انشعاب نانوشته در جریان اصلاحات

گروه سیاست سایت فردا – تا دو سال دیگر انتخابات نداریم و جریانات سیاسی فرصت دارند که آنچه در 1400 و رقابت‌هایش پشت سر گذاشتند که مرور کرده و برای حل چالش‌هایی که داشتند، فکر کنند. مشخصا اصلاح‌طلبان که در ماه‌های گذشته با بروز و ظهور اختلاف نظرهای عمیق‌تر از همیشه مواجه شده و نهایتا هم انتخابات را باختند، فرصت دارند تا با بررسی وضع موجود و تجارب قبلی خود به فکر ترمیم و احیای این جریان سیاسی باشند.

تحلیلگران اما باور ندارند که اختلافات مورد اشاره قابل حل باشد. بر همین اساس هم پیش‌بینی می‌کنند دو طیف موسوم به جامعه‌محور و قدرت محور جریان اصلاحات از هم جدا شود. یکی از این تحلیلگران هدایت آقایی است. این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با «فردا» با بیان اینکه «اختلاف نظرهایی که در جریان انتخابات 1400 پیش آمد، جدید نبود» گفت: «این اختلافات یک واگرایی در نحوه مدیریت فضای سیاسی و پیشبرد جریان اصلاحات بود که از سال‌ها قبل هم شروع شده بود.»

وی با اشاره به اینکه «در جریان اصلاحات دو دیدگاه شکل گرفته است» گفت: «یک دیدگاه می‌گوید که باید به هر ترتیب با حاکمیت تعامل کرد و به حداقل‌ها راضیت داد و جا پا را در محدودیت مدیریت حفظ کرد. این تفکر ریشه بعضا اعتقادی دارد یا ناشی عادت‌ها و اعتیاد به قدرت است. البته مسائل دیگری هم ممکن است در این امر اثرگذار باشد و در اینجا به دنبال موشکافی این موضوع نیستیم. جریان و تفکر دیگر در جریان اصلاحات اما می‌گوید که ما خیلی‌ وقت‌ها حداقل‌ها را پشت سر گذاشتیم و نتیجه نداده است. یعنی حضور در قوه اجرایی، مقننه و دیگر دستگاه‌ها اگر با توان لازم نباشد، کاری از پیش نمی‌رود و مردم از جریان اصلاحات دلسرد می‌شود. وقتی هم که جریان اصلاحات کارایی نداشته باشد، از بین می‌رود به جای آن جریاناتی می‌آیند که اولا ناشناخته‌تر هستند و معلوم نیست چه کسانی پشت آن است و دوما شعارهایی می‌دهند که ممکن است آسیب‌های دیگری در پی داشته باشد.»

این عضو کارگزاران افزود: « بنابراین، این جریان معتقد است که باید بر اساس مطالبات و خواسته‌های متوسط به بالا مردم و نه حداقل‌ها عمل شود ولو اینکه ما را در سیستم مدیریتی و فعالیت‌های رسمی راه نیابیم. در واقع اصل را بر مطالبه‌گری در جریان اصلاحات می‌گذارند تا از این طریق مردم از جریان اصلاحات حمایت کنند».

آقایی ادامه داد: «این دو تفکر از سال‌ها قبل ایجاد شده بود و در انتخابات اخیر نیز خود را نشان داد. من سال گذشته هم پیش‌بینی کرده بود که ممکن است یک انشعاب نانوشته ایجاد شود. الان هم در اصل این اتفاق افتاده است و فقط حرف آن زده نمی‌شود». 

وی همچنین گفت: «من در شرایط موجود تصور نمی‌کنم که بتوان اختلاف‌نظرهای موجود را رفع کرد. پیش‌بینی من این است که دو تفکر مورد بحث کماکان در صحنه حضور دارند و فعال هستند. به این ترتیب واگرایی بیشتر خواهد شد و ما در آینده یک نوع شبه‌رادیکالیسم و یک نوع هم شبه‌محافظه‌کاری که فاصله کمتری از اصلاح‌طلبان با اصولگرایان فعلی دارند؛ در جریان اصلاحات خواهیم داشت».

آقایی درباره چرایی ناننوشته بودن این انشعاب نیز گفت: «این اتفاق به صورت واقعی افتاده اما اینکه بروز و ظهور آن حاد نیست به این خاطر است که اصولا در جریانات سیاسی کشور ما روابط شخصی نیز هم عرض روابط سیاسی قرار دارد. یعنی خیلی از  مدیران گروه‌ها و احزاب با هم دوست و رفیق هستند. این رفاقت‌ها یا قدیمی است و یا از همشهری‌گری و همکاری کاری ایجاد شده است؛ به هرحال این رفاقت‌ها سایه انداخته و سبب ‌شود که واگرایی‌ها و برخوردها خیلی حاد نباشد اما اصل مطلب را تغییر نمی‌دهد و آن واقعیت وجود دارد».