فردا گزارش می دهد؛
برنامه اصلاح‌طلبان چیست؟
اصلاح‌طلبان بعد از اعتراف به شکست در این انتخابات از اصلاح می‌گویند اما ...
گروه سیاست سایت فردا – انتخابات 1400 از نگاه برخی برای اصلاح‌طلبان آخر راه است و از نگاه گروهی خوشبین‌تر نقطه عطف و سرآغاز اصلاح. مثلا صادق زیباکلام نتیجه این انتخابات و میزان رای همتی را تیر آخر توصیف کرده بود اما برخی دیگر امید دارند، بعدتر که کمی از دلخوری‌های درون جریانی کاسته شد، فرصتی برای بازنگری و احیای این جریان باشند.
این گروه هنوز هم به نگاه و رویکرد خاتمی امید دارند. مثلا روزنامه اصلاح‌طلب اعتماد امروز از اصلاح اصلاحات نوشته به پیام اخیر رئیس دولت اصلاحات می‌پردازد. این درحالی است که اصلاح اصلاحات در سه سال گذشته و بعد از اعتراضات جوانان اصلاح‌طلب به خاتمی در پی ایراداتی که به شورای عالی اصلاح‌طلبان وارد بود هم طرح شد و به جایی نرسید!
به هرحال امروز «اعتماد» با اشاره به پیام اخیر خاتمی که این رای ندادن مردم را زنگ خطری می‌داند، می‌نویسد: «حالا که حوادث دوباره شبیه انتخابات مجلس یازدهم در سال 98 تکرار شده، اصلاح‌طلبان به این فکر افتاده‌اند تغییری در سازوکار و نحوه فعالیت خود انجام دهند. بر همین اساس هم پرسش‌هایی درباره ماهیت جبهه اصلاحات مطرح کرده و می‌کنند. دیروز حسین مرعشی در گفت‌وگویی که با اعتمادآنلاین در پاسخ به این پرسش که «آیا جبهه اصلاحات ایران به چاه شورای عالی اصلاحات نیفتاد و باز هم تشتت در تصمیم‌گیری بین اصلاح‌طلبان برای معرفی و حمایت یا عدم حمایت از کاندیداهای موجود در عرصه انتخابات وجود نداشت»، گفت: «واقعیت این است که حتی در صورت اعلام موضع واحد باز هم نتیجه اصلی هیچ تفاوتی نمی‌کرد. خیلی روشن در شورای شهر تهران، اصفهان، مشهد و شهرهای بزرگ همه اصلاح‌طلبان با تصمیم جمعی حضور داشتند اما هیچ تفاوت معناداری بین اینکه همه گروه‌ها می‌آمدند یا تصمیم جمعی اتخاذ نشد، دیده نمی‌شود. کما اینکه در شورای شهر تهران و شهرهای بزرگ همه گروه‌ها با وحدت در عرصه انتخابات لیست داده بودیم و حضور داشتیم اما نتیجه تغییری نکرد.» این سخن مرعشی در واقع تاکید دارد که هماهنگی کامل و حضور هماهنگ همه اصلاح‌طلبان در جبهه اصلاحات هم نمی‌توانست برای‌شان کارساز باشد و آنان باید فکر اساسی‌تر کنند.»
روزنامه «آرمان ملی» نیز در گزارشی با عنوان «ضعف‌ها اصلاحات از دید خاتمی» می‌نویسد: در بخشی از پیام رئیس دولت اصلاحات تصریح شده است: «با شرایط پیچیده و دشوار نمی‌توان با رویکردهای ساده و تکراری روبه‌رو شد. همه آنان که به عبور کم‌هزینه ایران از تنگناهای امروز و آینده ایران می‌اندیشند باید با رعایت نهایت شکیبایی، رواداری و مدارا و امید و گفت‌و‌گو، تنوع و تفاوت نظرها را به رسمیت بشناسند، تجربه‌ها و نقدها را به کار گیرند و برپایه موازین و مبانی اصلاح‌طلبانه خود افق‌های نو بگشایند. ضمن احترام به اختلاف‌نظرها و التزام به موازین اخلاقی باید با تکیه بر نقاط مشترک و یافتن نقاط مشترک با نسل جوان اصلاح‌طلبی و شرکت دادن آنان در فرآیند تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری، کوشید تا اختلافات را مدبرانه حل یا به جانبی هدایت کرد که حاصل آن گشایش افق‌های جدید برای توسعه و پیشرفت ایران، استقرار و استمرار آزادی و عدالت و مردم‌سالاری در جامعه و رضایت و امنیت مردم باشد. ما برای عبور از تنگناها و بن‌بست‌ها نیازمند اندیشه نو و تلاش نو و البته نهادمند و همگانی هستیم.»
حال که اصلاح‌طلب به قول وطن امروز شکست در این انتخابات را پذیرفته و اعتراف کرده‌اند و به قول خاتمی به فکر رویکردهای جدید و غیر تکراری هستند، باید منتظر ماند و دید که چه می‌کنند؟ برنامه اصلاح‌طلبان از این پس چیست و چطور از شرایط موجود برون خواهند رفت.