تغییر موضع دولت بایدن درباره عربستان

جو بایدن در حالی رئیس جمهوری آمریکا شد که عربستان را یک کشور "مطرود" خواند و قول داد حقوق بشر را محور سیاست خارجی خود قرار دهد؛ اما فعالان و کارشناسان منطقه‌ای می‌گویند این رئیس جمهوری آمریکا نسبت به تحمیل هزینه‌های جدی بر ریاض کوتاهی و در عین حال محمد بن سلمان حاکم امور روزمره این کشور سلطنتی را جسور کرده تا همچنان با فرار از مجازات از رعایت حقوق بشر از جمله با کارهایی نظیر هدف گرفتن مخالفانش شانه خالی کند.

به گزارش ایسنا، به نقل از پایگاه هیل، دولت آمریکا تاکید دارد که در نشست‌هایش با مقام‌های عربستانی همچنان مساله حقوق بشر را مطرح کرده و در همین راستا به طرح مساله قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار عربستانی الاصل روزنامه واشنگتن پست در سال ۲۰۱۸ به دست یک جوخه ترور عربستانی که تایید ولیعهد این کشور را داشتند، ادامه دهد.

اما این دولت در عین حال روابط بین واشنگتن و ریاض را نیز حیاتی می‌بیند.

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا روز پنج‌شنبه در صحبت‌هایی در کنار وزیر خارجه عربستان در محل وزارت امور خارجه آمریکا گفت، دو کشور "نسبت به مسائلی بسیار مهم از مساله آب و هوا تا انرژی و یمن و ایران" با هم همکاری دارند.

این وزیر خارجه آمریکا اضافه کرد قصد صحبت "درباره تداوم پیشرفت در حوزه حقوق بشر که ما چشم امید به دیدنش از جانب عربستان داریم" را دارد.

اما منتقدان استدلال می‌کنند که عربستانی‌ها چنین صحبت‌هایی از جانب این دولت را کم‌اهمیت تلقی می‌کنند.

فعالان حقوق بشری می‌گویند که همچنان روند ناپدیدسازی و به زندان انداختن مخالفان در عربستان ادامه دارد و اتهامات در خصوص وقوع شکنجه در زندان‌های این کشور در سطحی گسترده مطرح می‌شوند و مجازات‌های چند دهه حبس بدون تناسب با جرایم ادعایی صادر می‌شوند.

بروس رایدل، یک مدیر و کارشناس ارشد پروژه اطلاعاتی بروکینگز که سابقه مشاوره دادن در خصوص خاورمیانه به چهار رئیس جمهوری آمریکا را دارد اظهار کرد: من فکر می‌کنم عربستانی‌ها دارند بی‌اعتنایی کامل به سیاست حقوق بشری جو بایدن نشان می‌دهند.

او بیان کرد:‌ آنها بیش از هشت ماه زمان برای سنجش دولت داشته‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که این دولت در قبال این مساله جدی نیست.

اریج السدحان، که برادرش عبدالرحمان به خاطر مدیریت یک حساب توئیتری مخصوص انتشار مطالب طنز و مطالب در انتقاد از سلطنت عربستان، هم به ۲۰ سال حبس و هم به ۲۰ سال ممنوع السفر شدن در عربستان محکوم شد خواستار آن شده که رئیس جمهوری آمریکا با اعمال زور بیشتری ریاض را وادار به پاسخگویی کند.

بر اساس یک گزارش که آنها ماه جاری میلادی منتشر کردند، او یکی از ۸۹ شخص آمریکایی است که طبق برآورد گروه غیرانتفاعی موسوم به ابتکار عمل آزادی در مقطعی در سال۲۰۲۱ در عربستان یا ناپدید و یا بازداشت شده‌ یا تحت ممنوعیت سفر قرار گرفته‌اند.

چند روز پیش یک دادگاه استیناف عربستان حکم چهار دهه حبس عبدالرحمان را تایید کرد که این مساله بیانیه وزارت خارجه آمریکا در محکوم کردن این حکم را در پی داشت.

یک مقام ارشد دولت آمریکا در پاسخ به پرسش پایگاه هیل گفت، مقام‌های ارشد دولت آمریکا پرونده عبدالرحمان را مستقیما نزد مقام‌های ارشد عربستان مطرح کرده‌اند.

این مقام گفت جیک سالیوان مشاور امنیت ملی دولت آمریکا در جریان سفرش در ماه گذشته میلادی به عربستان پرونده‌های شهروندان آمریکایی بازداشت در این کشور را مطرح کرد.

السدحان گفت اینها کافی نیستند.

او در مصاحبه با پایگاه هیل اظهار کرد: به وضوح پاسخگو کردن عربستان به حد کافی در قبال قتل جمال خاشقجی صورت نگرفت و این به نوبه خود مقام‌های عربستانی را نسبت به تداوم ارتکاب سوءاستفاده های حقوق بشری جسور ساخت. او اظهار کرد: یک مثال مربوط به اتفاقاتی است که مستقیما برای برادر من و خانواده من افتادند.

السدحان یک شهروند آمریکایی و از اعضای حوزه انتخابیه نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان آمریکا است.

این رئیس مجلس نمایندگان آمریکا صراحتا از نگرانی‌ها در خصوص گزارش‌ها درباره شکنجه شدن عبدالرحمان در زندان حرف زده و حکم حبس او را حمله به آزادی بیان خوانده است.

السدحان بیان کرد: من بسیار از اقدامات دولت آمریکا، وزارت خارجه این کشور و نانسی پلوسی که بسیار حامی بوده، قدردانی می‌کنم.

او اضافه کرد: اما مساله این است که ما واقعا نیاز به اقدامات بیشتر و نیاز داریم که کاخ سفید واقعا به طور علنی این اقدامات را محکوم کرده و برای متوقف کردن این سوءاستفاده‌ها برخورد و اقدام واقعی اتخاذ کند.

اما کاترین گروث ، یک پژوهشگر انستیتوی "خانه آزادی" فعال در حوزه حقوق بشر و دموکراسی ، گفت که آنها همچنان به مستندسازی اقدامات مقامات سعودی  در هدف گرفتن منتقدان و خبرنگاران معترض از طریق جاسوسی، وضع مجازات‌های کیفری نامتناسب و اذیت و آزار در فضای مجازی و واقعی ادامه می‌دهند.

گروث گفت: "همچنان صدها روزنامه نگار و فعال و وبلاگ نویس و منتقد دولت وجود دارند که مرتبا مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند.

وی افزود: "ما همچنین می‌دانیم  و من فکر می‌کنم در سال گذشته گزارش‌هایی مبنی بر وقوع شکنجه‌های باورنکردنی در زندان‌های عربستان و بدرفتاری با زندانیان در زندان منتشر شدند و همه اینها با هم یک تصویر بسیار تلخ را ترسیم می‌کنند.

گروث افزود که پرونده عبدالرحمان به طور خاص برجسته است به ویژه از بابت ۴۰ سال حبس که "یکی از طویل ترین مجازات‌هایی است که دست کم در چند سال اخیر به ویژه از بابت یک جرم اینترنتی مشاهده کرده‌ایم".

ورشا کودوایور، تحلیلگر ژئوپلیتیک در شرکت تحلیل امنیتی والنس گلوبال، گفت که پیامدهای خروج آشفته دولت بایدن از افغانستان باعث وابستگی بیشتر آن به شرکای منطقه‌ای شده است و این دولت همکاری نزدیک را بر تلاش برای انجام اصلاحات در زمینه حقوق بشر اولویت داده است.

وی گفت: "دولت خود را در وضعیت بغرنجی قرار داده است که طی آن نمی‌تواند برخورد قدرتمند در قبال حقوق بشر بدون ترس از دست دادن سطحی از همکاری با عربستان سعودی و یا اختلال در استراتژی منطقه‌ای آن داشته باشد."

وی گفت: "فضا برای پیگیری مسائل حقوق بشری در ضمن حفظ حوزه‌های همکاری با عربستان سعودی وجود داشت؛ اما این دولت این امر را با قدرت کافی دنبال نکرد و خودش موجب بروز این وضعیت بغرنج شده است. "

با این حال بعید است دولت آمریکا تحت فشار زیادی از سوی کنگره قرار گیرد. دولت بایدن می‌گوید که بر حقوق بشر متمرکز است. ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به سوالی از جانب پایگاه هیل گفت: "حقوق بشر جزء اصلی گفت‌وگوهای ما با شرکای سراسر جهان است و این شامل شرکای عربستانی ما می‌شود."

پرایس بیان کرد: "ما نسبت به انتقاد از بابت نواقص موجود در این حوزه خجالت نکشیده‌ایم. ما به وضوح اعلام کرده‌ایم از بابت گزارش‌ها در خصوص تأیید حکم زندان و ممنوعیت سفر برای عبدالرحمان السدحان از سوی دادگاه عربستان ناخرسند شده‌ایم."