۵ پرسش اقتصادی از ۷ نامزد ریاست‌جمهوری
جمعی از استادان دانشگاه از هفت نامزد نهایی ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ خواسته‌اند به پرسش‌های اساسی درباره اقتصاد کشور پاسخ شفاف و برنامه محور دهند.
کیهان: در ابتدای این نامه خطاب به هفت نامزد نهایی آمده است: انتخابات امسال به عنوان اولین انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در گام دوم انقلاب اسلامی، در حالی برگزار می‌شود که انقلاب پُرشکوه ملّت ایران، وارد مرحله جدیدی از «خودسازی و جامعه‌پردازی و تمدّن‌سازی» با هدف نیل به تمدّن باشکوه اسلامی ایرانی شده است، لزوم جهت‌گیری درست و دقیق در راستای این هدف مهم و همچنین لزوم توجه به تجارب تلخ گذشته در انتخاب افرادی که با خواسته‌های واقعی مردم و آرمان‌های ارزشمند انقلاب زاویه داشتند، این انتخابات را از اهمیت و حساسیت بیشتری برخوردار کرده است.
در ادامه نامه آمده است: ضرورت انتخاب آگاهانه و هوشمندانه که منجر به انتخاب نامزد اصلح شود، آگاهی و بررسی دقیق برنامه‌های مبتنی بر شعارهای انتخاباتی نامزدها است و این حق نخبگان علمی جامعه است که به برنامه‌های نامزدهای انتخابات دسترسی داشته باشند و آنان را در بوته نقد و محک جدّی قرار دهند، تا از این رهگذر سره از ناسره بازشناخته شود.
به گزارش فارس، در بخش دیگری از این نامه اساتید دانشگاه آمده است: یکی از مهم‌ترین اهداف جمهوری اسلامی در پرتو رهنمودهای امام راحل و بیانیه گام دوم رهبر انقلاب، برقراری عدالت اجتماعی بوده است، گسترش عدالت از طریق ایجاد شفافیت، فسادستیزی، و تحول در ساختارها و سازوکارهای مدیریت کشور، همواره جزو آرمان‌های اصیل گفتمان انقلاب بوده و همچنین در شعارهای انتخاباتی نیز مطرح شده است؛ بدیهی است جهت دستیابی به اهداف عدالتخواهانه، وجود برنامه‌های عالمانه، دقیق و قابل سنجش، امری اجتناب‌ناپذیر است؛ آگاهی آحاد مردم و نخبگان علمی کشور از برنامه‌های مبتنی بر شعارهای انتخاباتی، حق ملت بزرگ و عزیز ایران، و زمینه‌ساز انتخابی آگاهانه خواهد بود، تا با بررسی دقیق و مقایسه برنامه‌های نامزدهای ریاست‌جمهوری، مردم بتوانند به انتخابی اصلح و هوشمندانه برای این جایگاه خطیر دست یابند.
در ادامه این مطالبه اساتید دانشگاه آمده است: بر این مبنا، از شما درخواست داریم پاسخ روشن، واضح و برنامه‌محور خود را به پنج پرسش اساسی زیر، که پیرامون برخی از مسائل اولویت‌دار کشور مطرح شده است، ارائه کنید، پرسش های مذکور، اخیراً در نامه 90 نفر از اساتید اقتصاد و فنی‌مهندسی کشور خطاب به نامزدهای ریاست‌جمهوری 1400 نیز مطرح شد.
پنج مطالبه اقتصادی
از نامزدهای ریاست‌جمهوری
در بخش دیگری از این نامه، پنج پرسش اقتصادی برای نامزدهای ریاست‌جمهوری مطرح شده و از آنها خواسته شده است پاسخی شفاف برای آن داشته باشند.
1- معضل اساسی بی‌ثباتی اقتصاد کلان و در کنار آن «خلق پول» (سیستم اقتصاد ربوی در بانک‌های دولتی و خصوصی)، به عنوان اُمّ‌المصائب کشور محسوب می‌شوند و ریشه اصلی بسیاری از معضلات اقتصادی (همچون رشد نقدینگی و تورّم بنیادی به طور مستقیم، و چالش‌های بزرگ اقتصادی مانند ضربه به ارزش پول ملی، افول تولید، بی‌کاری، فاصله طبقاتی، فساد رانت و بی‌عدالتی به طور غیرمستقیم) و حتی معضلات فرهنگی و اجتماعی هستند، برای اصلاح سیستم بانکی ربوی، تقویت پول ملی و ثبات اقتصاد کلان، چه راهبرد شفاف و برنامه مشخصی طراحی نموده‌اید؟
2- طبق آمارها، یارانه پرداختی دولت ایران در بخش انرژی (در حوزه آب، گاز، برق و سوخت)، از کل یارانه انرژی کشور چین با جمعیتی بیش از ۱۶ برابر بیشتر است، کاهش اتلاف گسترده انرژی در کشور، مستلزم بهینه‌سازی مصرف و تعیین تکلیف بنگاه‌های بزرگ انرژی‌بر شبه‌دولتی و شبه‌خصوصی، که مسئول و مصرف‌کننده بخش عمده‌ای از انرژی ارزان در کشور هستند، است؛ برای رفع معضل یارانه سرسام‌آور انرژی، که ریشه بسیاری از مشکلات تولید و بی‌عدالتی‌های صنفی و منطقه‌ای در کشور محسوب می‌شود، چه راهکار شفاف و برنامه مشخصی طراحی نموده‌اید؟
(گفتنی است برخی کاندیداها وعده‌هایی مبنی بر افزایش یارانه تا 450 هزار تومان و یا اعطای وام
500 میلیون تومانی به هر زوج جوان و... مطرح کرده‌اند با این وصف جا دارد این کاندیداها به طور شفاف به مردم بگویند این یارانه‌ها و یا وام‌ها را قرار است از کدام منبع و محل بودجه‌ای پرداخت کنند؟ تجربه سال‌های اخیر نشان داده مردم در قبال دریافت هر یارانه‌ای با تورم سنگین‌تری مواجه می‌شوند زیرا آن یارانه احتمالا با خلق پول تامین شده که نتیجه طبیعی خلق پول تورم و گرانی کالاهاست. همچنین برخی کارشناسان معتقدند ما جزو کشورهایی هستیم که ده‌ها برنامه برای حمایت از خانوارهای ضعیف و متوسط جامعه اجرا می‌کنیم اما همچنان وضعیت خانوارها مناسب نیست چراکه هیچ کدام از یارانه‌ها موجب کاهش قیمت‌ها به نفع مردم نشده است. بنابراین نامزدهای انتخاباتی به طور شفاف بگویند آیا می‌خواهند دور باطل پرداخت یارانه و خلق پول را ادامه دهند؟)
3- منابع مالی عظیم و اعطای گسترده رانت منابع به شرکت‌ها و نهادهای شبه‌دولتی و دولتی، آنها را عملاً به «حیاط خلوت» دولت‌ها مبدّل نموده است، برای شفاف‌سازی درآمدها و هزینه‌های واقعی این شرکت‌ها و نهادها، صندوق‌های بازنشستگی و سایر بنگاه‌های اقتصادی عمومی غیردولتی، چه راهبرد و برنامه مشخصی طراحی نموده‌اید؟ (در این خصوص شاید بهتر است نامزدهای ریاست‌جمهوری اساسا برنامه‌هایشان را برای اصلاح ساختار بودجه و مقابله با کسری‌های فراوان ارائه کنند.)
4- در حوزه مالیات، فقدان اطلاعات صحیح از دارایی‌های اقتصادی، در کنار نبود تفکر سیستمی، به ریشه ناکارآمدی مالیاتی و فرارهای بزرگ مالیاتی شرکت‌های شبه‌دولتی و شبه خصوصی و برخورداران از ثروت و درآمدهای کلان مبدّل شده است، در حال حاضر، شاخص نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی ایران حدود ۷ درصد است (میانگین جهانی ۲۶ درصد)، مالیات از ثروت و مستغلات، مالیات از بنگاه‌های شبه دولتی متکی به انواع رانت (شامل رانت منابع، انرژی، مواد خام، و بازارهای انحصاری)، مالیات از فعالیت‌های نامولّد (مانند سفته‌بازی و سوداگری)، و افزایش معافیت‌های مالیاتی فعالیت‌های مولّد، از جمله راهکارهای مغفول در این حوزه هستند. جهت رفع چالش اساسی مذکور، چه راهبرد شفاف و برنامه مشخصی طراحی کرده‌اید؟
5- در حال حاضر، بسیاری از ظرفیت‌های ممتاز داخلی و مزیت‌های نسبی ژئواستراتژیک کشور، معطّل و بدون استفاده مطلوب مانده‌اند، از جمله این مزیت‌های نسبی می‌توان به قابلیت توسعه صنایع پایین‌دستی با ارزش افزوده و ارزش صادراتی و اشتغال‌زایی بالا در ارتباط با صنایع بالادستی همچون معادن و پتروشیمی با رویکرد مقابله با خام‌فروشی، بازارهای صادراتی متنوع و گسترده، موقعیت ویژه ترانزیتی و لجستیک منطقه‌ای، صنایع تبدیلی کشاورزی، تنوع اقلیم گردشگری و بوم‌گردی، گردشگری سلامت، و توانمندی‌های صنایع دانش‌بنیان اشاره کرد؛ جهت بکارگیری بهینه این ظرفیت‌ها با بهره‌گیری از پتانسیل‌های عظیم مردمی و نیروی انسانی تحصیل‌کرده و نیز تأمین امنیت سرمایه‌گذاری اقتصادی، چه راهکار و برنامه مشخصی طراحی کرده‌اید؟