واکنش کیهان به اعتراف دیرهنگام ظریف
اعتراف دیرهنگام ظریف، آن هم در شرایطی که بیش از 6 سال از امضای برجام سپری شده است، تنها بخش کوچکی از فاجعه برجام است.
محمدجواد ظریف، وزیر سابق امور خارجه چهارشنبه شب هفته گذشته در یک گفت‌وگوی مجازی که در بستر کلاب‌هاوس برگزار شد، ضمن اعتراف به اشتباه فاحش در تنظیم متن برجام از سوی تیم مذاکره‌کننده ایران، تأکید کرد:«در مجلس گفتم در برجام کلمه «تعلیق» وجود ندارد؛ اشتباه از من بود. چهار بار کلمه «تعلیق» در برجام وجود دارد ولی مذاکره‌کننده ما به من اطلاع نداده بود»! ظریف در این گفت‌وگوی مجازی تأکید کرده که «در برجام و در قضیه «ساسپند» یا تعلیق تحریم‌ها، این واژه را در برجام ندیده بودم و کسانی که در آن زمان ادعا کردند من برجام را نخوانده بودم دروغ می‌گویند، بلکه من خودم برجام را خواندم و نوشتم؛ این موارد نه در خود برجام بلکه در ضمائم آن بوده که مربوط به اروپایی‌ها بوده و در آخرین لحظات اضافه کردند.» آقای ظریف مدعی است آنهایی که به من گفتند برجام را نخوانده‌ای دروغ گفتند و ظلم بزرگی به واقعیت کردند.
این اولین‌بار است که ظریف به‌صورت عمومی و بدون واسطه به اشتباه فاحش تیم مذاکره‌کننده در دوره ریاست خود اعتراف کرده. اعترافی دیرهنگام و آن هم در مقطعی که برجام خسارت‌های متعددی به مردم تحمیل کرده است. این اظهارنظر با واکنش منفی افکارعمومی و رسانه‌ها مواجه شد. یکی از سؤالات پرتکرار این بود که چرا شخص وزیر امور خارجه و اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای، حتی یک بار هم متن برجام و ضمیمه‌های توافق هسته‌ای را به‌صورت دقیق و کامل مطالعه نکرده‌اند. حجت‌الاسلام سید محمود نبویان، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و دبیر کمیته بررسی برجام در مجلس نهم، پیش از این تأکید کرده بود که ظریف و بقیه اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در دولت روحانی، برجام را به دقت نخوانده‌اند، وی بارها تأکید کرده بود که اصل ماجرای برجام در ضمائم است که حالا به اعتراف وزیر سابق امور خارجه، تیم مذاکره‌کننده از متن نهایی آن بی‌اطلاع بوده‌اند.
دروغگو!
نبویان گفت:«روز 23 تیر ماه سال 1394 زمانی که برجام در مجلس تصویب شد، بنده نماینده مجلس نهم بودم، روز چهارشنبه زمانی که مجلس تعطیل شد به قم در منزل خودم رفتم و تا روز یکشنبه که نشست بعدی مجلس بود، سه روز بین ۱۰ تا ۱۵ ساعت وقت گذاشتم و کل برجام را دیدم و مطالعه کردم؛ یکشنبه بعد مجلس غیرعلنی بود، آقای ظریف آمد که دستاورد برجام را توضیح دهد، غیر از موارد خلاف دیگری که توضیح دادند زمانی که به موضوع لغو تحریم‌ها رسید توضیح داد که مطلقاً واژه «ساسپند» یا تعلیق در برجام نیامده است.» وی افزود: «ما به ایشان اعتراض کردیم و به آقای ظریف نشان دادیم که در چهار جا واژه تعلیق درباره تحریم آمده است و ایشان با صداقت تمام گفت من اینها را ندیده بودم. آقای ظریف! الان که ادعا کردید کسانی که می‌گویند برجام را نخوانده بودید دروغ می‌گویند، آنجا که مشخص بود متن را نخوانده‌اید و گفتید که این واژه را ندیدید. پس اگر ادعا می‌کنیم که برجام را نخوانده‌اید چرا می‌گویید دروغگو هستند؟ خودتان که آن موقع اعتراف کردید نخوانده‌اید و ندیده بودید، الان هم باز اعتراف می‌کنید که تعلیق در برجام نبوده و در ضمائم بوده و ندیده‌اید».
۱۸ صفحه برجام
92 صفحه ضمیمه
آقای ظریف به‌گونه‌ای درباره متن برجام و ضمایم آن سخن می‌گوید که گویی بخش ضمیمه، تعداد صفحات بسیار محدود و مختصری بوده و از دید تیم مذاکره‌کننده پنهان مانده است.
هر چند که وزیر خارجه و تیم مذاکره‌کننده موظف است که خط به خط و بند به بند متن توافق را بخواند، اما نکته قابل توجه اینجاست که برجام و ضمائم آن مجموعاً ۱۱۰ صفحه است. از این ۱۱۰ صفحه که مجموعه برجام را تشکیل می‌دهد، ۱۸ صفحه برجام است و تمام نکات دقیق، ظریف، زمان‌بندی‌های اجرایی در ۹۲ صفحه باقی مانده و به عبارتی همان ضمایم برجام است. ظریف در گفت‌وگوی اخیر ادعا کرده که تعلیق در برجام نیامده و او برجام را خوانده است. یعنی وی فقط ۱۸ صفحه را خوانده و از ۹۲ صفحه دیگر که اساسی‌ترین مسائل برجام در آن بوده، بی‌خبر بوده است! وزیر خارجه سابق حتی الان بطور دقیق نمی‌داند واژه تعلیق چند بار در متن توافق هسته‌ای آمده است و می‌گوید سه بار آمده یا چهار بار آمده! این در حالی است که وی رئیس تیم مذاکره‌کننده بوده و حتی نمی‌داند واژه تعلیق چند بار در متن مذاکره آمده است. لازم به ذکر است که تعهدات ایران در برجام شامل تعهد ۸ ساله، ۱۰ ساله، ۱۵ ساله،
۲۰ ساله، ۲۵ ساله و حتی مادام‌العمر است.بر همین اساس ما ۱۲ تعهد در برجام داده‌ایم که تا ابد است. یعنی در ۱۲ مورد ما تعهد داده‌ایم که همیشه به آن باید پایبند باشیم.
«فاجعه برجام» فراتر از اعتراف ظریف
اعتراف دیرهنگام ظریف، آن هم در شرایطی که بیش از 6 سال از امضای برجام سپری شده است، تنها بخش کوچکی از فاجعه برجام است.
در شهریور ۹۳ و در میانه مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 و در مقطعی که طرفین به دنبال امتیازگیری حداکثری هستند، ظریف در مصاحبه با رادیو «ان‌پی‌آر» آمریکا در اظهارنظری عجیب و تحقیرآمیز گفت:«رسیدن به هر نوع توافقی، بهتر از عدم توافق است»! این اظهارنظر عجیب از سوی ظریف در حالی بود که در سوی مقابل، «جان کری» وزیر خارجه وقت آمریکا در مصاحبه با سی ان ان گفته بود: «من بارها اعلام کرده‌ام توافق نکردن بهتر از توافق بد است». رویکرد غلط «رسیدن به هر توافق، بهتر از عدم توافق»، اجرای توافق به‌صورت یکطرفه، عجولانه، نامتوازن و غیرهمزمان در ۲ ماه، نگرفتن تضمین قوی و کافی برای لغو تحریم‌ها، ادامه اجرای تعهدات برجامی علی‌رغم نقض فاحش برجام توسط آمریکا و اروپا از مصادیق قصور و تقصیرهای فاحش تیم مذاکره‌کننده به ریاست ظریف در پرونده برجام است. همچنین اجرای تعهدات علی‌رغم گزارش نادرست آژانس در موضوع PMD، مرجع بودن تفسیر طرف مقابل و مبهم بودن متن برجام، قصور و تقصیر در انتخاب اعضای تیم مذاکره‌کننده و حمایت از جاسوس‌ها، اعتماد بلاوجه به طرف بدعهد و تضمین نامیدن امضای وزیر خارجه آمریکا، پیش‌بینی نکردن خروج طرف مقابل و انکار احتمال خروج آمریکا از توافق و... ابعاد دیگری از فاجعه بزرگ برجام است.
از صبح جمعه بنزینی تا اعتراف برجامی
زهره الهیان، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اظهارات اخیر وزیر خارجه سابق، در توییتر نوشت:«اینکه ظریف اعتراف کرده اطلاعی نداشته که تحریم‌ها در برجام تعلیق شده و تصور کرده که لغو تحریم‌ها در برجام وجود دارد شبیه اظهارات روحانی بعد از گرانی بنزین است. او هم گفته بود من مطلع نبودم و صبح روز جمعه فهمیدم.».
الهیان افزود:«اینکه ظریف متن برجام را نخوانده، اصلا برای من تعجب برانگیز نبود. دستور کار آنان این بود که به هر قیمتی مذاکره کنند و به هر قیمتی رابطه برقرار کنند، تا راحت‌تر کشور را در «پیرامون» آمریکا تعریف کنند. شاید دستور کار، ویا شاید مأموریت...».
بتن‌ریزی در قلب رآکتور هسته‌ای و مکانیزم ماشه
یکی از فعالین رسانه‌ای نیز با اشاره به اظهارات ظریف نوشت: «ظریف در کلاب‌هاوس گفته که اشتباه از من بود. چهار بار کلمه «تعلیق» در برجام وجود دارد ولی مذاکره‌کننده ما به من اطلاع نداده بود. سؤال اینجاست مذاکره‌کننده چه کسی بوده؟».
همچنین یکی دیگر از فعالین رسانه‌ای در توییتر نوشت: «کلمه «تعلیق» رو به شما اطلاع ندادن، جناب دکتر ظریف! بتن‌ریزی در رآکتور اراک چی؟ مکانیزم ماشه چی؟ تغییر ماهیت مجتمع غنی‌سازی فردو چی؟ بازجویی از اساتید دانشگاه و بازدید از آزمایشگاه‌های تحقیقاتی چی؟ بازگشت تحریم‌های ایران در صورت بدعهدی طرف آمریکایی چی؟».
چند تا اعتراف دیگر مانده؟
یکی از کاربران فضای مجازی در توییتر نوشت: «ظریف بالاخره اعتراف کرد که ۴ بار کلمه «تعلیق» توی برجام اومده و بعد گفته که مذاکره‌کننده بهش اطلاع نداده بوده! یاد گریه‌های مرحوم زارعی تو روز تصویب
۲۰ دقیقه‌ای برجام افتادم... خدا می‌دونه چندتا اعتراف دیگه مونده...».
دیگر کاربر فضای مجازی نیز در توییتر نوشت: «ظریف اعتراف کرد که متن برجام رو نخونده بود!یاد اون روزها افتادم، برای یه تحقیق دانشگاهی، کل متن منتشر شده (حدود۱۳۰ صفحه)، ترجمه غیررسمی، ترجمه رسمی و... رو خونده بودم. یعنی: من واسه نمره کلاس، خوندمش، ولی ظریف برای زندگی و آینده ۸۵ میلیون نفر نخوند!!».
دوگانه دروغین میدان و دیپلماسی
یکی از فعالین رسانه‌ای در واکنش به اظهارات اخیر ظریف در مطلبی نوشت:«ظریف ساعتها وقت گذاشت تا در مصاحبه‌ای تئوریزه کند که چطور دیپلماسی فدای میدان شده و برجام آسیب‌دیده. امروز اما خودش اعتراف کرده چطور مذاکره‌کننده کشورمان درج واژه «تعلیق» در برجام را به وی نگفته و وزیر خارجه وقت یعنی ظریف اصلا متوجه نشده!حال پیدا کنید عامل شکست دیپلماسی را».
گاندو در راه است
مجتبی امینی، تهیه‌کننده گاندو در توییتر نوشت: «جهت استحضار، جناب ظریف فرمودند گاندو دروغ بوده است؛ اعتراف آقای ظریف درباره بی‌اطلاعی‌اش از مفاد راهبردی برجام، دروغ و خیانت‌های زیان بار دولت اصلاحات را برای مردم شفاف کرد. بزرگ‌ترین دروغ تاریخ این خاک بودید...مردم بیدار و هوشیار هستند...گاندو در راه است...».
کاسبان تحریم
احمد راستینه نماینده مردم شهرکرد در مجلس شورای اسلامی درباره اعتراف محمدجواد ظریف به عدم مطالعه بخش‌های مختلف برجام اظهار داشت: اینکه محمدجواد ظریف اذعان می‌کند در برجام دقت نکردیم و واژه تعلیق را متوجه نشده و یا متن آن را به درستی نخوانده‌ایم اعترافات دیرهنگام و بی‌اثری است.
راستینه تصریح کرد: اعترافات دیرهنگام محمدجواد ظریف وزیر خارجه دولت سابق نه تنها از بار گناهان آنها و تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کم نمی‌کند بلکه در تاریخ به‌عنوان افرادی که جاهلانه یک قراردادی را امضا کرده و آن را پذیرفتند و ملتی را دچار هزینه‌های سرسام‌آوری کردند صرف خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: روزگاری برخی آقایان و حامیان برجام و دولتمردان، منتقدین برجام را بی‌سواد تلقی کرده و یا اتهام کاسبان تحریم به آنها می‌زدند اما با اعترافات ظریف مشخص شد که آنچه برخی‌آقایان مدعی بودند در رفتار و عملکرد آنها وجود داشته است و متأسفانه برجامی را به کشور تحمیل کردند که فرجام آن تحریف و تحمیل فشارهای اقتصادی بر ملت ایران بود.
درس عبرت
رهبر معظم انقلاب- ۶ مرداد ۱۴۰۰- در آخرین دیدار رئیس جمهور و دولت دوازدهم با ایشان فرمودند: «در این دولت معلوم شد که اعتماد به غرب جواب نمی‌دهد و آنها کمک نمی‌کنند و هرجا که بتوانند ضربه خواهند زد و اگر جایی هم ضربه نمی‌زنند به این دلیل است که نمی‌توانند».
ایشان در ادامه تأکید کردند: «هر جا که کارها را منوط به غرب و مذاکره با آن و آمریکا کردید ناموفق بودید و هر جا که بدون اعتماد به غرب، حرکت و از آنها قطع امید کردید موفق بودید و پیش رفتید».
نکته قابل تأمل اینجاست که اعتراف اخیر ظریف درباره برجام توسط مدعیان اصلاحات سانسور و یا بزک شد. حامیان سیاست خارجی انفعالی، با تحت فشار قراردادن دولت رئیسی در پی آن هستند تا خسارت‌های هنگفت برجام را استمرار بخشیده و آن را به دیگر مولفه‌های قدرت ایران تعمیم داده و معیشت مردم را همچنان شرطی و آسیب‌زا نگه دارند.