برندگان کرونا در بازار/عنبرنسا کیلویی ۳۰۰ هزار تومان

 ماسک، دستکش یک‌بار مصرف، الکل، ژل و اسپری‌های ضدعفونی‌کننده دست و سطوح و شوینده‌های دیگر نخستین کالاهایی بودند که با گسترش بیماری کووید-۱۹ در کشور با افزایش شدید تقاضا مواجه شدند و از آنجا که ایران جزو نخستین کشورهای درگیر با کرونا در دنیا بود و بررسی و تجربه کافی درباره حجم نیاز به این اقلام وجود نداشت، بازار این کالاها به سرعت با بحران کمبود و گرانی مواجه شد؛ بحرانی که در سایه افزایش سرعت و میزان تولید، گرچه با کمی تأخیر اما به‌هرحال مدیریت شد و امروز اثری از کمبود یا قیمت نامتعارف در زمینه این اقلام نیست. اما اقلام بهداشتی تنها کالاهایی نبودند که با کرونا بازارشان رونق گرفت.

ناشناخته بودن راه‌های کنترل و درمان این بیماری و درصد بالای مرگ‌ومیر ناشی از آن، پیشگیری را در اولویت قرار داد که بر این اساس، افزایش سطح ایمنی و قدرت دفاعی بدن از راه بهبود سطح تغذیه و مصرف برخی موادغذایی خاص از اهمیت زیادی برخوردار بود. برای بیماران درگیر با ویروس نیز مصرف بعضی موادغذایی از سوی متخصصان برای تسریع روند بهبودی و پیشگیری از گسترش ویروس در بدن توصیه شد. بعضی از این موادغذایی تنها در ماه‌های ابتدایی بازارشان داغ بود و بعضی دیگر به مرور زمان به ارج و قرب رسیدند و تب مصرفشان بالا گرفت، اما همه آنها در یک نقطه اشتراک داشتند و آن افزایش چندین برابری قیمت بود.

زنجبیل، سیر، لیموترش؛ پیشقراولان گرانی

مصرف ویتامین C و خوراکی‌هایی با طبع گرم نخستین چیزی بود که بعد از زدن ماسک و خارج نشدن از منزل، برای کاهش احتمال ابتلا به بیماری به مردم توصیه شد. به گزارش همشهری، این توصیه به سرعت تقاضا برای مرکبات به‌ویژه لیموترش، زنجبیل، سیر و حتی پیاز را افزایش داد و قیمت این اقلام هم به همان سرعت بالا رفت و چند برابر شد. لیموترش که تا پیش از کرونا با قیمت ۱۰ تا ۱۴ هزار تومان فروخته می‌شد در همان ماه‌های اولیه شیوع کرونا به ۴۰ تا ۴۵ هزار تومان رسید و سیر ۳۰ هزار تومانی هم تا ۴۵ هزار تومان بالا رفت. خاصیت ضدعفونی‌کنندگی چای زنجبیل در کنار طبع گرم آن باعث شد این محصول مورد توجه ویژه مردم قرار بگیرد و در کمتر از یک‌ماه قیمت هر کیلو از آن تا ۲۰۰ هزار تومان یعنی ۴ برابر قیمت اولیه بالا رفت. زنجبیل البته ازجمله محصولاتی است که همیشه قیمت به نسبت بالایی دارد، اما جهش نرخ آن اتفاقی بود که به‌واسطه رشد تقاضای مصرف آن اتفاق افتاد. هجوم مردم به میادین میوه و تره‌بار قیمت این اقلام را در این مراکز خرید نیز بالا برد، اما در هیچ‌یک از این اقلام کمبودی در بازار مشاهده نشد و بعد از مدت کوتاهی قیمت همه آنها هم متعادل شد. البته شاید بتوان قیمت بالای میوه مخصوصا مرکبات در زمستان سال گذشته را هم تا حدودی به موضوع کرونا ربط داد؛ قیمت‌هایی که تا شب عید و اوایل امسال هم همچنان بالا بود و به‌رغم دپوی حجم زیادی میوه در انبارها به‌دلیل قیمت بالا، میزان مصرف را کاهش داد.

خبرسازی هویج

نیاز بیماران مبتلا به کرونا به مصرف مایعات فراوان، تقاضا برای میوه‌های مناسب آبگیری ازجمله سیب و هویج را افزایش داد و در این میان هویج شرایط خاصی پیدا کرد. جهش قیمت هویج همزمان با خیز پنجم کرونا در یک‌ ماه گذشته بسیار خبرساز شد؛ به‌طوری‌که قیمت آن از ۱۰ هزار تومان، ابتدا به ۱۸ هزار تومان رسید و در مدت‌زمان کوتاهی تا ۳۵ هزار تومان هم بالا رفت. البته قیمت‌های ۴۵ و ۵۰ هزار تومان هم برای هویج گزارش شد، اما به‌نظر می‌رسید در اغلب شهرها و بیشتر مناطق تهران فروشنده و خریدار روی قیمت ۳۰ تا ۳۵ هزار تومان به توافق رسیده‌اند. ایجاد بحران هویج از یک‌سو به افزایش شدید مصرف آب‌هویج به واسطه بالا رفتن آمار بیماران مبتلا به ویروس کووید-۱۹ نسبت داده شد و از سوی دیگر پایان فصل برداشت در دزفول و تأخیر در رسیدن محصول فارس، اصفهان و بروجرد. رئیس اتحادیه بارفروشان تهران نیمه‌های مردادماه علت گرانی هویج را افزایش ۳ برابری مصرف اعلام کرد و گفت: با شدت گرفتن شیوع کرونا مصرف آب هویج و سیب تا چندین برابر افزایش یافته؛ به‌نحوی که تنها در هویج درخواست‌ها به ۳ برابر رسیده است.

مصطفی دارایی‌نژاد، علت نبود مشکل در زمینه سیب را تولید بالای این محصول در کشور دانست و افزود: با توجه به تولید بالای سیب در کشور در سال‌جاری افزایش تقاضا برای آب سیب قیمت‌ها را بالا نبرده، اما در هویج شرایط متفاوت است و هم‌اکنون به اندازه رشد تقاضا محصول در بازار نیست. او پیش‌بینی کرد با رسیدن محصول از استان فارس، قیمت‌ها در هفته‌های پایانی مرداد تا ۱۰ هزار تومان کاهش یابد؛ پیش‌بینی‌ای که دست‌کم تا نخستین هفته شهریورماه محقق نشد. کاهش تولید این محصول جالیزی به واسطه افزایش هزینه تولید و البته سوءاستفاده دلالان نیز مثل همیشه از دلایل بحران هویج عنوان شد. هرچه بود در یک‌ماه گذشته قیمت هر لیوان آب‌هویج به ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان رسید و خانواده‌هایی که اوایل تابستان هر بطری ۱.۵ لیتری آب هویج را برای بیماران کرونایی خود ۴۰ هزار تومان تهیه می‌کردند در مردادماه ناچار شدند برای هر بطری ۷۰ تا ۹۰ هزار تومان بپردازند. میانگین قیمت هویج تابستان گذشته ۸ هزار تومان بود.

افزایش ۳ برابری تقاضای خرید بلدرچین

توصیه به مصرف پروتئین در بیماران کرونایی برای ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده بدن مصرف بلدرچین را هم در کنار دیگر انواع محصولات پروتئینی افزایش داد. پروتئین موجود در گوشت بلدرچین ۵ تا ۱۰ درصد بیشتر از سایر پرندگان است و در اغلب نقاط دنیا متخصصان برای افراد مسن و از کار افتاده که احتیاج مبرم به ترمیم سلول‌های از دست رفته بافت‌های بدن دارند، مصرف گوشت بلدرچین را توصیه می‌کنند. در برنامه غذایی بیماران کووید-۱۹ که از طرف واحد تغذیه بالینی معاونت درمان ایران در فروردین ۹۹ منتشر شد نیز استفاده از بلدرچین توصیه شده و همین موضوع افزایش مصرف بلدرچین را به‌دنبال داشته است. به‌تازگی رئیس اتحادیه پرورش بلدرچین کشور از افزایش تقاضای خرید بلدرچین با شیوع کرونا خبر داده و میزان آن را ۳ برابر سال‌های قبل اعلام کرده است. احمد بافکار، همچنین از افزایش قیمت بلدرچین در پی افزایش مصرف نیز خبر داده است. به‌گفته او، قیمت هرکیلو بلدرچین به‌صورت عمده ۷۵ هزار تومان و در خرده‌فروشی باید قیمت بین ۸۵ تا ۹۰ هزار تومان باشد. قیمت این محصول در میادین البته ۷۲ هزار تومان برای هر کیلوگرم تعیین شده، اما در فروشگاه‌های پروتئینی هر کیلوگرم بلدرچین ۱۰۰ هزار تومان قیمت دارد. اتمام موجودی اغلب فروشگاه‌های آنلاین در روزهای اخیر، می‌تواند زنگ خطر کمبود در بازار و افزایش بیشتر قیمت‌ بلدرچین باشد.

از اسپند و کندر تا عنبرنسا

نگاهی به قیمت‌ها در مغازه‌های عطاری نشان می‌دهد، قیمت محصولات آنها در مقایسه با دیگر اقلام، بیشترین رشد را داشته است. توصیه‌ به مصرف محصولاتی که می‌توانست به گرم شدن بدن کمک کند و همچنین استفاده از خاصیت ضدعفونی‌کنندگی دود، فروش بعضی محصولات عطاری‌ها را هم از پارسال افزایش داد. چهارتخمه، آویشن، پونه، ختمی، پنیرک و البته زنجبیل و دارچین محصولاتی بودند که از آنها به‌عنوان دمنوش‌های ضدکرونا یاد می‌شد. توصیه به دود کردن اسپند همراه کندر، مصرف این دو قلم را هم بالا برد و حتی کود الاغ یا همان عنبرنسا را هم در فهرست پرفروش‌ها قرار داد. قیمت این اقلام هم به‌گفته عطاری‌ها افزایش چشمگیری داشته است؛ آویشن از ۲۰۰ هزار تومان به ۷۰۰ هزار تومان، کندر از ۷۰ هزار تومان به ۴۰۰‌ هزار تومان، ختمی از ۳۵ هزار تومان به ۳۰۰ هزار تومان رسیده است. جالب‌ترین افزایش قیمت در این محصولات به عنبرنسا برمی‌گردد که در برخی سایت‌های فروش آنلاین هرکیلوگرم آن تا ۳۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد و کمترین قیمت برای بسته‌های ۳۰۰ گرمی آن در عطاری‌ها ۵۰ هزار تومان است.