سعید آجرلو: موضوع شفافیت هم نیاز به فرهنگ‌سازی دارد و هم نیاز به کار سیاسی
سعید آجرلو، کارشناس سیاسی معتقد است مهم‌ترین چالش جریان اصولگرایی کارآمدی است. او می‌گوید مهم‌ترین کمکی که مجلس می‌تواند به کابینه رئیسی کند، تقویت کارآمدی در این کابینه است. با او درباره تعامل مجلس و دولت گفت‌وگو کرده‌ایم. متن این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
با توجه به اینکه جلسه رای اعتماد وزرای پیشنهادی کابینه سیزدهم سرآغاز تعامل مجلس و دولت است، پیش‌بینی می‌کنید این تعامل میان دو قوه در دو سال آینده چگونه پیش رود؟
دولت سیزدهم از نظر سیاسی در تداوم مجلس یازدهم است. به‌نظر من فرآیند بازگشت اصولگرایان به قدرت از انتخابات مجلس یازدهم در اسفند ۹۸ آغاز شد و در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا در تهران و شهرهای بزرگ و انتخابات ریاست‌جمهوری تداوم یافت. بنابراین کامیابی مجلس جدید و حتی دولت، کامیابی کل جریان اصولگرا است. حالا این سوال مطرح می‌شود که انتقادهای مجلس به فرد یا دولت درجهت گسست و واگرایی این دو نهاد است یا درجهت پیوسته بودن این دو نهاد به همدیگر است؟ اصلاح‌طلبان معتقدند در شرایط فعلی سه قوه یکدست شده است. من این تعبیر را نمی‌پذیرم. به‌نظرم سه قوه یکدست نشده‌اند، بلکه هماهنگ شده‌اند. حال باید ببینیم در این شرایط آیا هر نقدی که صورت می‌گیرد درجهت واگرایی است یا بالعکس، تکمیل‌کننده هر دو نهاد است؟ در جریان اصولگرایی الان دو دیدگاه وجود دارد؛ عده‌ای معتقدند مجلس باید به‌طور کامل رای اعتماد به وزرای پیشنهادی دهد تا هماهنگی مجلس و دولت تکمیل شود، عده‌ای نیز می‌گویند مجلس باید نقش تنظیم‌گری داشته باشد و اگر نیاز بود جلوی ورود برخی از وزرا به کابینه را بگیرد تا درنهایت برآیند فعالیت دولت به‌نفع جریان اصولگرایی شود. مهم این است همکاری مجلس و دولت در بخش‌های مختلف به‌ویژه در حل مشکلات اقتصادی منجر به از بین رفتن هویت این دو قوه نشود. همان‌گونه که قانون اساسی اصل تفکیک قوا را محترم شمرده است، باید در همکاری این دو قوه نیز این اصل رعایت شود. همچنین در تسریع بررسی وزرا با توجه به آیین‌نامه جدید مجلس، همه وزرای پیشنهادی در بیش از 10 کمیسیون مجلس شرکت کرده و برنامه‌های آنها مورد بررسی تکنیکی و فنی قرار گرفته است. برآیند این بررسی تکنیکی فنی واحد است و ممکن است با برآیند بررسی سیاسی برنامه وزرا دچار مغایرت باشد، اما درمجموع من فکر می‌کنم مهم‌ترین کمکی که مجلس می‌تواند به کابینه رئیسی کند، تقویت کارآمدی در این کابینه است، چون به‌نظرم مهم‌ترین چالش جریان اصولگرایی کارآمدی است. بنابراین باید ارتباط میان مجلس و دولت ترکیبی از این دو رخ دهد، یعنی به‌لحاظ سیاسی پیام اتحاد و همراهی میان این دو قوه به بیرون مخابره شود و هم درعین حال اگر عیب و ایرادی وجود دارد، از نظر تکنیکال و فنی در کابینه در این مقطع حل شود و درواقع این معایب از بین برود. فکر می‌کنم خروجی مجلس هم درنهایت به همین سمت می‌رود. درعین حال اگر معایبی وجود داشته باشد و وزرایی نتوانسته باشند صحن مجلس را قانع کنند، ممکن است بخشی از آنها از این هماهنگی سیاسی و تفاهم سیاسی بیرون بزنند. طبیعتا فکر می‌کنم که این دو اصل را باید مدنظر داشته باشیم که هماهنگی، همدلی و حمایت وجود داشته باشد، اما بعد نظارتی، تاییدی و منتقدانه مجلس هم وجود داشته باشد که این دو بتوانند در کنار هم کار کنند و هویت هر دو نهاد حفظ شود.
البته گاهی اتفاقاتی رقم می‌خورد که ممکن است به ضد کارکرد مجلس تبدیل شود، مثلا ممکن است برخی از نمایندگان نیز به‌دنبال سهم‌خواهی باشند. شفافیت آرا می‌توانست مانع از این اتفاق شود. در این رابطه خبری منتشر شد که نمایندگان به‌دنبال این بودند تا رای‌دهی به وزرا غیرشفاف برگزار شود. موارد اینچنینی می‌تواند ضربه‌زننده به هماهنگی بین مجلس و دولت باشد. نظر شما درمورد شفافیت آرا در این مورد چیست؟
مساله شفافیت مساله خیلی جدی‌ای است. بسیاری از نماینده‌ها قبل از وارد شدن به مجلس وعده آن را داده بودند. باید تلاش کرد تا این طرح رای بیاورد، اما نباید فراموش کرد که هیات‌رئیسه مجلس، همه مجلس نیست و مجلس نیز طیف‌ها و سلیقه‌های مختلفی دارد و درنهایت رای اکثریت حاکم می‌شود. بالاخره با وجود تلاش‌های هیات‌رئیسه مساله شفافیت رای نیاورد، اما واقعیت این است که نه دولت رئیسی دنبال سهم‌خواهی است و نه رویکرد مجلس به این سمت است. اما طبیعتا آنچه افکار عمومی از نماینده‌های مجلس و حتی دولت توقع دارد، شفافیت است. به‌واسطه اینکه افکار عمومی قدرتمند شده است و از شبکه‌های اجتماعی مسائل را رصد می‌کند، دوست دارد تا نظرات درباره کابینه دولت هم کاملا شفاف باشد. من فکر می‌کنم موضوع شفافیت هم نیاز به فرهنگ‌سازی دارد و هم نیاز به کار سیاسی تا بتواند نهادینه شود. ازجمله همین درخواست نمایندگان که البته این درخواست نیز مبنی‌بر شفافیت نبوده است، بلکه مبنی‌بر الکترونیک نبودن بوده است؛ درواقع مرحله‌ای بین شفافیت و پنهان بودن، یعنی هرکس که رای بدهد خودش بتواند رای خود را شفاف کند. ولی من فکر می‌کنم هم رسانه‌ها و هم احزاب سیاسی و جریان‌ها باید به‌سمت شفافیت بروند و این را مطالبه کنند، اما فراموش نکنیم که شفافیت نباید تبدیل به عنصری برای تخریب و تضعیف مجلس شود. یعنی حالا که این موضوع تصویب نشده است، یک گروه این را تبدیل به چماقی بالای سر مجلس کنند و کل مجلس را با این تحت‌الشعاع قرار دهند./فرهیختگان