پوتین و اسد در مسکو دست در دست هم/پیام سرپوشیده پوتین برای آنکارا

 خبر سفر بشار اسد رئیس جمهور سوریه به مسکو و دیدار او با ولادیمیر پوتین رئیس جهور روسیه، بازتاب گسترده ای در رسانه های جهان و منطقه داشت.

نوع مواجهه رسانه های ترکیه با خبر دیدار پوتین - اسد، اهمیت خاصی دارد، چرا که ترکیه همواره یکی از طرف های درگیر در پرونده سوریه بوده و هر نوع تحولی در مورد این کشور، مورد توجه تحلیل گران و کارشناسان سیاسی استانبول و آنکارا قرار می گیرد.

پیام پوتین برای آنکارا

رسانه های ترکیه معتقدند که سخنان ولادیمیر پوتین در دیدار با بشار اسد، حاوی موضع نهایی مسکو و مخالفت پوتین با سیاست های اردوغان در پرونده سوریه است.

اغلب روزنامه های امروز چاپ ترکیه، خبر سفر اسد به مسکو و دیدار او با پوتین را در صفحه نخست بازتاب داده و آن را رویدادی مهم تلقی کردند.

سه روزنامه جمهوریت، سوزجو و قرار که هر سه از روزنامه های منتقد حزب حاکم ترکیه به شمار می آیند، رویکرد مشترکی در قبال دیدار پوتین و اسد داشتند.

روزنامه جمهوریت که به عنوان یک رسانه مهم نزدیک به حزب جمهوری خلق و کمالیست ها شناخته می شود، چنین تحلیل کرده که سخنان ولادیمیر پوتین در دیدار با بشار اسد، در واقع در چهارچوب همان ضرب المثل قدیمی «به در می گویم دیوار بشنود»، پیام های سرپوشیده و خاصی برای آنکارا ارسال کرده است.

جمهوریت بر این سخن ولادیمیر پوتین انگشت گذاشته است: «هر نیروی خارجی که خارج از نظارت سازمان ملل و خارج از خواست و دعوت دولت رسمی سوریه در این کشور حضور دارد، باید جمع کند برود». جمهوریت معتقد است که دو مخاطب این سخن پوتین، واشنگتن و آنکارا هستند.

روزنامه سوزجو که با 400 هزار نسخه تیراژ روزانه، به عنوان پرفروش ترین روزنامه ترکیه شناخته می شود و مهم ترین روزنامه لاییک ها و کمالیست های ملی گرای مخالف اردوغان است، چنین تحلیل دارد:«پوتین و اسد در مسکو دست در دست هم. آنکارا باید سخنان پوتین را به روشنی درک کند. پوتین خواهان خروج نیروهای آمریکایی و ترکی از خاک سوریه است».

روزنامه قرار نیز که اساساً یک رسانه محافظه کار نزدیک به گل، باباجان و داود اوغلو است، پا را آن سوتر نهاده و چنین تیتری به کار برده است:«تهدید نیروهای مسلح ترکیه».

این روزنامه نوشته است:«در سخنان پوتین، به نام کشورها اشاره نشد. اما او به شکلی هوشمندانه، توصیفاتی به کار برد که تنها به آمریکا و ترکیه را در بر می گیرد».

چرا باید ترکیه نگران باشد؟

کشته شدن 3 نظامی درجه دار ترکیه در ادلب و افزایش روز افزون نفرت و خشم از اقدامات افراطی مخالفین سوری تحت الحمایه آنکارا در عفرین و دیگر مناطق اشغالی، واقعیت غیر قابل انکاری است که نشان می دهد ترکیه در پرونده سوریه، مرتکب خطاهای بزرگی شده و با گرفتاری های بزرگی روبرو است.

در ماه های اخیر، حضور نزدیک به 4 میلیون آواره و پناهجوی سوری در بسیاری از استان های ترکیه به یک دردسر اجتماعی تبدیل شده و مردم در برابر این موضوع حساس شده اند. احزاب مخالف نیز، مداوماً تلاش می کنند مردم را متوجه این موضوع کنند که آوارگان سوری تقصیری ندارند و باید از دولت اردوغان انتقاد کرد.

کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهورری خلق گفته است: «از پناهجویان نفرت نداشته باشید. آنها بی گناه هستند. خشم شما باید متوجه حزب و دولتی باشد که به خاطر اهداف سیاسی، این همه آواره را به دنبال کشورمان کشاند و از جنگ حمایت کرد».

کارت مذاکره و مخالفین سوری

ترکیه امیدوار است در مذاکرات ژنو و در جریان فعالیت کمیته تدوین قانون اساسی، امتیازات طلایی فراوانی برای مخالفین تحت حمایت خود به دست بیاورد. اما شواهد نشان می دهد که چنین زمینه و امکانی وجود ندارد.

دیروز گیر پدرسون، نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه پس از پایان سفر به دمشق، مستقیماً به ترکیه رفت و با سالم المسلط، رئیس ائتلاف نیروهای ملی مخالف دولت سوریه و انس العبده، رئیس کمیسیون مذاکره سوریه در استانبول دیدار کرد. همچنین هادی البحرا، نایب رئیس مخالفان در کمیته قانون اساسی سوریه نیز از طریق ویدئو کنفرانس در این نشست شرکت کرد.

المسلط در توئیت خود درباره این دیدار نوشت:«در این دیدار، از نتایج سفر آنها و تلاش‌هایشان برای پیشبرد روند سیاسی مطلع شدیم. از طریق نماینده خود از سازمان ملل، درخواست خود مطرح را کردیم تا قطعنامه بین‌المللی 2254 صرفاً به تدوین قانون اساسی محدود نشود و همه راه های سیاسی باز شود».

در پایان باید گفت، در چند سال گذشته، در روابط آنکارا – مسکو، تحولات مهمی صورتی گرفته و دولت اردوغان کاری کرده که ترکیه برای نخستین بار در تاریخ جمهوری، روابطی را با مسکو پیش ببرد که متضمن همکاری های استراتژیک و مهمی در حوزه های زیر است:

انرژی هسته ای و احداث نیروگاه اتمی آک کویوی ملاتیا به دست دانشمندان و مهندسین روسی.

انتقال گاز روسیه از زیر دریای سیاه به ترکیه و اروپا (ترک استریم).

خرید سامانه موشکی اس 400 از روسیه.

همکاری گسترده سیاسی – امنیتی بین ترکیه، روسیه و جمهوری آذربایجان در جنوب قفقاز و تغییر معادلات.

فعالیت ده ها شرکت عمرانی و پیمانکاری ترکیه در روسیه.

درآمد 5 میلیارد دلاری آژانس های گردشگری ترکیه از ورود توریست های روسی.

با این حال و علیرغم روابط گسترده و مهمی که بین روسیه و ترکیه به وجود آمده، این دو کشور در پرونده سوریه اختلافات مهم و بنیادینی دارند. دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه، هنوز هم خواهان سقوط دولت بشار اسد است و بیش از یکصد و پنجاه هزار نیروی شبه نظامی سوری را زیر چتر حمایت و نفوذ خود گرفته و ساختار غیرقانونی و غیر رسمی دولت موقت مخالفین سوری را سر پا نگه داشته است. اما روسیه معتقد به حفظ بقای دولت رسمی سوریه است. ترکیه مناطقی از سوریه را بدون خواست و مجوز دولت دمشق اشغال کرده اما روسیه با اذن رسمی در سوریه پایگاه احداث کرده است.

روسیه معتقد به ضرورت پایان دادن به ابهام و بلاتکلیفی در پرونده ادلب است اما ترکیه همچنان از آشوب و سردرگمی مرتبط با حضور ده ها گروه جهادگر افراطی و تروریستی در ادلب به عنوان یک آلت عمل و کارت فشار استفاده می کند.

اگر چه ترکیه و روسیه، در پرونده لیبی نیز اختلافاتی دارند اما بدون تردید، مهم ترین و برجسته ترین اختلاف نظر سیاسی – امنیتی و دفاعی بین مسکو و آنکارا، مساله سوریه است و وابستگی ها و منافع اقتصادی، کاری کرده که ترکیه نمی تواند به رویکردها و انتقادات روسیه، بی اعتنا باشد و بتواند به سادگی از کنار آن بگذرد.

ترکیه در شرایطی در پرونده سوریه مورد انتقاد دوست و شریک مهمی به نام روسیه قرار گرفته که از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا نیز، تحسین و حمایت قابل توجهی دریافت نکرده و به عبارتی روشن در این ماجرا، تنها مانده است.

برخلاف تصور و انتظار مقامات آنکارا، حمایت از هزاران نیروی شبه نظامی مخالف اسد و گرد آوردن چندین گروه و ائتلاف مخالفین سوری و اشغال بخش هایی از خاک این کشور، نتوانسته باعث شود که قدرت های منطقه و فرا منطقه، در شرایطی قرار بگیرند که ناچار شوند امتیاز خاصی به ترکیه دهند./تسنیم