چینش کابینه رئیسی با مشورت یا شخصا؟

صفار‌هرندی صحبتش را پس گرفت. ادعا شده سخنان او درباره توصیه رهبری به رئیسی تقطیع‌شده بوده است. در فیلمی که از محمد‌حسین صفار‌هرندی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، منتشر شده‌، او از توصیه مهم رهبر معظم انقلاب به ابراهیم رئیسی سخن گفته است. او می‌گوید من شنیدم که حضرت آقا در یک دیداری که آقای رئیسی خدمتشان بودند به ایشان توصیه کردند که تابع این و آن نباشند و نزدیکانشان در این داستان خطیر دخالت نداشته باشند. اما فارس گزارش کرده که این یک گفتار چند‌ثانیه‌ای و تقطیع‌شده از محمد‌حسین صفارهرندی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، درباره توصیه رهبری به آیت‌الله رئیسی درباره نحوه چینش کابینه بود است. فارس نوشته وزیر ارشاد احمدی‌نژاد، با ابراز تأسف از تقطیع مطلب خود، محتوای آن را دروغ دانست و اظهار کرد: تا آنجا که من اطلاع دارم، جناب آقای رئیسی در اخذ مشورت از افراد صاحب‌نظر و گروه‌های مختلف کارشناسی برای انتخاب اعضای کابینه، با سعه صدر کامل عمل کرده است و البته غیر از این هم از ایشان انتظار نمی‌رفت و این حقیقت ان‌شاءالله در روز معرفی کابینه به مجلس، جلوه بیشتری خواهد داشت. از زمان پایان انتخابات ریاست‌جمهوری بحث کابینه رئیسی به یکی از مهم‌ترین موضوعات سیاسی بدل شده است. رئیسی گفته کابینه‌اش فراجناحی است؛ اما خود اصولگرایان بحث‌هایی درباره سهم‌‌خواهی، فشار و لابی به رئیسی برای چینش کابینه مطرح می‌کنند. از سویی دیگر، همین اصولگرایان در مواجهه با این پرسش که آیا دنبال سهم‌خواهی‌اند یا به رئیسی مشورت یا توصیه‌ای برای چیدن کابینه داشته‌اند، منکر می‌شوند. هیچ کابینه‌ای تا‌کنون به اندازه کابینه رئیس دولت سیزدهم محل بحث و پرسش نبوده است. رئیسی یک سامانه راه‌اندازی کرده و از مردم خواسته چهره‌های واجد شرایط برای وزارت را به او معرفی کنند؛ ایده‌ای که به زعم برخی اصولگرایان کارایی ندارد. مصطفی میرسلیم در نقد این شیوه توییت کرده بود: «‌حسن‌نیت جناب آقای ‎رئیسی و کمک و مشورت‌گرفتن از مردم ستودنی است، ولی انتخاب وزرا از وظایف اصلی ‎رئیس‌جمهور است که باید با مشورت خبرگان و اهل تدبیر و رأی اعتماد مجلس انجام گیرد و نه با نظرخواهی عمومی!». یک فعال سیاسی اصولگرا هم با اشاره به اینکه این سامانه در نهایت می‌تواند نظرخواهی کند تا به سلایق نخبگان و اقشار مردم توجه شود، گفته بود الزاما نباید ملاک‌های رئیس‌جمهور برای انتخاب کابینه محدود به این سامانه شود. با‌این‌حال، احمد سالک، عضو جامعه روحانیت مبارز و حامی رئیسی، به خبرآنلاین گفته سایتی که آقای رئیسی اعلام کردند تا مردم نظر دهند، کاری زیبا و مردمی بود؛ مثل همان حرکتی که در انتخابات داشتند «هرخانه یک ستاد»، این بسیار مفید است؛ یعنی مشارکت‌دادن مردم در تنظیم دولت آینده که کار زیبایی است، اما آن کسی که می‌خواهد کار کند و تصمیم بگیرد، شخص رئیس‌جمهور است. از بین پنج هزار نفری که معرفی کردند، اولا نشان می‌دهد که در بُعد مدیریتی و نیروی انسانی ظرفیت کشور بسیار بالاست، ثانیا از بین آنها باید کسانی را که کامل‌تر، جامع‌تر، متعهدتر و متخصص‌تر هستند، انتخاب کنند. او گفته من الان درباره اینها هیچ قضاوتی ندارم، ما هم مطالعه می‌کنیم و می‌بینیم که چه خبر است، بعضی‌ها شایسته این مسائل نیستند. پیداست بر اساس تحرکات جریانات سیاسی، طلبکاری و سهم‌خواهی است و برای بعضی‌ها هم قضاوت زود است و باید ببینیم آقای رئیسی چه کسانی را معرفی می‌کنند. او با بیان اینکه رئیسی پس از انتخابات ستادهایش را بست تا کسی سهم‌خواهی نکند، مدعی شده اصلاح‌طلبان و برخی جریانات دیگر دنبال طلبکاری و سهم‌خواهی هستند! در‌حالی‌که شائبه‌های زیادی درباره حضور نامزدهای پوششی انصرافی در کابینه وجود دارد، اما سالک گفته حضور کاندیداهای انصرافی در کابینه به تصمیم رئیسی بستگی دارد. اخیرا یک فعال رسانه‌ای اصولگرا مدعی شده بود حدادعادل، رئیس شورای ائتلاف اصولگرایان از رئیسی خواسته بود از زاکانی در دولتش استفاده کند، اما چون با پاسخ منفی او روبه‌رو شده، برای شهردار‌شدن زاکانی در حال تلاش است. گرچه این ادعا از سوی حداد رد شد. به نظر می‌رسد لیست‌هایی که برای رئیسی جهت استفاده در کابینه ارسال می‌شود، زیاد است؛ تا جایی که خود سالک گفته من از جامعه روحانیت اطلاعی ندارم ولی خود من لیستی را که رایزنی کرده‌ام، برایشان فرستاده‌ام و این را که چقدر از این لیست استفاده شود نمی‌دانم! غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز، قبلا در پاسخ به این سؤال که رایزنی یا گفت‌وگویی از سوی این تشکل سیاسی با رئیس‌جمهور منتخب در مسیر فرایند تشکیل کابینه صورت گرفته است یا خیر، گفته بود: جامعه روحانیت تاکنون به‌منظور اینکه بخواهد فرد یا افرادی را به رئیس‌جمهور منتخب برای حضور در کابینه معرفی کند، نداشته است. البته ممکن است اعضای جامعه روحانیت بر حسب ارتباطی که با آقای رئیسی دارند، پیشنهادهایی را داده باشند، اما حرکتی تحت عنوان جامعه روحانیت انجام نشده و چنین انتظاری هم از آقای رئیسی در جامعه روحانیت وجود ندارد. بحث‌های زیادی درباره فشار بر رئیسی برای چینش کابینه وجود دارد. اخیرا یک فهرست غیر‌رسمی از کابینه احتمالی منتشر شده است. برخی می‌گویند بیشترین فشار برای نقش‌آفرینی در کابینه مربوط به جبهه پایداری است. برخی چهره‌ها و رسانه‌های نزدیک به آنها از این گلایه کرده بودند که دیگرانی مانع حضور مدیران جوان انقلابی در کابینه رئیسی می‌شوند. از سویی دیگر، وقتی درباره نقش جریان‌هایی مانند شورای وحدت اصولگرایان با محوریت جامعه روحانیت یا شورای ائتلاف اصولگرایان با محوریت حداد‌عادل در چینش کابینه بحث می‌شود، هریک شروع به انکار می‌کنند. به نظر می‌رسد برای مشخص‌شدن اینکه کدام جریان دست بالاتر را در چینش کابینه داشته و رئیسی به شور و نظر کدام جریان بیشترین وقع را نهاده است، باید کمی صبر کرد. روز معرفی کابینه همه چیز مشخص خواهد شد. مشخص است برخی اصولگرایان به‌شدت نگران چینش کابینه‌اند؛ تا جایی که دیروز نماینده کنگاور در مجلس گفته استفاده از عناصر بی‌هویت و فرصت‌طلب به بهانه فراجناحی‌بودن کابینه یا افراد فرصت‌طلب همیشه سبب عدم کارایی می‌شود و انتخاب افراد جوان و پرنشاط در کابینه دولت می‌تواند سبب منزه‌شدن از سیاست‌بازی، حزب‌گرایی و قوم‌گرایی کابینه شده و بر موفقیت آن بیفزاید. برخی رسانه‌ها و چهره‌های اصولگرا به‌شدت دغدغه این را دارند که دولت رئیسی حتما مصداق دولت حزب‌اللهی و جوان باشند. این سایت در مطلبی نوشته بود که تشکیل یک دولت جوان حزب‌اللهی و انقلابی در دولت سیزدهم جز با یک نگاه باز به تمام نیروهای سیاسی داخل کشور امکان‌پذیر نخواهد بود. این نگاه باز باید شامل استفاده از تمام نیروهایی شود که در چارچوب انقلاب اسلامی مشغول فعالیت هستند. به این ترتیب تعبیر استفاده از نیروهای حزب‌اللهی با همین رویکرد در دولت سیزدهم محقق می‌شود تا به دور از بغض و کینه‌های سیاسی بتوان از این نیروها استفاده کرد. خوشبختانه دولت سیزدهم به‌صراحت این مسئله را در دستور کار خود قرار داده است و اخبار خوبی از نحوه گزینش نیروها به گوش می‌رسد./ شرق