سفرهای استانی متفاوت

گروه سیاسی فردا: انتخابات ریاست جمهوری 1400 پیام های زیادی داشت. یکی از مهمترین این پیام ها کاهش سرمایه اجتماعی دولت بود. مردم نسبت به وعده های دولتمردان با نگاه تردید می نگرند، از این رو بیش از 50 درصد طبق آمار ترجیح دادند پای صندوق رأی نروند که وقتی این عدد را با 5میلیون آرای باطله جمع بزنیم، این نتیجه حاصل می شود که دولت سیزدهم رسالت مهمی برای احیای سرمایه اجتماعی بردوش دارد؛ برای نیل به این مقصود دولت می تواند از کانال های مختلفی اقدام کند اما در کوتاه مدت بهترین روش حضور مستقیم بین مردم، شنیدن مطالبات آنها در دیدارهای چهره به چهره و ارسال این پیام به جامعه است که دولت نه تنها برای رسیدگی به مشکلات به ویژه مطالبات معیشتی عزم جزمی دارد بلکه راهکارهای آن را نیز می داند. سیدحسین نقوی حسینی از جمله کسانی است که به شدت با نگاه مثبت به این موضوع می نگرد. او می گوید «وقتی مردم با مسئولان ارشد کشور مواجه می شوند، خوشحال می شوند؛ حضور دولت برای آنها ملموس می شود. باید واقعیت ها را دید الان اگر از مردم سئوال شود کدام دولت تا به امروز محبوب ترین بوده است قطعا از روسای جمهوری نام می برند که بین مردم رفتند، با تشریفات سفر نکردند، کلاس برای مردم نگذاشتند و کشاورزان، عشایر و کارگران را در آغوش گرفتند. پس بخشی از هدف این سفرها همین است. همین ملاقات چهره به چهره با مسئولان 50 درصد آرامش به طرف می دهد حتی اگر مشکلی از او حل نشود چون می گوید بالاخره یک مسئول کشور به حرف من گوش داد.»

از سفرهای استانی احمدی‌نژاد تا سفرهای استانی رئیسی

سفرهای استانی ابداع محمود احمدی نژاد بود. گرچه این رویکرد در دوره ریاست جمهوری حسن روحانی نیز دنبال شد اما تفاوت های فراوانی داشت. روحانی بیشتر سعی می کرد در شورای اداری استان حاضر شود و نهایتا یک سخنرانی عمومی نیز در مرکز هر استان داشته باشد. در واقع پرهیز داشت که به روستاها و شهرستان های کوچک سرکشی کند. در دولت جدید این سفرها با یک استراتژی ترکیبی و در برخی حالت ها نوآورانه پیگیری می شوند. نخستین و مهمترین تفاوتش آن است که از پول پاشی خبری نیست. احمد بخشایش اردستانی تحلیلگر مسائل سیاسی در همین رابطه گفت «وقتی احمدی نژاد به سفرهای استانی می رفت پول پاشی می کرد اما آقای رئیسی این کار را نمی کند.» دوم آنکه سفرها براساس میزان محرومیت برنامه ریزی می شوند. هرچه محرومیت استان بالاتر باشد، در اولویت بالاتری برای سفر قرار می گیرد. سوم آنکه قرار نیست همچون دوره احمدی نژاد هیأت دولت در نشست استانی خود با تعداد زیادی مصوبه و وعده عمرانی پرونده آن سفر را ببندد بلکه هدف حساب کشی از مسئولان استانی است تا آنها نتوانند پیگیری مشکلات مردم را پشت گوش بیاندازند. بر همین اساس سیدابراهیم رئیسی تاکنون هیچ گاه وعده غیرعملی در سفرهای استانی ندهد بلکه می گوید «من این موضوع را رسیدگی و پیگیری می کنم».

ظهور پالس‌های مثبت

سفرهای استانی در کل این حس را در مردم به وجود می آورد که مسئولان به درد آنها می رسند و به حرف آنها گوش می دهند. شهید رجایی 50 روز فقط رئیس جمهور بود یعنی اساسا فرصت نکرد که کارعمرانی یا دیپلماتیک خاصی انجام دهد اما خیلی محبوب ملت ایران بود چون بین مردم حضور داشت. این حضور تا اینجای کار روی قلوب و روان و روحیه مردم اثر مثبت بگذارد. ناصر ایمانی تحلیلگر مسائل سیاسی به همین موضوع اشاره دارد و می گوید «اقدامات دولت آقای رئیسی تا حد اندکی توانسته‌ است باعث فروکش‌کردن ناامیدی مردم شود.»

یک نگرانی در بلندمدت

با وجود آثار مثبت برخی سیاسیون و کارشناسان درباره برخی پیامدهای منفی نیز در همین مدت نکاتی را به دولتمردان یادآور شدند. آنها معتقدند اصل دیدار با مردم نه تنها اشکالی ندارد، خیلی هم خوب است چون فاصله‌ها بین مردم و دولت برداشته می‌شود اما آنچه در این سفرها تعهدآور و الزام‌آور است، وجود پروژه‌ها است. هم اکنون در کشور نزدیک به هفت هزار پروژه نیمه‌کار ملی وجود دارد. این پروژه‌ها قطعا با اعتبارات موجود نمی تواند به سرانجام برسد. عزت الله یوسفیان ملا از جمله نمایندگان ادوار است که سالها در کمیسیون برنامه و بودجه مجلس عضویت داشته است، او می گوید «اگر مردم بعد از سفر رئیس جمهور تغییر را در استان خود مشاهده نکنند و بعد از چند ماه ببینند کاری انجام نشده ناامید می‌شوند و نهایتا سفرها به نتیجه مطلوب خود نمی‌رسد. مگر آنکه دولت در هر کدام از این سفرها یک عدد و رقم و پول حساب شده‌ای داشته باشد که صرف پروژه‌های استان‌های مقصد کند. پولی که از سایر پروژه‌ها و استان‌ها کم نشده باشد».

در مجموع به نظر می رسد هرچند سفرهای استانی رئیس جمهور تاکنون آثار مثبتی به همراه داشته اما برای حفظ تداوم این روند نیاز است ظرافت هایی مدنظر قرار گیرد تا در طولانی مدت به عکس خود بدل نشود.