران و گروه ۱+۴ (آلمان، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) پیش از پایان ماه نوامبر از سر گرفته شود و گفت که در این هفته تاریخ دقیق مذاکرات اطلاع رسانی خواهد شد.
باقری همچنین در مدت حضورش در بروکسل با دبیرکل وزارت خارجه پادشاهی بلژیک دیدار کرد و این مقام بلژیکی در دیدار با معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران از برجام به عنوان بهترین ابزار برای حل مسئله هسته‌ای ایران یاد کرد.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت‌وگویش با انریکه مورا معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا را جدی و سازنده خواند.
از سوی دیگر، «جن ساکی» سخنگوی کاخ سفید هم در در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر اینکه واکنش کاخ سفید به اظهارات مذاکره‌کننده ایران درباره آمادگی برای بازگشت به مذاکرات وین چیست، گفت: «آنها طی روزها یا هفته‌های گذشته هم اظهارات مشابهی مطرح کرده‌اند. تعهد ما کماکان در پیش گرفتن مسیر دیپلماتیک است. اینکه دور بعدی مذاکرات چه زمانی خواهد بود را به عهده مذاکره‌کنندگان واگذار می‌کنم. چارچوب مد نظر ما کماکان پایبندی در برابر پایبندی است و اینکه گام‌های بعدی باید چه باشند را به مذاکره‌کنندگانمان و اروپایی‌ها واگذار می‌کنیم.»
«ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم همان شب در واکنش به اظهارات مقامات ایرانی گفت که امیدوار است ایران با حسن نیت به مذاکرات وین برگردد و افزود: «همان‌طور که بارها گفته‌ایم ما آماده بازگشت به وین هستیم و معتقدیم که بازگشت فوری به برجام و اجرای تفاهم‌نامه‌ای برای بازگشت به پایبندی دوجانبه به برجام از طریق به اتمام رساندن مسائل اندک باقیمانده بعد از دور ششم گفتوگوها در ژوئن امکان‌پذیر است.»
ند پرایس تصریح کرد: «علاوه بر این، ما به صراحت گفته‌ایم این پنجره، در حالی که ایران به برداشتن گام‌های تحریک‌آمیز ادامه می‌دهد تا ابد باز باقی نخواهد ماند، بنابراین ما امیدواریم که آنها فوراً و با حسن نیت برای مذاکره به وین بازگردند.»
علی باقری معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران نیز در گفت‌وگویی با بیان اینکه با ۱+۴ گفتوگو داریم، یادآور شد: هنوز زمینه لازم برای اینکه آمریکایی‌ها بتوانند به برجام برگردند فراهم نشده است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه همچنین در گفت‌وگویی دیگر با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران گفت‌وگوهایی را دنبال می‌کند که مستلزم دستاورد و نتیجه عملی باشد و موضوع اصلی آن لغو تحریم‌های ظالمانه علیه ملت است، گفت: گفتوگو برای دستیابی به توافقی بر روی کاغذ را دنبال نمی‌کنیم. (جزییات بیشتر)
«پیتر استانو» سخنگوی امور خارجه اتحادیه اروپا هم در پاسخ به پرسشی درباره دیدار باقری و مورا گفت: «می‌توانم تأیید کنم که این دو مقام دیدار مفیدی داشتند. این دیدار به تعیین مسیری به سمت ازسرگیری مذاکرات در وین کمک کرد».
گفتنی است رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم روز چهارشنبه پنجم آبان ماه در بروکسل با انریکه مورا دیدار کرد.
به گزارش فارس، پنجشنبه بود که خبری منتشر شد مبنی بر اینکه علی باقری قرار است در ادامه سفرش به مسکو برود و با «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه و نماینده این کشور در مذاکرات هسته‌ای دیدار کند. بعد از آن بود که علی باقری پنجشنبه شب به همراه هیأت همراه وارد مسکو شد و در بدو ورود به مسکو گفت: دیدگاه‌های خودمان را درباره اقتضائات و الزامات دور جدید گفتوگوها برای لغو تحریم‌ها با دوستان روس به اشتراک می‌گذاریم تا با نگاه مشترک وارد گفتوگوها شویم.
معاون وزیر خارجه روز جمعه علاوه بر دیدار با «میخائیل بوگدانف» نماینده ویژه پوتین در امور خاورمیانه و شمال آفریقا با «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه دیدار و به گفتوگو پرداخت.
ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه بعد از دیدار با علی باقری با بیان اینکه ایران و روسیه به همکاری سازنده خود ادامه می‌دهند، گفت: هر دو کشور دیدگاه بسیار نزدیکی در خصوص نحوه از سرگیری مذاکرات و نتایج ملموس گفتوگوها دارند.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت که در دیدار امروزش با ریابکوف در مسکو درباره مذاکرات آینده با گروه ۱+۴ و موضوع لغو تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه رایزنی‌های مفیدی داشته است.
باقری در گفت‌وگویی با خبرگزاری اسپوتنیک با بیان اینکه ایران تنها کشوری بود که به تعهداتش در برجام عمل کرد، گفت: اروپا و آمریکا باید در قبال نقض توافق هسته‌ای و قطعنامه ۲۲۳۱ پاسخ‌گو باشند. (اینجا بخوانید)
عصر جمعه هفتم آبان ماه نیز وزارت خزانه داری آمریکا تحریم‌هایی را علیه چهار فرد و دو نهاد ایرانی اعمال کرد که واکنش «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه را به همراه داشت و ضمن محکوم کردن این اقدام گفت: این فشارها و تحریم‌ها خللی در عزم جمهوری اسلامی ایران در دفاع از امنیت و آرامش مردم سرافرازش ایجاد نخواهد کرد.
از سوی دیگر رؤسای جمهور آمریکا و فرانسه، نخست وزیر انگلیس و صدر اعظم آلمان در پایان نشست گروه ۲۰ در رم بیانیه مشترک و شدیدالحنی نگرانی خود را از پیشرفت‌های برنامه هسته‌ای ایران ابراز کردند.
«حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه نیز در گفت‌وگویی با روزنامه ایران که امروز منتشر شد، اظهار داشت: تصمیم ما این است به میز مذاکره برگردیم، اما در حال بررسی این موارد هستیم که در میز مذاکره چگونه قرار است مذاکره کنیم و آیا می‌خواهیم به همان نقطه‌ای برگردیم که از آن خارج شدیم یا روش دیگری را اتخاذ کنیم. بالاخره ما یک طرف هستیم و چند کشور دیگر در طرف مقابل ما قرار دارند. مهم این است مصمم به مذاکره و در حال بررسی‌های دقیق برای شیوه مذاکراتی خود هستیم. در بررسی خود به این مسئله واقفیم که مذاکره چندجانبه است و ما همه مذاکره نیستیم، ولی طرف اصلی مذاکره هستیم. باید ببینیم چگونه عمل کنیم که حقوق و منافع حداکثری ملت ما تأمین شود و اینکه تضمینی برای استمرار آن وجود داشته باشد.
وی افزود: ما تصمیم گرفته‌ایم که این گفتوگوها را از نقطه بن‌بست شروع نکنیم و در بن‌بست‌ها و ابهامات گیر نکنیم. وقتی می‌گوییم دولت سیزدهم عملگرا و نتیجه‌محور است، به این معناست که با انجام مقدماتی وقتی پشت میز مذاکره قرار می‌گیریم به نتایج ملموس و بهتری برسیم. در همین چارچوب یک دور از مذاکرات در تهران انجام شد. بعد توافق کردیم ادامه گفتوگوها در بروکسل بین آقای باقری، معاون بنده و آقای «مورا» انجام شود. من هم در این فاصله با وزرای خارجه برخی از کشورها از جمله روسیه و چین، رایزنی‌هایی را به جریان انداخته‌ام و آنها را در جریان فرایندی که در حال طی شدن پیرامون موضوع هسته‌ای است، قرار می‌دهم. واقعاً برای ما مهم است که دوستانمان را در جریان قرار دهیم و مشورت داشته باشیم. آقای باقری هم با سفرای برخی از کشورهای اروپایی ملاقات کردند و مقرر شد در سفر به بروکسل این گفتوگوها را به صورت جداگانه با سه کشور اروپایی انجام دهند اما همه این گفتوگوها مقدمه‌ای است برای اینکه بتوانیم بعد از بروکسل بزودی وارد گفتوگو با ۱+۴ شویم./ فارس