انتخابات 1400 و نقش ظریف

گروه سیاست سایت فردا - نام ظریف با انتخابات 1400 چنان گره خورده که ثبت نام نکردن و نامزد نشدن نیز او را از گمانه‌های انتخاباتی حذف نمی‌کند. محمدجواد ظریف از مدت‌ها قبل یعنی در اوج موفقیت دیپلماسی دولت روحانی و زمانی که برجام امضا می‌شد، به عنوان یک گزینه احتمالی برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری 1400 مطرح بود و حتی خروج ترامپ از برجام که موجب کاهش چشم‌گیر محبوبیت او شد، این گمانه را تضعیف نکرد.

دولت روحانی همه مسائل کشور و اقتصاد مملکت را به سیاست خارجی پیوند زد و در پی تنگناهای معیشتی اخیر، فرمانده این عرصه یعنی ظریف با چالش‌های بی‌شماری مواجه شد. با این وجود همیشه یکی از چهره‌های محبوب بود و گمان می‌رفت که شانس ریاست جمهوری دارد. 

جریان اصلاحات که به واسطه عملکرد غیرقابل دفاع دولت، شانس چندانی برای جلب نظر مردم ندارد نیز در ماه‌های اخیر همه تلاش خود را به کار گرفت تا از نمد محبوبیت ظریف - علی رغم کاهش قابل توجه آن - برای خود کلاهی بدوزد. اصرار آقای وزیر به ماندن در حوزه تخصصی خود و زیر بار ثبت نام کردن، نرفتن او اما کار به سناریو دوم رساند.

در چند ماه گذشته شاهد گمانه‌زنی درباره ایده‌ای بودیم که طیف محافظه‌کارتر اصلاحات از جمله کارگزارانی‌ها مطرح کردند. حرف از این بود که اصلاح‌طلبان بدنه رای خود رابه پای فردی مثل لاریجانی بریزند که هم شانس تایید صلاحیت بیشتری دارد و هم ارتباطش با سایر نهادهای قدرت خوب است. مشکل این بود که نه لاریجانی بدنه رای قابل توجهی داشت و نه اصلاح طلبان محبوبیت و نفوذ 8 سال قبل را. بنابراین تصمیم گرفتند که ظریف یعنی محبوب‌ترین چهره نزدیک به خود را وارد این برنامه ریزی کرده و با معرفی وی به عنوان معاون اول یا وزیر خارجه لاریجانی به سبد رای او بی‌افزایند.

در چند هفته اخیر و با توجه به اصرار جبهه اصلاحات ایران به رقابت با نامزد اصلاح‌طلب این گمانه کم‌رنگ شده بود. اما وقتی ظریف وارد میدان نشد، لاریجانی آمد و شایعاتی درباره حذف جهانگیری در مرحله تایید صلاحیت‌ها به گوش رسید؛ یک بار دیگر حرف از احتمال استفاده از این سناریو به میان آمد. 

خاصه آنکه علی لاریجانی، در گفت‌وگوی کلاپ هاوسی خود این مساله را رد نکرد. او در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا در روزهای آخر شاهد دوگانه ظریف - لاریجانی خواهیم بود؟ گفت: در انتخابات هر چیزی محتمل است. هیچ‌چیزی غیر‌ممکن نیست.

این پاسخ مبهم و قابل تامل را درحالی داد که قبل از آن ظریف را چهره‌ای تاثیرگذار و خدوم خوانده و گفته بود: «من آقای ظریف را فرد بسیار توانایی در بحث دیپلماسی می‌دانم و شاید جزء بهترین وزرایی بودند که در مذاکرات خوب عمل کردند. ایشان فرد توانایی هستند و برخی فحاشی‌ها به ایشان را واقعا قبول ندارم.»

روزنامه اصلاح‌طلب «شرق» نیز در شماره امروز خود با اشاره به همین نگاه لاریجانی یادآوری می‌کند که «پیش‌تر ظریف در گفت‌وگویی با رد قوی نامزدی خود در انتخابات؛ اعلام آمادگی کرده بود که در‌صورتی‌که یک رئیس‌جمهور همسو با او سر کار بیاید، او تمایل دارد که در پست وزیر خارجه همکاری‌اش را ادامه دهد. ظریف درباره قرارداد 25‌ساله همکاری با چین هم از ارتباط خوب و تنگاتنگش با لاریجانی صحبت کرده بود و اینکه علی لاریجانی یک دفتر مخصوص در ارتباط با همین مأموریت، در وزارت خارجه دارد.»