وقت تصمیم‌گیری است

گروه سیاست سایت فردا - رامین مهمانپرست، سخنگوی سابق وزارت خارجه ایران در یادداشتی اختصاصی برای «فردا» نوشت: «مساله برجام و پرونده هسته‎ای ایران یکی از مورد توجه‌ترین موضوعات روز است و به خصوص با توجه به دیدارهای در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل، سخنرانی‌ها و اظهارات عنوان شده از سوی مقامات طرف برجام به نظر می‌رسد که غربی‌ها تا حدودی متوجه وضعیت شده‌اند.

به نظر آمریکایی‌ها راه دیگری ندارند و اگر می‌خواهند که  بحران‌ها مختلف بین‌المللی از طریق دیپلماسی و با کمترین میزان تنش و کمترین مشکل برای ثبات و امنیت مناطق مختلف حل شود، باید در عمل ثابت کنند که پایبند به توافقات هستند و تمام تلاش خود را برای حل این مساله نشان دهند.

بحث برجام اولین بحران بزرگی بود. یعنی با کمک کشورهای مختلف از جمله اتحادیه اروپا و حضور قدرت‌های موثر مثل روسیه و چین و آمریکا درمورد مساله هسته‌ای ایران یک راه‌حل دیپلماتیک طراحی شد و همان وقت همه ادعا کردند که این می‌تواند الگویی برای حل سایر بحران‌ها باشد. آن کسی که در این بین قصور کرد و تعهدات را زیرپا گذاشت طرف آمریکایی بود. بعد از اینکه امریکا خودش را از برجام خارج کرد، کشورهای اروپایی نیز علی‌رغم همه وعده‌هایی می‌دادند نتوانستند بدون آمریکار برجام را به نتیجه برسانند و ناتوانی یا عدم اراده خود را نشان دادند.

بنابراین، این صحنه یک صحنه آزمایش برای سنجش میزان تعهد و پایبندی کشورهای غربی به ویژه آمریکا است. 

من فکر می‌کنم که با توجه به تجربیات این چند سال و تغییراتی که در دولت ایجاد شده است، مقامات امریکا دیگر نتوانند خیلی تعلل کنند و با کمک کشورهای غربی و مشور‌ت‌های که خواهند کرد به سوی آن می‌روند که یا کاملا به تعهدات خود پایبند باشند و تحریم‌ها را لغو کنند - که طبیعتا در این صورت ما هم به تعهدات خود  برخواهیم گشت - یا اینکه بهانه می‌آورند و دیگر دلیلی نمی‌ماند که طرف ما این محدودیت‌ها را بپذیرند.

از صحبت‌هایی مقامات آمریکایی در چند وقت اخیر و آقای بایدن هم مجددا در سازمان مطرح کرد و گفت که عزم جدی برای بازگشت به برجام دارد، اینطور برداشت می‌شود که طرف مقابل می‌داند در ایران دولتی سر کار آمده که موجب برقراری یک نوع ثبات در داخل کشور طی چند سال آینده خواهد بود. 

به هرحال در اواخر دولت قبل به دلیل اینکه نمی‌دانستند تیم مذاکره ماندنی هستند یا خیر شاید سعی می‌کردند امتیازات جدید بخواهند یا خیلی جدی وارد نشوند اما الان دولتی سر کار است که حداقل تا چهار سال آینده سیاست‌های خود را دنبال می‌کند و برای طرف غربی اینکه چهار سال معطل کرده و زمان را از دست بدهد، منطقی نخواهد بود.

به عبارت دیگر، وقت تصمیم‌گیری است. یا باید بپذیرند که کاملا به تعهدات خود عمل کنند و ما هم به تعهدات خود برگردیم یا باید فکر برجام را از سر خود بیرون کنند. از علائمی که مشاهده می‌شود، می‌توان به این نتیجه رسید که آنها می‌دانند باید قدری جدی‌تر به تعهدات برجامی خود و احیای آن بپردازند. 

به طور قطع بعد از اولین جلسه مذاکرات در دولت جدید می‌توان ارزیابی دقیق‌تری کرد و از نوع ورود آمریکا و اروپایی‌های به بحث می‌توان فهمید که تصمیم جدی دارند و می‌شود به سرعت به توافق رسید یا همچنان دنبال پیدا کردن راه‌هایی برای گرفتن زمان بیشتر هستند. فضای حاکم بر مذاکرات برجامی قطعا روشن می‌کند که ما کی به توافق نهایی می‌رسیم.