ربیعی: سیاست رفاهی پیچیده است

خبرگزاری مهر: علی ربیعی در اختتامیه همایش ملی «ایران ۱۴: رفاه و تأمین اجتماعی» گفت: مسئله سیاست رفاهی در کشورهای توسعه یافته و در کشورهای در حال گذار از تفاوت‌های بنیادین برخوردار است سیاست رفاهی در کشورهای درحال گذار که ایران هم از جمله آن‌هاست ابعاد مختلفی دارد و دارای پیچیدگی‌های خاصی است.

وزیر سابق رفاه افزود: حکمرانی در کشورهای جهان سوم برای ایجاد ثبات و امنیت خودش نیازمند نظریه رفاهی است. وجه دیگر وجه کنش‌های سیاسی است یعنی بخشی از نظریه‌های رفاهی در کشورهای در حال گذار از جمله در کشور ما مبتنی بر بی سامانی سیاسی و رقابت در بی سامانی سیاسی است. در کشورهایی که بی سامانی سیاسی وجود دارد و ما هم از این دسته هستیم چالش‌ها و رقابت‌های سیاسی هم در این حوزه قرار می‌گیرد. در واقع سیاست رفاهی به عنوان کنش سیاسی درنظر گرفته می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه «مهم است که بدانیم از چه منظری به سیاست رفاهی بنگریم؛ آیا از منظر امنیت می‌نگریم یا از منظر یک کنش سیاسی؟» گفت: آنچه باید ابتدا در سیاست گذاری رفاهی مشخص شود این است که بدانیم سیاست گذاری رفاهی بخشی از توسعه و رشد جامعه و دیدگاه‌های عدالت گونه در دل نظریه‌های توسعه است.

ربیعی افزود: به طور کلی وقتی سیاست رفاهی را به عنوان یک سیاست عدالت نگر می‌بینید که لازمه سیاست‌های توسعه و حتی مقدمه آن است، زاویه نگاهی است که حقوق و حق جامعه و بخشی از سیاست گذاری توسعه محسوب می‌شود. این جایگاه، جایگاه ورود درست به سیاست‌های رفاهی است. باید بپذیریم که منهای سیاست‌های رفاهی، اداره جوامع ممکن نیست و توسعه‌ها، توسعه‌های مصیبت باری خواهند بود.

وزیر سابق رفاه و رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری در ادامه به تبیین پیشینه سیاست گذاری رفاهی در ایران در سه دوره پرداخت و گفت: یک دوره، دوره اوایل انقلاب است که نمی‌توان گفت در آن دوره دیدگاه و نظریه خاصی وجود داشته است؛ ریشه انقلاب، عدالت بوده است و اساساً همه دیدگاه‌ها و نظریه‌ها در دل نظریه انقلاب حل شده بود. یک گرایش عمومی هم وجود داشته که رسیدگی به مستضعفان است ولی حاوی برنامه و سیاست عملی نیست و یک آرمان است. سیاست‌های رفاهی در اوایل انقلاب بیشتر آرمان است.

وی افزود: در دوران بعد از جنگ، جامعه مطالبه گر می‌شود و با نوعی سیاست رفاهی تور مواجه هستیم. نمی‌خواهم اسمش را سیاست رفاهی جبرانی بگذارم ولی لفظ تور را مخصوصاً به کار می برم. این تعبیر را از رئیس سازمان برنامه وقت، وام گرفته‌ام به این معنا که عده‌ای از کشتی توسعه به بیرون پرتاب شده بودند که قرار بود تور پهن کنیم و آنها را بگیریم.

ربیعی عنوان کرد: در این دوره منزلت مردم را نگاه نمی‌کنیم بلکه تقویت سفره مردم سیاست رفاهی جدی می‌شود که هنوز هم کاربرد دارد.

وی با طرح این پرسش که چه سیاست رفاهی را مطلوب می‌دانیم؟ گفت: سیاست رفاهی مبتنی بر دیدگاه ایجاد عدالت اجتماعی و برقراری فرصت برابر برای همه ایرانیان که باید منجر به توانمند کردن همه مردم شود مدنظر است. البته یک جدال نظری بود. آنچه امروز لازم است دنبال کنیم سیاست رفاهی مبتنی بر توانمندسازی است و در این مسیر باید سیاست گذاری چندبعدی را دنبال کنیم و آن را در کنار سیاست‌های رشد کشور ببینیم. توسعه را باید طوری تعریف کنیم که رشد و رفاه هر دو در آن دیده شوند. در عین حال ما نمی‌توانیم در کشورهای در حال گذار، ثبات را درنظر نگیریم.

وزیر سابق رفاه افزود: چون سیاست‌های رفاهی توانمندساز دراز مدت هستند دولت‌ها ناچار می‌شوند به سیاست‌های رفاهی ثبات ساز برگردند. اشکالی وجود ندارد اما باید آگاهانه بدانیم که سیاست رفاهی را تا چه اندازه در جهت اصلاحات ساختاری جلو ببریم ولی توانمندسازی را هم فراموش نکنیم.

وی با تاکید بر این‌که «الزامات سیاست رفاهی که مدنظر من است رشد فراگیر، اشتغال فراگیر و توانمندکردن است» اظهار کرد: رفاه، توسعه و ثبات سه ضلعی هستند که نیاز داریم. رشد و رفاه باید ذیل توسعه تعریف شوند. دادن فرصت برابر اجتماعی و توزیع عدالت در دراز مدت از ناامنی جلوگیری می‌کند.

ربیعی تصریح کرد: ما نیاز داریم که این سه ضلع رفاه، توسعه و ثبات را جلو ببریم. سیاست رفاهی پیچیده است زیرا ذی نفعان متعدد دارد و سیاست رفاهی نمی‌تواند بخشنامه‌ای باشد.

وی با بیان این‌که «دومین مسئله ما روش اجرای سیاست است» اظهار کرد: در حوزه سیاست گذاری رفاهی، تشخیص مسئله یک مؤلفه بسیار بنیادین است. شناخت مسئله شرط اساسی است و اولین گام آن برخورداری از یک پایگاه اطلاعات است. هیچ سیاست رفاهی بدون پایگاه اطلاعاتی جلو نمی‌رود. زحمت زیادی برای پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان کشیده شد و هنوز هم مقاومت‌هایی وجود دارد و نگرانم از مرداد امسال این پایگاه که این همه برایش زحمت کشیدیم دیگر دیده نشود.