هدف رئیسی از سفرش به تاجیکستان چیست؟

«محمدجواد جمالی نوبندگانی»، عضو پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس، در خصوص اهمیت اجلاس شانگهای اظهار کرد: پیمان شانگهای پیمانی است که مبتکر آن بیشتر چینی ها بودند و آنها برای خارج شدن از فشار اقتصادی و حتی نظامی آمریکایی ها یک ابتکاری به خرج دادند. ابتدا مسائل اقتصادی و احیای جاده ابریشم را مطرح کردند ولی به نظر می رسد که با توجه به حضور روس ها و سایر کشورهایی مثل ایران و کشورهای دیگر از آسیای میانه در این پیمان آنها فراتر از مسائل اقتصادی را دنبال می کنند.

او افزود: در حال حاضر ایران به عنوان عضو ناظر در پیمان شانگهای است و به نظر می رسد که تا چندی دیگر به عضو تبدیل شود. کشورهایی در این پیمان هستند که توسط آمریکایی ها تحت تحریم اقتصادی، تشکیلات و غیره قرار گرفتند و جمعیت قابل توجهی در این پیمان وجود دارد. کشورهایی مانند چین، روسیه، ایران، آسیای میانه و پاکستان و کشورهای دیگری که در این پیمان عضویت دارند همگی از ظرفیت بالایی برخوردار هستند و منابع مهمی دارند و نفوذ زیادی در حوزه های امنیتی دارند.

جمالی نوبندگانی تصریح کرد: شکل گیری این پیمان و اهمیت آن برای کشورهایی مثل ایران، چین و روسیه بسیار مهم است. در حال حاضر هم تمرکز آمریکایی ها در همه گزارشاتی که چه مقامات امنیتی و چه مقاماتی نظامی و چه مقامات اقتصادی می‌دهند درباره تهدید چین، روسیه و ایران صحبت است که در کمیته های مختلف مانند سنا به این قضیه اعتراف می کنند.

او ادامه داد: حداقل یکی از نتایج فشار آمریکا بر این کشورها می تواند شکل گیری پیمان شانگهای باشد. با توجه به دولت جدید احساس من این است که نگاه جمهوری اسلامی به شرق بیشتر خواهد بود، به خصوص آن پیمانی که قرار است با چینی ها به تصویب نهایی برسد و عملیاتی بشود. همچنین پیمانی که با روس ها طرح ریزی شده است اینها می تواند یک تعادلی در رابطه با سایر کشورهایی که دنبال تحریم هستند در میان مدت ایجاد کند که آنها هم به فکر این باشند که در حال از دست دادن بازار ایران هستند تا از تحریم ها دست بکشند و به روش های مسالمت آمیز احترام متقابلی به جمهوری اسلامی بگذارند.

این سیاستمدار عنوان کرد: با توجه به اینکه اولین سفر آقای رئیسی به تاجیکستان انجام می شود، بحث روابط دو جانبه در این سفر مطرح است. تاجیکستان کشوری است که قرابت های بسیار زیادی از لحاظ فرهنگی و زبانی و دینی و تاریخی با ایران دارد، با توجه به اینکه ما مشکلاتی از دولت آقای روحانی با ترکمنستان و تاجیکستان داشتیم به نظر من این سفر می تواند به رفع سوء تفاهمات موجود کمک کند. یعنی هم یک نتیجه دو جانبه داشته باشد و هم اینکه آقای رئیسی با سران کشورهایی که آنجا هستند مذاکراتی داشته باشد به خصوص چینی ها و پاکستانی ها که این کشورها خیلی مهم هستند.

او افزود: با توجه به اینکه ممکن است مذاکرات وین مجددا به جریان بیفتد و بحث هایی که با  آژانس بین المللی انرژی اتمی داریم حتما همکاری روسیه و چین را درخواست خواهیم کرد. به نظر من گشایش اقتصادی یکی از اولویت های دولت آقای رئیسی خواهد بود که می تواند با تلاش به رفع تحریم ها منجر شود و هم تلاش برای باز کردن دریچه های دیگری که نوعا غربی ها به دنبال آن هستند.

او متذکر شد: می توانیم تقویت همکاری های نظامی را در پیمان شانگهای جستجو کنیم با توجه به اینکه از قبل هم ارتباطات نظامی ما چه در قالب رزمایش ها و چه در قالب دید و بازدید نظامی ناوگان و سایر روابط با کشورهای چین، روسیه و هند و پاکستان توسعه پیدا کرده این هم می تواند یکی از دستاوردهای دیگر باشد./ برنا