مذاکره ایران و عربستان چه تاثیری بر مذاکرات وین دارد؟
یک کارشناس مسایل بین الملل گفت: به نظرم هدف از مذاکراتی که گفته می‌شود بین ایران و عربستان به طور غیرعلنی در عراق در حال انجام است، این است که به کشورهای حوزه خلیج فارس و عربستان تفهیم شود، احیای برجام خلاف منافع آنها نیست.
خبرگزاری ایسنا: رحمان قهرمان‌پور با اشاره به اخباری که گفته می‌شود مذاکرات ایران و عربستان بر سر مسایل منطقه ای از جمله یمن، در بغداد برگزار شده، گفت: گفت‌وگوهای منطقه‌ای از دهه ۹۰ در جریان بوده اما تا الان توفیقی نداشته است چون خاورمیانه یک نظام منطقه‌ای شکننده و وابسته است و مداخله کشورهای خارجی در آن خیلی تعیین کننده است و وقتی کشورهای منطقه تصمیم بگیرند مذاکره را شروع کنند بدون جلب نظر قدرت های بزرگ قابل تصور نیست. یکی از دلایل اصلی میزان آسیب پذیری این مذاکرات حوزه خلیج فارس است که ضعف نظام منطقه ای در خاورمیانه را نشان می دهد. در قیاس با اروپا و آمریکای لاتین نظام منطقه ای مطلوب و کارآمدی در منطقه وجود ندارد و کما اینکه اتحادیه آفریقایی در مواردی موفق تر از اتحادیه عرب عمل کرده است.
وی با اشاره به تلاش دولت جدید آمریکا برای شکل دادن مذاکرات منطقه ای اظهار کرد: آنها اول این ایده را دنبال کردند که تمام طرف های منطقه ای را دور یک میز جمع کنند اما این ایده موثر نبود و متوجه شدند که نمی توانند به توافق کلی بر سر همه مسایل دست پیدا کنند از این رو سعی دارند مسایل را موضوع به موضوع پیش ببرند. به نظرم در مورد ایران و عربستان و آنچه تحت عنوان گفت‌وگوی منطقه ای در حال انجام است از این الگو توسط آمریکا تبعیت می کند. آنها می دانند که مذاکرات در سطح فراگیر وجود ندارد. این مذاکرات از طریق گام های عملی تر شروع شده است و بحث یمن بهترین و فوری ترین موضوع است. از طرفی هم عربستان از جنگ یمن خسته شده، هم سازمان ملل دنبال حل این مساله است و هم آمریکا و ایران خواستار حل آن هستند از این رو منطقی است که مذاکرات ایران و عربستان بر یمن متمرکز باشد. این می تواند کمک کند که طرفین ببینند تا چه حد می توانند در موضوعات دیگر همکاری کنند.
قهرمان پور ادامه داد: بعید است به طور کلی یک گفت‌وگوی منطقه ای شکل گیرد. آمریکا سعی دارد نظم پسا آمریکا در منطقه را طراحی کند تا به سمت مهار چین برود. این اخباری که از تیم بایدن می آید موید این تصمیم است. به ترکیب شورای امنیت ملی امریکا نگاه کنیم دیپلمات آشنا به خاورمیانه در آن نیست و متخصصانی که سالیوان به کار گرفته بیشتر در حوزه آسیا و چین هستند و یک قاعده کلی که در این صد روز گذشته از دولت بایدن به آن رسیدیم این است که بایدن قصد ندارد همه سیاست های ترامپ را کنار بگذارد. به نظر می رسد مهار چین جزو سیاست هایی است که بایدن باید آن را ادامه دهد . معتقدم تلاش های فعلی آمریکا در منطقه را از سطح تحلیل دیگری ببینیم؛ اینکه آمریکا تلاش دارد نظم و پازل های نظم منطقه ای را بعد از کاهش حضورش در منطقه طراحی کند و در این چارچوب عربستان را وادار می کند در عراق با ایران مذاکره کند، کشتار ارامنه را شناسایی می کند و به اسراییل صریح می گوید نمی تواند مانع احیای برجام شود.
این کارشناس مسایل بین‌الملل با اشاره به سفر منطقه‌ای وزیر امور خارجه کشورمان و ارتباط آن همزمان به مذاکرات در وین و عراق تصریح کرد: به نظرم سفری که ظریف به منطقه داشت در حالی که بودنش در تهران مهم بود به خاطر صوت مصاحبه منتشر شده اما ماموریت منطقه ای اش به قدری مهم بود که ترجیح داد سفر را ادامه دهد. اینها نشان می هد که موضوع حتما مهم است و بعد از این سفر منطقه ای احتمالا به سمت وین برود تا توافق در وین بر سر برجام را به نقطه قابل اتکا در سطح وزیران خارجه برساند. اگر موضوع مذاکره ایران و عربستان در بغداد را کنار سفر منطقه ای ظریف بگذاریم، می بینیم که روند مهم و حساسی را داریم طی می‌کنیم.
وی افزود: در شورای همکاری خلیج فارس عربستان در راس قدرت این کشورهاست و بعد کشورهای عربی منطقه و به نوعی به جز بحرین آقای ظریف و وزارت خارجه ایران با بقیه اعضای عضو این شورا رایزنی داشته است حتی با اماراتی ها هم گفت‌وگوهایی انجام شده است.
قهرمان پور در پاسخ به این که فکر می کنید مذاکرات با عربستان تاثیری بر مذاکرات در وین دارد؟ گفت: این مذاکرات بی ارتباط با مذاکرات وین نیست و تردیدی نیست که با فشار آمریکا عربستان و سایر کشورها وارد رایزنی با ایران شدند. به نظرم هدف این است که به آنها تفهیم شود، احیای برجام خلاف منافع آنها نیست و در سطحی مهم‌تر ایران و عربستان در موضوع یمن وارد مذاکرات جدی‌تر شوند و در آینده نزدیک شاهد پایان جنگ و درگیری در یمن باشیم.
وی در پاسخ به این که فکر می کنید مذاکرات ادعایی ایران و عربستان به شکل رسمی و علنی در آینده در می‌آید، تصریح کرد: وقتی توافقات اولیه شکل گیرد بله، اما نمی دانیم توافق اولیه ممکن است انجام شود یا نه. به هر حال مساله ما و عربستان مساله ای طولانی است و فقط بحث سفارت عربستان در ایران نبوده است؛ ما بارها بر سر مسایل مختلف طی چند دهه گذشته اختلاف نظر داشتیم. از این رو نمی شود امیدوار بود به این زودی حل شود اما اگر این اتفاق بیفتد بسیار عمیق است و معادلات منطقه را به کلی تحت الشعاع قرار خواهد داد.