از کاهش مشارکت و آرای باطله تا نگاه مثبت به آینده

گروه سیاست سایت فردا - طبیعی و واضح است که تحلیل‌گران در عرصه سیاست به موضوعات مختلف از منظر خود و با گرایش سیاسی خود می‌نگرند و می‌نویسند. در اینجا اما سعی داریم با کنار هم قرار دادن این تحلیل‌ها ، مسائل را فارغ از جناح‌بندی‌های سیاسی بررسی کنیم.

در بسته پیش‌رو تحلیل‌های سیاسی را فارغ از جناح‌بندی‌های سیاسی بخوانید.

احمدی‌نژاد تکرار نمی‌شود

عباس عبدی در یادداشتی برای «اعتماد» نوشت: «اولین گفت‌وگوی رسانه‌ای آقای رییسی به عنوان فرد پیروز انتخابات 28 خرداد انجام شد. به گمان بنده باید از پیشداوری‌های بیهوده پرهیز کرد و نگاه و ارزیابی مثبتی به آن داشت. منظور از نگاه مثبت نسبی است! ... بنده تردید ندارم که بخش قابل‌ملاحظه‌ای از ناکارآمدی دستگاه اجرایی دولت در ایران، ناشی از شدت تنش میان اجزای آن بود. ... هرچند معتقدم که شکاف‌های درونی این ساختار وضعیت جامعه ایران به گونه‌ای نیست که وحدت پایدار و بلندمدتی را فراهم کند ولی در هر حال رخ دادن این هماهنگی حتی در کوتاه‌مدت نیز مفید است. 

علت دیگری که می‌تواند بر بهبود این وضعیت موثر باشد، متناسب شدن قدرت و مسوولیت است. بخشی از همان علت پیش‌گفته ناشی از عدم تناسب میان قدرت و مسوولیت بود. این ویژگی عوارض فراوانی دارد. قدرت تایید و رد FATF یا برجام در جایی بود که مسوولیت تبعات اِعمال آن قدرت را نمی‌پذیرفت ولی اکنون ماجرا فرق خواهد کرد. قضیه ساده است. به یک نمونه بسنده می‌کنیم.  کنفدراسیون فوتبال آسیا نه تنها میزبانی مسابقات را به ایران نمی‌دهد، بلکه جوایز تیم‌های ایرانی را هم پرداخت نمی‌کند. هیچ‌کدام از این دو اقدام ناشی از خباثت این نهاد نیست، بلکه ناشی از وضعیت تحریم ایران است. این یک نمونه کوچک است.  حالا آقای رییسی از سرمایه‌گذاران دعوت به حضور در ایران می‌کنند، انتقال پول و کالا و صادرات آن را چه خواهد کرد؟ مثل این است که ما کسی را به منزل خود دعوت کنیم ولی درها بسته و قفل باشند، خب! او از کجا وارد شود؟ 

نکته سوم که جای امیدواری است، ضرورت مقایسه نکردن دوره جدید اصولگرایان با دوره سیاه احمدی‌نژاد است. به چند دلیل نباید گمان کرد که آن اتفاقات تکرار خواهد شد. هر چند همیشه باید نگران بود. دلیل اول، فقدان درآمدهای افسانه‌ای نفت است. »

دوست‌داران دموکراسی

حمزه نوذری . جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در یادداشتی برای «شرق» نوشت: «در این دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری و شوراهای اسلامی شهر و روستا آرای باطله مسئله اساسی و مهمی شده است؛ ... فهم دقیق این مسئله نیازمند پژوهش علمی است. اما مهم‌ترین فرضیه‌ای که این روزها در رسانه‌ها مطرح شده، این است که رأی‌دهندگان علاقه‌مند به مشارکت و دموکراسی هستند اما به جهت اینکه نماینده یا فردی در میان نامزدها نداشته‌اند، رأی سفید داده‌اند یا به کسانی غیر از افراد تأییدشده رأی داده‌اند. با این فرضیه، دلیل اصلی به نهادهای تعیین صلاحیت‌ها برمی‌گردد. اما به نظر می‌رسد فرضیه مهم دیگری و از زاویه متفاوتی می‌توان برای تحلیل این مسئله مطرح کرد؛ فرضیه ترس. ترس ازدست‌دادن فرصت‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی. بخشی از فرضیه‌ای که در رسانه‌ها منعکس شده درست است؛ یعنی چون افراد نماینده‌ای نداشتند، نام افراد دیگر را نوشته یا رأی سفید داده‌اند اما اینکه این افراد دوستدار دموکراسی هستند و برای پاسداشت آن مشارکت کرده‌اند، قابل نقد است. »

علل کاهش مشارکت

عباس شمسعلی در یادداشتی برای «کیهان» نوشت: «عمده دلایل کاهش مشارکت از سوی تحلیلگران و کارشناسان در چند موضوع خلاصه می‌شود از جمله؛ 1- ادامه شیوع کرونا که طبق بررسی‌ها و تجربه سایرین حداقل 10 درصد و چه‌بسا بیشتر در کاهش میزان مشارکت تأثیر دارد. ... 2- عملکرد نامطلوب دولت در سال‌های اخیر به‌ویژه در حوزه‌هایی همچون اقتصاد و مدیریت معیشت مردم‌ اشاره کرد.  ... 3- تلاش رسانه‌های معاند و متصل به دلارهای نفتی سعودی و سرویس‌های امنیتی غرب و تلاش آنها برای پمپاژ پرحجم ناامیدی و سوار شدن آنها بر موج بی‌تدبیری‌های داخلی برای القای بی‌اثر بودن انتخابات هم در بین نظرات تحلیلگران به چشم می‌خورد. ... عده‌ای نیز تلاش‌کردند نحوه بررسی صلاحیت نامزدها را عاملی برای کاهش مشارکت بدانند که با وجود حضور نامزدهایی از طیف‌های مختلف سیاسی از جمله جریان اصلاحات در مناظرات و انتخابات و حضور همراه با حمایت سران و رسانه‌های این طیف از کاندیدای خود که با بی‌اعتنایی مردم به آنها همراه بود، نمی‌توان ادعای آنها را پذیرفت. ...اما اینکه امروز فردی با شعار و تابلوی بازگشت به اصول و ارزش‌های انقلاب از جمله ساده‌زیستی و مبارزه با ‌اشرافیت در مدیران، عدالت‌طلبی، مبارزه با فساد و رانت، توجه به کرامت اقشار ضعیف و آسیب‌پذیر و معتقد به حضور مسئولان در بین مردم برای شنیدن دردها و نظرات آنها در عرصه انتخابات حاضر می‌شود و مردم با اتکا به صداقت و کارنامه‌ای که موید این شعارها است وی را برای ریاست جمهوری بر می‌گزینند نشان‌دهنده این است که مردم بر خلاف عده‌ای از مسئولان و سیاست‌بازان و بر خلاف تلاش دشمن و رسانه‌های وابسته برای القای روگردانی ملت از انقلاب، همچنان دل در گرو ارزش‌های انقلاب اسلامی دارند و اتفاقاً نسخه شفابخش دردهای امروز جامعه و کلید واقعی باز کردن قفل‌های موجود در عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاست خارجی و... را در بازگشت به آرمان‌های انقلاب می‌دانند.»

کنش سیاسی درست ارزشمندتر از سال‌ها عبادت

مهدی جهان تیغی، مدیر مسئول جهان نیوز نوشت: « فیلم هایی از برخی زنان ایرانی فاقد حجاب اسلامی منتشر شده که در برابر اهانت تعدادی از معاندین فحاش، اصرار به رای دادن دارند. محتوای ظاهری و پیام نهفته در این فیلم‌ها که در مقاطع مختلفی از انقلاب اسلامی با شباهت کم و بیش بسیار اتفاق افتاده، بهانه ای برای یادآوری چند نکته مهم است: عملکرد و میزان دشمنی برخی کشورهای متخاصم در راس آن دولتمردان آمریکا، انتخابات در جمهوری اسلامی را به نقطه ای رسانده که فراتر از هر سلیقه سیاسی این نظام موجود را قبول داشته باشیم یا نداشته باشیم و یا اساسا چه اعتقادات فرهنگی و مذهبی داشته باشیم، باید برای حفظ ایران پای صندوق رای بیاییم.  ... انقلاب اسلامی فراتر از چارچوب های ظاهری جمهوری اسلامی دایره بزرگتری از ایرانیان را شامل می شود. این دایره به گستردگی افرادی است که مرزبندی سیاسی با دشمنان ایران دارند ولو اینکه حتی با ظواهر فرهنگی و قانونی جمهوری اسلامی فاصله داشته باشند. ...  در برخی بزنگاه ها ارزش عمل سیاسی درست از سالها اعمال مذهبی فردی بسیار بالاتر می‌رود. ... در همین روزها در حالی برخی سیاسیون داخلی با ظاهر کاملا مذهبی مانند احمدی نژاد و به نوعی موسوی با هم دست به تحریم انتخابات زدند که برخی زنان بی حجاب یا کم حجاب کیلومترها دورتر از ایران زیر فشار فحش و کتک اصرار به رای دادن داشتند. ...  در طول دهه‌های اخیر اخیر کم نبودند افراد غیرمذهبی که با درخشش و ایثار درست و به موقع در بزنگاه هایی همچون ایام مبارزه با رژیم پهلوی و یا دفاع مقدس از برخی عابدان ۰ ۷ ساله حوزوی پیشی گرفتند. بیراهه نیست که بگوییم ثانیه‌هایی در زندگی وجود دارد که عمل درست سیاسی در یاری جبهه حق چه بسا از صدها سال عبادت فردی ارزشمندتر شود.