چه کسانی در کنار حضرت معصومه(س) دفن هستند؟

نام امام جواد(ع) به شکل های مختلفی با شهر مقدس قم و بارگاه نورانی حضرت معصومه(س) گره خورده است و علاوه بر روایتی که از این امام در رابطه با ثواب زیارت حضرت معصومه(س) بر جای مانده است جای جای این شهر مقدس یادگارانی از این امام صاحب جود و سخاوت دیده می‌شود و فرزندان زیادی از ایشان در این شهر مدفون هستند که معروف ترین آنها حضرت موسی مبرقع در چهل اختران قم است.

اما آن چیزی که کمتر مورد توجه قرار گرفته و حتی برخی از اهالی قم نیز از آن بی خبر هستند دفن شدن دختران امام جواد علیه السلام و نوه‌های دختر ایشان در حرم مطهر حضرت معصومه(س) و در جوار ایشان است به صورتی که نخستین گنبد بر روی مرقد مطهر حضرت معصومه(س) توسط دختر امام جواد(ع) در سال ۲۵۶ ق بنا شده است.

در روایتی در کتاب بحار الانوار نقل شده است که در اواسط قرن سوم هجری زینب دختر امام جواد(ع) گنبد و بارگاهی با آجر، سنگ و گچ بر روی مرقد مطهر حضرت معصومه(س) ساخت و پس از مدتی که دختر امام جواد(ع) از دنیا رفت در نزدیک مرقد حضرت معصومه(س) دفن شد.

مرحوم عباس فیض در کتاب تاریخ قم که در سال ۳۸۵ ق نوشته شده آورده است که امام زادگانی که در مقبره بابلان دفن شده اند به ۲۰ نفر می رسند که بانوان در داخل روضه کنار مرقد حضرت معصومه(س) و مردان در بیرون روضه دفن شده اند.

در تعداد امام زادگان بانویی که در کنار مرقد حضرت معصومه(س) در زیر گنبد دفن هستند اختلاف است به گونه ای که علامه مجلسی سه نفر با نام‌های«ام محمد»، «میمونه» و «بریهیه» را دختران موسی بن امام جواد(ع) (موسی مبرقع) در جوار مرقد مطهر حضرت معصومه(س) یاد کرده است.

مرحوم محدث قمی سه بانوی دیگر را نیز افزوده است که عبارت اند از «زینب» دختر امام جواد علیه السلام، «ام اسحاق» کنیز محمد بن موسی بن امام جواد علیه السلام و «ام حبیب» کنیز محمد بن احمد بن موسی؛ وی در جای دیگر می نویسد از تاریخ قم استفاده می‌شود که «زینب»، «ام محمد» و «میمونه» دختران امام جواد(ع) بوده‌اند.

مرحوم عباس فیض مجموع بانوانی که در زیر گنبد حضرت معصومه(س) دفن هستند را ۹ نفر دانسته است، برخی از اشعار و نثرهایی که از زمان های قدیم در رابطه با حضرت معصومه(س) بیان شده است از این مطلب حکایت دارد و از اشعار نوشته شده در ضریح که می‌گوید « ز نه رواق فلک، هفت بانوی عذراء» حاکی از تعداد بانوان مدفون در جوار مرقد مطهر بانوی کرامت است.

بنابراین در کنار مرقد حضرت معصومه(س) حداقل دو دختر از امام جواد(ع) و پنج بانو از نوادگان و منسوبین به نوادگان این حضرت دفن شده‌اند و شایسته است زائران این آستان مقدس، این بانوان ارجمند را نیز مورد توجه و سلام قرار دهند و با عبارت «السلام علیکم یا بنات رسول الله، السلام علیکم و رحمة الله و برکاته» آن بانوان را زیارت کنند./فارس