هشدار؛ «لامبدا» در همسایگی ایران /پیک ششم کرونا با لامبدا !؟

دکتر علیرضا ناجی - رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتیدرباره جهش لامبدا، گفت: واریانت لامبدا، واریانتی است که اولین بار در آگوست سال ۲۰۲۰ در پرو شناسایی شد و از آن زمان تاکنون بیش از ۴۰ کشور این واریانت را شناسایی کردند و مطمئنا هم به نظر می‌رسد که بیش از این‌ها باشد. زیرا تنها تعدادی از کشورها پایش ژنتیکی انجام می‌دهند و ممکن است لامبدا در تعداد بیشتری از کشورها وارد شده باشد. به هر حال در پرو با آمدن لامبدا، تعداد مرگ و میر بسیار بالا بود و در آن زمان بیش از ۷۰ درصد از موارد ابتلا مربوط به لامبدا بود که مرگ‌ومیر بالایی را هم تجربه کرد. البته این میزان مرگ‌ومیر فقط به دلیل جهش لامبدا نبود، به هر حال پرو کشوری است که ساختارهای بهداشتی ضعیف و آی‌سی یوی پایینی دارد و تعداد تست‌هایشان هم بسیار پایین است و تراکم جمعیت دارد، به همین دلایل مرگ‌ومیر در آن بالاتر بود.

لامبدا و گریز بیشتر از سیستم ایمنی/زنگ خطر کرونایی برای کودکان

وی افزود: واریانت لامبدا به این صورت است که هفت موتاسیون به صورت نقطه‌ای در ناحیه اسپایک ویروس ایجاد شده که چند موتاسیون آن هم باعث اتصال بهتر ویروس شده و در نتیجه تکثیر بالاتر می‌شوند و در عین حال نسبت به سیستم ایمنی گریز بالایی را دارد. گزارشات هم نشان داده می‌تواند در کودکان بیماری بیشتر و شدیدتری ایجاد کند. البته این تصویر نهایی نیست. زیرا ما باید در این زمینه در کشورهایی که لامبدا را گزارش کردند، تصویرسازی مناسب حاصل از اطلاعات بالینی آزمایشگاهی انجام دهیم تا ببینیم که بیماری شدیدتری می‌دهد یا خیر.

"لامبدا" واکسن گریز است؟

ناجی درباره گریز واریانت لامبدا از واکسن، گفت: مطالعاتی که در این زمینه انجام شده، نشان داده که کاهش کفایت واکسن را در این واریانت می‌بینیم. به عنوان مثال درباره مدرنا و فایزر کار شده و دیده‌اند که دو تا سه برابر کاهش اثربخشی این واکسن‌ها را در برابر لامبدا داریم. به هر صورت می‌توان گفت که با واریانتی مواجهیم که هم احتمال انتقال بالاتری دارد و هم شکست واکسن و گریز از سیستم ایمنی در آن بیشتر است.

وی درباره ورود احتمالی لامبدا به ایران نیز گفت: به هر حال جلو واریانت را با توجه به شرایطی که ما داریم، نمی‌توان گرفت. از آنجایی که این واریانت در کشورهایی اعم از هندوستان، ترکیه و قطر وجود دارد و ممکن است در جاهای دیگری هم که ارتباطات با آن‌ها داریم، باشد و احتمال ورود آن به ایران وجود دارد، اما اینکه پیک ششمی را با لامبدا داشته باشیم، نمی‌دانم بر چه اساسی پیش‌بینی کرده‌اند.

ناجی تاکید کرد: ما هنوز درباره خصوصیات لامبدا و اینکه خطرناک‌تر از دلتا باشد یا خیر، اطلاعات دقیقی نداریم. گزارشاتی هم که طی مدت‌های اخیر منتشر شده، نشان دهنده این است که دلتا همچنان پیشتاز است و بیش از لامبدا اثرگذاری دارد. در هر صورت باید صبر کنیم تا اطلاعات بیشتری از لامبدا به دست آید و ببینیم که ویروس در هر منطقه جغرافیایی چه رفتاری از خود نشان می‌دهد. نباید زود از آن بترسیم یا اینکه آن را دست کم بگیریم، بلکه باید صبر کنیم تا اطلاعات لازم از آن به دست آید و بتوانیم دقیق صحبت کنیم. البته به طور کلی می‌توان گفت که با توجه به تغییرات ژنتیکی که داشته، واریانت بسیار جدی و هشداردهنده است و باید مراقبت آن بود.

وی درباره خطر بیشتر لامبدا برای گروه سنی ۱۰ تا ۲۰ سال، گفت: این مشاهداتی است که دیده شده است، اما تصویرسازی مناسب و اینکه واقعا به این نتیجه برسیم، نیازمند مطالعه بیشتر و ادغام اطلاعات بالینی و اطلاعات آزمایشگاهی دارد تا بتوانیم به نتیجه قطعی برسیم. گزارش‌های اولیه بر این بوده که در گروه سنی پایین‌تر تاثیر بیشتری دارد  و مرگ و میر بالاتری دارد.

قانون کلی کووید

چگونه از ورود لامبدا به کشور جلوگیری کنیم؟

ناجی درباره راهکارهای پیشگیری از ورود لامبدا به کشور، گفت: درباره کووید یک قانون کلی وجود دارد. ما در پیک سوم و چهارم نتوانستیم از ورود واریانت‌ها هم از عراق و هم از سایر کشورهای  اطراف جلوگیری کنیم. در پیک پنجم هم نتوانستیم از ورود دلتا جلوگیری کنیم. مهم این است که ما باید کنترل مناسبی از ورود مسافران چه به صورت هوایی، چه به صورت زمینی و دریایی داشته باشیم. در عین حال اقدامات لازم را در کاهش گردش ویروس انجام دهیم.

وی ادامه داد: همچنان در کشورمان مدت زیادی است یعنی از اسفند سال قبل تاکنون، گردش ویروس در کشور همچنان به صورت بالا وجود دارد و متاسفانه بعد هم دلتا آمد و می‌بینیم که چقدر گسترده کشور را درنوردیده و تعداد مبتلایان، بستری‌ها و بیماران نیازمند آی‌سی‌یو زیاد شده و همچنین تعداد زیادی از هموطنان هر روز دارند، فوت می‌کنند. باید اقدامات غیردرمانی بسیار شدیدی داشت. مرزها و مسافرت‌ها را کنترل کرد، باید به سرعت با قوانین درست و اجرای درست آن گردش ویروس را کاهش داد و در عین حال باید بتوانیم با تست‌های زیاد اکثر موارد بیماری و افراد در تماس با بیماری را شناسایی کنیم. این‌ها اصولی است که برای تمام واریانت‌ها صدق می‌کند و باید انجام شود. به عنوان مثال در کشورهایی مانند استرالیا یا چین که کشورهای موفقی در کنترل اپیدمی هستند، شاهدیم که با شناسایی یک مورد بیماری در ملبورن، فورا شهر ملبورن قرنطینه می‌شود و شروع به تست‌های وسیع می‌کنند یا در چین شش مورد در ووهان دیده می‌شود، فورا کل استان قرنطینه و تست به صورت میلیونی انجام می‌شود. حال این را با رفتارهای ما در ایران مقایسه کنید. ما همچنان در کشورمان روزی چندین هزار نفر موارد مثبت جدید داریم و اگر دیرهنگام هم تصمیم به تعطیلی می‌گیریم، قوانینی که اجرا می‌کنیم، بسیار ابتر است. بنابراین باید نسبت به این موضوعات توجه کرد و همت کرد و قاطعیت داشت. در عین حال باید سرعت واکسیناسیون را هم افزایش دهیم و هم در انتخاب واکسن‌ها و هم سرعت بخشیدن و پوشش بالاتر واکسن باید همت کرد.

گرفتاری قارچ سیاه

ناجی در ادامه درباره بروز بیماری قارچ سیاه نیز گفت: قارچ سیاه یک میکروارگانیسم از دسته قارچ‌ها است که معمولا به عنوان یک عامل فرصت طلب وقتیکه سیستم ایمنی بدن ضعیف می‌شود، می‌تواند رشد کند. به عنوان مثال در بیمارانی که نقص سیستم ایمنی دارند یا بیمارانی که کورتون زیاد مصرف می‌کنند، این قارچ که معمولا در ریه یا جای دیگر وجود دارد، می‌تواند امکان رشد پیدا کند. درمانش هم مشکل است. در مبتلایان به کووید، در افرادی که دچار بیماری پیش‌رونده ریوی می‌شوند و ریه محافظت خود را از دست داده و ما هم داروهایی را برای بیمار  مصرف می‌کنیم که از واکنش سیستم ایمنی که موجب التهاب می‌شود، جلوگیری کنیم،  ضعف سیستم ایمنی می تواند زمینه‌ساز رشد این قارچ شود و مشکلاتی را ایجاد کند.

وی گفت: کووید با تخریبی که در سیستم ریوی ایجاد می کند به همراه مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی و ضعف سیستم ایمنی می تواند امکان رشد این قارچ را ایجاد کند. البته اینطور نیست که همه موارد شدید کووید دچار این بیماری شوند و بروز آن فقط در برخی موارد دیده می شود. این بیماری درمان دارویی ضد قارچی دارد.