چه پمپ هایی به الکتروموتور نیاز دارند و چگونه می‌توان الکتروموتور را به پمپ وصل کرد؟
قبل از این که بخواهیم در مورد کارکردهای الکتروموتور بحث کنیم، باید با کمی درباره پمپ‌ها و الکتروموتورها اطلاعات به دست آوریم. ابتدا با پمپ آشنا می‌شویم و سپس درباره نقش الکتروموتور حرف می‌زنیم.
پمپ چیست و الکتروموتور چه نقشی در عملکرد پمپ دارد؟
پمپ وسیله‌ای برای جابه‌جایی مایع یا گاز (حتی مایع هایی که دارای ذرات کوچک جامد هستند) با اعمال کارهای مکانیکی است. فرض کنید می‌خواهیم از طبقه اول ساختمانی به طبقه دوم آن آب بفرستیم. مهم‌ترین مشکل ما، وجود کره زمین است! زمین، هر چیزی را که جرم داشته باشد به سمت خود می‌کشد و چون آب نیز دارای جرم است در این قائده استثنا نیست. برای مقابله با جاذبه، ما باید حداقل نیرویی به سمت بالا به آب وارد کنیم تا بتوانیم به طبقه دوم آب برسانیم. برای این کار از پمپ استفاده می‌کنیم. این پمپ به تنهایی نمی‌تواند آب را منتقل کند چون پمپ نیرویی به آب وارد نمی‌کند! در خرید پمپ آب همچنین لازم است بدانید: هر چه سیال چسبناک‌تر باشد، جریان در سیستم پمپاژ نیز دشوارتر است. بنابراین موتور الکتریکی این اجازه را به ما می‌دهد تا بتوانیم با استفاده از پمپ آب را به دیگر مکان‌ها منتقل کنیم. حال که به صورت خیلی مختصر با پمپ و نقش الکتروموتور آشنا شدیم، بهتر است جواب چند سوال اساسی را بدهیم:
آیا همه پمپ‌ها نیاز به الکتروموتور دارند؟
خیر، پمپ‌هایی هستند که سوخت فسیلی مصرف می‌کنند یا پمپ‌هایی که با انرژی جنبشی باد کار انجام می‌دهند حتی پمپی وجود دارد که هیچ انرژی خارجی مصرف نمی‌کند و فقط از انرژی جنبشی آب استفاده می‌کند! مثلا رم هیدرولیکی (بعضی وقت‌ها به اسم پمپ جاذبه‌ای نیز شناخته می‌شود) می‌تواند آّب رودخانه را به سمت زمینی بالاتر از سطح رودخانه برساند آن هم بدون مصرف برق یا سوخت فسیلی! این کار فقط با استفاده از انرژی آب درحال حرکت در رودخانه انجام می‌شود.
چگونه الکتروموتور باعث حرکت آب می‌شود؟
می‌دانیم که معمولا پمپ به تنهایی نمی‌تواند سیال را به حرکت درآورد، پس برای این کار نیاز به نیروی خارجی داریم. این نیرو توسط الکتروموتور تامین می‌شود. در الکتروموتور جریان برق در سیملوله‌ها برقرار است، این کار باعث حرکت روتور می‌شود، ولی این حرکت به تنهایی کافی نیست. پمپ، قابلیت اتصال روتور به پره‌ها و یا دنده‌های پمپ را فراهم می‌کند. پس از برقراری اتصال، با چرخش روتور الکتروموتور، پمپ شروع به کار می‌کند و می تواند آب را جا به جا کند.
چگونه الکتروموتور به پمپ وصل می‌شود؟
اول از همه باید بدانیم که انتخاب و خرید الکتروموتور تابع بررسی عوامل و مشخصات فنی ویژه ای است تا بهترین عملکرد ممکن از آن در بکارگیری برای کوپل شدن با انواع پمپ آب و سایر تجهیزات صنعتی به شکل موثری به دست آید. بطور کلی دو نوع پمپ از نظر اتصال به الکتروموتور وجود دارد:
- پمپ‌های کوپله مستقیم: در این حالت، پمپ و الکتروموتور به یک دیگر توسط یک شفت مشترک اتصال دارند و این یعنی پره‌ها (پروانه) پمپ به صورت مستقیم به الکتروموتور متصل است. چون اتصالات در این حالت نسبت به حالت دوم کمتر است، ارتعاش کل سیستم کمتر و در نتیجه صدای کمتری ایجاد خواهد کرد. از طرفی این پمپ‌ها فضای کم تری نسبت به پمپ‌های کوپله غیر مستقیم اشغال می‌کنند. علاوه بر این موارد، جا به جایی پمپ کوپله مستقیم خیلی راحت تر از پمپ‌های کوپله غیر مستقیم است و چون الکتروموتور و پمپ به صورت مستقیم به هم وصل هستند، معمولا از حالت تراز خارج نمی‌شوند. مهم‌ترین مزیت این پمپ‌ها راندمان بالای آن‌ها است.
- پمپ‌های کوپله غیر مستقیم: این پمپ‌ها، شفتی جدا از شفت الکتروموتور دارند. برای اتصال این دو باید این دو شفت را به هم متصل کرد. برای این کار باید از کوپلینگ استفاده کنیم. این دستگاه اجازه می‌دهد که پره‌های پمپ به صورت غیر مستقیم به الکتروموتور متصل شود تا بتواند بچرخد. این پمپ‌ها مزیت‌های زیادی نیز دارند. مثلا می‌توانند با رنج زیادی از الکتروموتورهای مختلف کار کنند، اگر مشکلی برای الکتروموتور یا پمپ پیش بیاید تعمیر آن راحت‌تر و در نتیجه هزینه تعمیر و نگهداری آن پایین‌تر است. با این حال این پمپ‌ها مشکلاتی نیز دارند. بزرگ‌ترین عیب این پمپ‌ها، اتصال شفت‌های الکتروموتور و پمپ به یکدیگر است. اگر این کار به درستی انجام نشود، راندمان کار کاهش پیدا می‌کند و به احتمال زیاد باعث خرابی الکتروموتور می‌شود.
چگونه الکتروموتور و پمپ آب را به هم وصل کنیم؟
معمولا پمپ‌های کوپله غیر مستقیم روی سطحی صاف اتصال دارند. همین سطح نیز بخشی برای اتصال الکتروموتور دارد. پس از قرار دادن الکتروموتور روی آن و سفت کردن آن، امکان اتصال شفت‌ها به یکدیگر وجود دارد. قبل از این که الکتروموتور را روی صفحه قرار دهید، باید از تمیز بودن صفحه (شاسی) اطمینان حاصل کنید چون مقداری کثیفی نیز در آینده تاثیر منفی خواهد گذاشت. همچنین شاسی باید روی مکان صافی قرار گرفته باشد، برای اطمینان از صاف بود زمین می‌توانید از تراز استفاده کنید. پس از این که شاسی را روی زمین دادید و از تمیز بودن محل‌های اتصال مطمئن بودید، الکتروموتور را روی شاسی نصب کنید.
حال باید به شفت‌ها نگاهی دقیق بیندازید تا از صحت قرار گیری آن‌ها مطمئن شوید. یک روش ساده برای این کار، استفاده از خط کش است، ابتدا از روبه رو به محل اتصال شفت‌ها نگاهی بیندازید، خط کش را به صورت زیر قرار دهید. اگر فاصله‌ای در محور عموی وجود داشته باشد، مشخص می‌شود.
اگر فاصله‌ای وجود داشت برای کاهش آن، باید کمی مکان الکتروموتور را تغییر داد. اگر این کار را درست انجام بدهیم معمولا مشکلی در الکتروموتور و پمپ خانگی یا کشاورزی ما را تهدید نمی‌کند؛ ولی اگر پمپ‌های بزرگ کارخانه را می‌خواهید به یک الکتروموتور بزرگ متصل کنید، خط کش به تنهایی نمی‌تواند کار ساز باشد! معمولا برای دیدن خطای محل اتصال این دو دستگاه حداقل از ساعت اندازه گیری یا سیستم لیزری استفاده می‌کنند.
روش کاهش خطا در این پمپ‌های بزرگ نیز شبیه روش پمپ های خانگی است و همان روش را دارد. این روش نه تنها برای پمپ‌های آب بلکه برای دیگر پمپ ها نیز استفاده می‌شود؛ در صورتی که توازن رعایت نشود، علاوه بر خرابی دستگاه‌ها، امکان آسیب‌های جانی نیز وجود دارند و اگر این کار به خوبی انجام شود، بازدهی کار بیش تر و همچنین عمر دستگاه بیش تر می‌شود.
قبل از خرید پمپ و الکتروموتور برای آن، از تناسب ابعاد مطمئن شوید تا بعدا مشکلاتی نظیر شکستن و یا خم شدن شفت‌ها وجود نداشته باشد. همچنین اگر به دنبال پمپ و الکتروموتور مناسب کار خود هستید به سایت ویدفکتور (https://vidfactor.com) به عنوان یکی از معتبرترین فروشگاه های لوازم صنعتی در سطح کشور مراجعه کنید و ضمن بررسی مشخصات و قیمت پمپ و لکتروموتور از خدمات رایگان مشاوره خرید کارشناسان فروش این مجموعه نیز استفاده کنید تا شما را در انتخاب محصول مورد نیازتان بخوبی راهنمایی کنند.