واکنش روسیه به توافق ایران و آژانس اتمی
سخنگوی وزارت خارجه روسیه از توافق میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی استقبال کرد.
«ماریا زاخارووا»، سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفته مسکو از توافق میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای حفظ تعامل میان این نهاد بین‌المللی با سازمان انرژی اتمی ایران حمایت می‌کند.
در بیانیه سخنگوی وزارت خارجه روسیه آماده است: «ما از توافق حاصل‌شده در خصوص سرویس فنی تجهیزات نظارتی نصب‌شده در تأسیسات هسته‌ای ایران میان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی ایران استقبال می‌کنیم.»
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شنبه شب در رأس هیأتی به منظور دیدار و گفتوگو با رئیس سازمان انرژی اتمی ایران وارد تهران شد. او روز یکشنبه (۲۱ شهریور ماه) با حضور در محل سازمان انرژی اتمی با «محمد اسلامی» دیدار و گفتوگو کرد که این دیدار ۲ ساعت به طول انجامید.
مدیرکل آژانس پس از این دیدار، ضمن مثبت ارزیابی کردن آن، بر گسترش همکاری ایران و آژانس تأکید کرد و گفت که دوباره برای گفت‌وگوی سطح بالا با مقامات ایرانی به تهران می‌آید.
در بیانیه مشترک آژانس و ایران که بعد از این دیدار منتشر شد، ذکر شده که طرفین، روح همکاری و اعتماد متقابل و اهمیت تداوم آن و همچنین ضرورت رسیدگی به موضوعات فیمابین در فضایی سازنده و منحصرا فنی را مورد یادآوری و تاکید مجدد قرار دادند.
در ادامه این بیانیه آمده است: «در چارچوب تعاملات و همکاری‌های موجود فیمابین، طرفین تصمیم گرفتند دیدارهای متقابل را در سطوح مرتبط تداوم دهند. در همین راستا، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در حاشیه کنفرانس عمومی آژانس با مدیرکل دیدار خواهد کرد و مدیرکل نیز در آینده نزدیک به تهران سفر خواهد کرد تا مشورت‌های سطح بالا با هدف تقویت همکاری‌های بین ایران و آژانس در حوزه‌های مختلف و بحث در خصوص موضوعات فعلی مورد علاقه متقابل، با دولت جمهوری اسلامی ایران داشته باشد.»
طبق این بیانیه، به بازرسان آژانس اجازه داده می‌شود تا نسبت به سرویس فنی تجهیزات نظارتی مشخص شده و جایگزینی کارت‌های حافظه آنها که تحت مهر و موم مشترک در ایران نگهداری خواهند شد، اقدام کنند. چگونگی و زمان انجام این اقدام، مورد توافق دو طرف قرار گرفت.
پیش‌تر گزارش شده بود گروسی وضعیت همکاری ایران با آژانس را در نشست بعدی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که بین روزهای ۱۳ تا ۱۷ سپتامبر (۲۲ تا ۲۶ شهریور) برگزار خواهد شد به اعضای این شورا ارائه خواهد کرد.
زاخارووا در بیانیه روز یکشنبه تأکید کرده مسئله مهم این است که هردو طرف بر عزم خود جهت ادامه گفتوگو بر سر طیف گسترده‌ای از مسائل مرتبط با فعالیت‌های نظارتی آژانس در ایران تأکید کردند.
در این بیانیه درباره نشست شورای حکام آژانس اتمی که از ساعاتی پیش آغاز شده آمده است: «روسیه انتظار دارد نشست آتی شورای حکام آژانس که قرار است از روز ۱۳ سپتامبر آغاز شود به افزایش فهم دوجانبه میان آژانس و تهران کمک کند. دو طرف یک بار دیگر توانایی‌شان را برای همکاری با یکدیگر و رسیدن به نتایج مطلوب نشان داده‌اند. هر گونه فشار بیرونی و تلاش برای مداخله در این فرایند، اثرات معکوس خواهد داشت.»
در ادامه این بیانیه آمده است: «ما همچنین انتظار داریم که فضای سازنده نشست شورای حکام به افزایش آمادگی‌ها برای دور بعدی مذاکرات وین در خصوص احیای کامل برجام منجر شود. دلایل ریشه‌ای مربوط به مشکلات فعلی پیرامون این توافق هسته‌ای هنوز مرتفع نشده‌اند.»
ایران و آژانس اتمی اسفندماه سال گذشته به توافقی برای ارائه دسترسی‌های داوطلبانه از سوی ایران به دو مکان مشخص شده و تسهیل فعالیت‌های راستی آزمایی آژانس دست یافتند. این توافق، یک بار قبل از منقضی شدن به مدت یک ماه و تا تاریخ سوم تیرماه تمدید شد اما ایران بعد از آن تاریخ، توافق مذکور را تمدید نکرد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید پروتکل الحاقی به این نهاد بین‌المللی اجازه دسترسی گسترده‌تر به اطلاعات و اماکن موجود در ایران را می‌دهد. سال گذشته مجلس شورای اسلامی ایران قانونی را به تصویب رساند که دولت را ملزم می‌کند در صورت عدم رفع تحریم‌ها علیه ایران بازرسی‌های آژانس اتمی در ایران را معلق کند.
روسیه از همه طرف‌های برجام از جمله ایران و آمریکا خواسته در اسرع وقت به میز مذاکرات برگردند. در این بیانیه آمده است: «ما معتقدیم سریعترین راه برای احیای توافق هسته‌ای مستلزم بازگشت همزمان تهران و واشنگتن به تعهداتشان ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد بدون هیچگونه اضافات و انتظارات است. روسیه آماده تسهیل این روند به هر طریق ممکن است.»
«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در مذاکرات وین نیز روز گذشته صحبت‌های سخنگوی وزارت خارجه ایران درباره توافق با آژانس را نشانه‌ای دلگرم‌کننده دانسته و گفته بود زمان بازگشت به دور هفتم گفت‌وگوهای احیای توافق هسته‌ای فرارسیده است.
دولت «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا مدعی است قصد دارد از طریق مذاکرات جاری در شهر وین، پایتخت اتریش زمینه‌های لازم برای بازگشت کشورش به توافق هسته‌ای برجام را فراهم کند.
تا کنون ۶ دور مذاکره در شهر وین میان آمریکا و سایر طرف‌های برجام غیر از ایران برای تسهیل بازگشت آمریکا به برجام انجام شده است. طرف‌ها می‌گویند پیشرفت‌های ملموسی در این مذاکرات حاصل شده اما پاره‌ای اختلافات کماکان باقی است.
یکی از زمینه‌های اختلاف در این مذاکرات اصرار آمریکا بر حفظ برخی از تحریم‌هایی است که دولت «دونالد ترامپ» بعد از خروج از برجام علیه ایران اعمال کرده است. مضاف بر این، دولت بایدن اعلام کرده هیچگونه ضمانتی نمی‌تواند درباره عدم خروج دوباره دولت‌های بعدی آمریکا از برجام بدهد.
مضاف بر این، مقام‌های دولت آمریکا پیش از این تصریح کرده‌اند که قصد دارند از ورود به برجام به عنوان «سکویی» جهت پرداختن به سایر اختلافات از جمله مسائل موشکی و منطقه‌ای استفاده کنند.
اخیراً مقام معظم رهبری در جلسه‌ای تأکید کردند آمریکایی‌ها خواستار گنجاندن بندی در توافق هسته‌ای برجام برای ملزم کردن ایران به گفتوگو بر سر مسائل موشکی و منطقه‌ای هستند.
رهبر انقلاب اسلامی چندی پیش در آخرین دیدار با دولت دوازدهم خاطرنشان کردند: «آمریکایی‌ها در زبان و وعده می‌گویند تحریم‌ها را بر می‌داریم اما تحریم‌ها را برنداشتند و برنمی‌دارند، ضمن آنکه شرط هم می‌گذارند و می‌گویند که باید در همین توافق جمله‌ای بگنجانید که بعداً درباره برخی موضوعات صحبت شود و گرنه توافقی نخواهیم داشت.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای گفتند: «آنها می‌خواهند با گذاشتن این جمله، بهانه‌ای برای دخالت‌های بعدی خود درباره اصل برجام و مسائل موشکی و منطقه‌ای فراهم کنند و اگر ایران حاضر به بحث درباره آنها نشود بگویند توافق را نقض کرده‌اید و توافق، بی‌توافق.»
جمهوری اسلامی ایران تأکید کرده با توجه به اینکه آمریکا طرفی بوده که توافق را نقض کرده این واشنگتن است که باید با رفع تحریم‌ها به توافق بازگردد و لازم است اجرای تعهدات آمریکا مورد راستی‌آزمایی قرار گیرد. تهران البته تأکید کرده اصرار یا عجله‌ای برای بازگشت آمریکا به توافق ندارد./فارس