چرخش عربستان به سوی دیپلماسی/ هیاهو رسانه‌ای برای یک ادعای بودجه‌ای
روزنامه‌های امروز به موضوعاتی در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و ... پرداخته‌اند که مهم‌ترین موارد آن به شرح زیر است:
گروه سیاست سایت فردا – روزنامه‌های امروز به موضوعاتی در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و ... پرداخته‌اند که مهم‌ترین موارد آن به شرح زیر است:
«اعتماد» به بهانه «لحن آشتی‌جویانه» بن سلمان تصویری از وی را در صفحه نخست منتشر کرده و با عنوان «نسیم عقلانیت در ریاض» نوشته است: «ولیعهد بلندپرواز سعودی ۶ سال بعد از رسیدن پدرش به تخت سلطنت در عربستان به تدریج در حال بازنگری در برخی سیاست‌های خود است. محمد بن سلمان، ولیعهد و حاکم بالفعل عربستان سعودی، سه‌شنبه شب درگفت‌وگویی تلویزیونی گفته که «خواستار روابطی خوب با ایران» است. اظهارات تازه ولیعهد سعودی در شرایطی بیان می‌شودکه در طول هفته‌های گذشته گمانه‌زنی‌ها و گزارش‌های متعددی ازگام‌های عملی عربستان برای گفت‌وگو با ایران منتشر شده است. ... در چند روز اخیر چند روزنامه‌نگار امریکایی ادعای دیدار علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران با ویلیام برنز، رییس سازمان سیا ایالات متحده در بغداد را مطرح کرده و ادعا می‌کنند که یک مقام سعودی نیز در این جلسه حضور داشته است. هر چند یک منبع آگاه درگفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم این خبر را رد کرده اما هنوز با قاطعیت نمی‌توان از تکذیب این خبر سخن گفت. »
این روزنامه اصلاح‌طلب سخنان دیروز روحانی، دلنوشته ظریف در اینستاگرم و مجموع واکنش‌های ادامه دار به قضیه فایل صوتی ظریف را تحت عنوان «دفاع دیپلماتیک» بازتاب داده است.
اعتماد همچنین گزارش‌هایی درباره ماجرای دستکاری جداول بودجه، کاندیداتوری تاجزاده و انتشار فایل صوتی دارد که همگی قابل توجه است.
«شرق» تیتر یک خود را به ماجرای تغییرات در بودجه اختصاص داده و با تیتر «خاصه‌خرجی پارلمان از جیب پاستور» نوشته است: «ابعاد جدیدتری از جداول بودجه 1400 که بعد از تصویب از سوی اعضای کمیسیون تلفیق تغییر کرد، منتشر شده است. خبرگزاری ایرنا، روز گذشته جدولی منتشر کرد که مقدار تغییرات در برخی نهادها را نشان می‌داد؛ تغییراتی که شامل حذف یا کاهش بودجه در برخی ردیف‌ها و افزایش یا تخصیص بودجه به گروه‌ها و نهادهای مختلف است. چنین تخلفی در تاریخ بودجه‌نویسی مجلس سابقه نداشته است؛ آن‌هم درباره آخرین بودجه دولت حسن روحانی که یک بار کلیت آن توسط همین مجلس رد شده بود و آنچه تصویب شد با آنچه دولت ارائه داده بود، تفاوت بسیار داشت. هفته گذشته بود که بیش از صد نماینده مجلس به محمدباقر قالیباف نامه نوشتند. ... اکنون این نگرانی وجود دارد که این رفتار در مجلس تکرار و بدعتی غلط ایجاد شود. در این خصوص داریوش قنبری، فعال اصلاح‌طلب و نماینده ادوار مجلس در گفت‌وگو با ایرنا گفته است: کمیسیون اصل ۹۰ با همکاری قوه قضائیه به این مسئله رسیدگی کند و مانع این وضعیت شود که چنین اقداماتی تبدیل به یک رویه شود. این اتفاق نادر در تاریخ مجالس ایران بی‌سابقه بوده است.»
شرق در حالی این ماجرای چنین می‌پروراند و بی‌سابقه می‌خواند که همین چند روز قبل روزنامه اصلاح‌طلب اعتماد در گزارشی با تیتر «تغییر پنهانی قانون بودجه؟» دعوای طیف پایداری و حامیان قالیباف را پشت پرده این ماجرا دانسته و نوشته بود «جدیدترین بهانه آنان مساله تغییر برخی مواد بودجه است. موضوعی تکراری که تقریبا در هر دوره پارلمان مطرح شده است. علی خضریان با طرح این مساله خواستار توضیح هیات رییسه مجلس شد».
شرق در شماره امروز خود یک گزارش انتخاباتی نیز دارد که به کاندیداتوری برخی از نمایندگان مجلس می‌پردازد. در این گزارش آمده است: «آن کسی که بیش از همه در مظان بود پارلمان و ریاستش را به سودای رسیدن به پاستور می‌خواهد، این روزها کمتر از همه اخبار انتخاباتی درباره‌اش شنیده می‌شود؛ به‌جایش هر روز یکی از هیئت‌رئیسه یا درون پارلمان اعلام نامزدی برای 1400 می‌کند. تا اینجای کار فقط دو نایب قالیباف در هیئت‌رئیسه رسما اعلام حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری کرده‌اند و دو عضو دیگر مجلس که در میانشان یک اصلاح‌طلب هم دیده می‌شود، گفته‌اند نامزد می‌شوند.»
«آفتاب یزد» که در اولین برخورد با ماجرای انتشار فایل صوتی ظریف تیم محمد قوچانی را مقصر اعلام کرده و بعد هم ناگزیر به انتشار توضیحات آنان شد، امروز سعید لیلاز را عکس یک کرده و به دنبال پاسخگویی به این سوال است که «آیا مصاحبه گر اصول رسانه‌ای را رعایت کرده است؟». گزارش‌نویس این روزنامه با تیتر «دام لیلاز» می‌نویسد: « آفتاب یزد در این نوشته درصدد آن است که از منظر جدید به این مصاحبه بپردازد. مصاحبه‌کننده این نشست سعید لیلاز روزنامه نگار و استاد دانشگاه است. ما از اساتید و کارشناسان رسانه درباره بعد فنی این مصاحبه پرسش کرده ایم، زیرا این مصاحبه مخالفان و موافقان زیادی داشته است. عده‌ای بر خوب بودن نحوه مصاحبه تاکید دارند و عده‌ای دیگر معتقدند قوانین ابتدایی هم در این مصاحبه رعایت نشده است. برای مثال مشهود‌ترین امر آن است که لیلاز مرتبا در بین حرف‌های ظریف وقفه ایجاد کرده و حرف وی را رد می‌کند یا از ادبیات بسیار جنسیت زده استفاده می‌کند.در خصوص این موضوع بخشی از نظریات کارشناسان و اساتید رسانه را در ادامه خواهید خواند. یکی از اساتید رسانه در گفتگو با آفتاب یزد از «دام لیلاز» سخن می‌گوید.وی معتقد است در این مصاحبه لیلاز کنشگر بوده و ظریف واکنش گر.»
این روزنامه اصلاح‌طلب در تیتر یک خود نیز به حواشی ایجاد شده پیرامون بودجه پرداخته و نوشته است: «برای نخستین‌بار در تاریخ اقتصاد ایران، قانون بودجه سالانه پس از تصویب در مجلس و ابلاغ به دولت چالش‌برانگیز می‌شود؛ بحرانی که ۱۰۰ نماینده در نامه به رئیس مجلس منتخب خود، از دستکاری گسترده در ردیف‌های بودجه، پس از تصویب در مجلس پرده برمی‌دارند! دردسری پیچیده برای قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، آن‌هم در شرایطی که به‌نظر می‌رسد او هم در انتخابات ریاست‌جمهوری امسال از گزینه‌های نامزدی است و همچنین انتخابات سالانه هیئت‌رئیسه مجلس! گویی این بار هم برگ برنده دیگری برای رقبای قالیباف افشا شده است از همان جنس برگ برنده‌ها که روحانی در هر دو انتخابات علیه کاپیتان خلبان شهردار سابق رو کرد و ثمرش را هم دید! اگرچه برخی منابع خبری و شبکه‌های اجتماعی نوک انتقادها و ابهام‌های مربوط به دستکاری در جدول‌های بودجه ۱۴۰۰، آن هم پس از تصویب ماده واحده و تبصره‌ها در صحن علنی مجلس را، به سمت الیاس نادران، رئیس کمیسیون تلفیق بودجه و جمال‌الدین آبرومند دستیار ریاست مجلس در امور آبادانی و پیشرفت نشانه رفته‌اند که تا امروز هم نه در قالب گفتگوی خبری و نه مصاحبه اختصاصی پاسخگوی هیچ رسانه‌ای از جمله خبرنگاران «آفتاب یزد» نشده اند.»
«آرمان ملی» نیز امروز سعید لیلاز را عکس یک کرده است. این روزنامه اصلاح‌طلب در ادامه واکنش‌ها به ماجرای انتشار فایل صوتی ظریف با تیتر «انتشار فایل صوتی خیانت به منافع ملی بود» به نقل از لیلاز می‌نویسد: «معتقدم باید کسی که فایل صوتی را منتشر کرده، چوب در آستینش کرد. اما من عهد کردم فعلا در‌خصوص این مساله حرفی نزنم و می‌خواهم ببینم آیا دستگاه اطلاعاتی کشور می‌توانند این شخص را پیدا کنند یا مثل ماجرای نطنز بعد از اینکه پوکید می‌خواهد اسم طرف را رسانه‌ای کند.»
آرمان ملی اما تیتر یک امروز خود را به یک موضوع غیرسیاسی اختصاص داده است. این روزنامه درباره شیوع افسردگی هشدار داده و به نقل از رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشــاوره کشــور می‌نویسد: « با وجود آنکه سال‌ها بحث بیمه و خدمات مشاوره مطرح است و بیمه بیماری روانی موضوعی جدی است، باید در این زمینه فکر اساسی صورت بگیرد، چون همگی ما تردید نداریم و تقریبا ضرورت آن را درک می‌کنیم که مشکلات روانشناسی، مسائل سلامت روان و مواردی مانند آسیب‌های اجتماعی که در جامعه وجود دارد، گریبان مردم را خواهد گرفت. اگر در گرفتن خدمات مشاوره، روانشناسی و روانپزشکی فکری نکنیم و افراد به دلیل عدم تمکن مالی نتوانند به موقع برای دریافت خدمات مراجعه کنند، هزینه‌های اقتصادی زیادی به خانواده ها تحمیل می‌شود و قطعا سلامت روانی جامعه تهدید خواهد شد. بنابراین لزوم پوشش بیمه برای خدمات روانپزشکی بیش از پیش مورد نیاز است».
«وطن امروز» امروز هم بخش عمده‌ای از صفحه نخست خود را به حواشی فایل صوتی ظریف اختصاص داده است. در گزارشی که عکس یک شده، تصویری است از روحانی به بهانه سخنان دیروزش در هیات دولت که «اعلام برائت» تلقی شده است.
تیتر یک این روزنامه اصولگرا نیز به سخنان روز گذشته رئیس مجلس اختصاص یافته است. آنجا که می‌گوید: «روی حاج‌قاسم‌مان حساسیم».
وطن امروز همچنین در یکی از گزارش‌های دیگر خود به تاکید بن‌سلمان بر لزوم مذاکراه با انصارالله که تقریبا بی‌سابقه بوده است، پرداخته و تیتر کنایه‌آمیز «فرار از میدان؟» نوشته است: « نباید وزن تغییر دولت در آمریکا و رویکرد دولت بایدن به عربستان را به نسبت تحولات چند سال اخیر در منطقه بیشتر دانست و آن را علت این تغییر لحن عنوان کرد. این حقیقت با بررسی روندهای چند سال اخیر در منطقه نمایان می‌شود. اگرچه دولت بایدن خواستار پایان «جنگ یمن» شده است اما این به معنای پایان پشتیبانی از عربستان نیست.»
«کیهان» در تیتر یک خود گزارشی تحلیلی دارد با این عنوان که «چرا برجام نتیجه‌ای جز خسارت نداشت؟ رسوایی فایل صوتی پاسخ می‌دهد» و می‌نویسد: «اقدامات عوامل نفوذ، بخشی از خسارت برجام را رقم زد و بخش دیگر این خسارت نیز ناشی از سهل‌اندیشی تیم مذاکره‌کننده و برخی مقامات ارشد دولتی در مواجهه با طرف عهدشکن غربی بود.»
این روزنامه اصولگرای رویکرد اخیر بن‌سلمان که امروز مورد توجه اکثر روزنامه‌ها بوده است را نیز در یکی از تیترهای کناری خود دیده و با تیتر «چرخش بن سلمان به سمت دیپلماسی! همزمان با پیشروی انقلابیون یمن در میدان» نوشته است: «عربستان دو ماه پیش و در اواخر ششمین سال تجاوز نظامی به یمن، ابتکار عملی را پیشنهاد کرد که به ادعای ریاض به دنبال تحقق صلح در یمن است. با این حال، دولت نجات ملی یمن که انصارالله نیز جزوی از این دولت است، این طرح را غیرواقع‌بینانه و تکرار زیاده‌‌خواهی‌های متجاوزان دانسته و بر توقف حملات زمینی و هوایی و لغو محاصره شش ساله یمن به عنوان اولین گام به سوی آتش‌بس در این کشور تأکید کرده است. محمد بن سلمان، همچنین در یک عقب‌نشینی آشکار، با لحنی «مسالمت جویانه» درباره ایران گفت: «ایران کشور همسایه ماست و تمام آن چیزی که ما خواهان آن هستیم داشتن روابط خوب و خاص با ایران است.»
«جوان» امروز سردار سلامی، فرمانده کل سپاه را عکس یک کرده و با تیتر «دیپلماسی بدون قدرت صوت است» به پوشش اظهارات اخیر وی پرداخته است. او گفته بود: «همه می‌دانند و می‌دانیم که دیپلماسی بدون مضمون و محتوای قدرت، صوت و کلمه است و امروز جهان برای صوت و کلمه‌ای که بدون پشتوانه قدرت باشد احترامی قائل نیست. نفوذ کلام پشتوانه قدرت می‌خواهد».
این روزنامه اصولگرا تغییر رویکرد عربستان که در سخنان دیروز بن‌سلمان مشهود بود را نیز بهانه کنایه زدن به ظریف کرده و با تیتر «میدان» بن سلمان را به میز دیپلماسی رساند، به این موضوع پرداخته است.
«ایران» به بهانه سخنان دیروز رئیس جمهور که گفته بود ««میدان» و «دیپلماسی» مقابل هم نیستند» تصویری بزرگ از محمدجواد ظریف و شهید قاسم سلیمانی در کنار هم را عکس یک کرده و به این شکل سخنان روحانی در هیات دولت و اظهارات ظریف در اینستاگرام را پوشش داده است.
این روزنامه دولتی در یادداشت امروز خود نیز به همین قضیه یعنی فایل صوتی ظریف پرداخته است. غلامرضا ظریفیان، فعال سیاسی اصلاح‌طلب با عنوان «تلاش برای زمینگیر کردن تنش‌زدایی» می‌نویسد: «در این فضا سطح تنش در داخل کشور دچار تغییراتی شده که طبیعتاً تأثیرات بسیار جدی به دنبال خواهد داشت. در یک تحلیل کلی می‌توان گفت مجموعه نشانه‌ها و شواهد حول این موضوع نشان می‌دهد که هدف اصلی از انتشار این فایل صوتی، منحرف کردن مسیر منطقی تدبیر مسائل در برهه زمانی فعلی است. این مسائل را هم می‌شود به‌طور کلی در دو سرفصل کلی قرار داد؛ یکی مسأله دور جدید مذاکرات هسته‌ای در وین و دیگری تحولات ناظر به انتخابات ریاست جمهوری. اینکه در داخل کشور چه نیروها و افرادی با چه اهدافی اقدام به ارسال این فایل صوتی کرده‌اند معلوم نیست، اما از خط و ربط رسانه منتشر کننده آن می‌توان این‌گونه برداشت کرد که زمینگیر کردن مسیر تنش‌زدایی فعلی در حوزه هسته‌ای مرکز اصلی اهداف این کار قرار دارد. چه اینکه وابستگی این رسانه به عربستان سعودی و در ادامه مخالفت سرسختانه همیشگی سعودی‌ها با احیای برجام اظهر من‌الشمس است. بدیهی است این مجموعه نه تنها نظر مثبتی درباره مسائل ناظر به وحدت ملی ما ندارد، بلکه همواره در پی ایجاد تنش در این حوزه نیز بوده است.»