وسوسه دولت برای کاهش قیمت دلار
روند کاهشی قیمت دلار در روزهای گذشته و برخی اظهارنظرهای مقامات دولتی، بیم کاهش دستوری نرخ ارز را دوباره بوجود آورده و فعالان اقتصادی را نگران کرده است.
خبرگزاری مهر: روند کاهشی قیمت دلار در بازار از یک سو و اما و اگرهای تعیین نرخ دستوری از سوی دیگر این روزها مبنای برخی اظهارنظرها در بازار سرمایه شده و شایعه کاهش دستوری قیمت به زیر ٢٠ هزار تومان را قوت بخشیده است.
در واقع برخی کارشناسان بر این باورند که خوش بینی نسبت به مذاکرات در جریان ایران با کشورهای غربی که منجر به روند کاهشی و پرنوسان قیمت ارز در بازار شده، ممکن است برای دولت جذاب و در عین حال وسوسه‌انگیز شود که قیمت را به صورت دستوری به اعداد و ارقام غیرمنطقی برساند.
در واقع این مسأله که نرخ پایین ارز در بخش‌های انتهایی کارنامه ارزی دولت باقی بماند، موضوعی است که برای دولت جذاب است تا در نهایت اقتصاد را با نرخ پایین‌تری از ارز تحویل دولت بعد دهد؛ اگرچه ضرر و زیان ناشی از آن در بخش‌های مختلف اقتصادی، برای دولت خیلی مهم نباشد.
جعفر عزیزی، تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: مبنای تعیین نرخ ارز بر اساس محاسبات علمی است و اظهارنظرهایی مبنی بر افت قیمت ارز هیچ پشتوانه علمی ندارد؛ این در حالی است که روش‌های علمی محاسبه‌ای متفاوتی برای تعیین نرخ ارز وجود دارد؛ به نحوی که مدل‌های مختلف اقتصادی اعم از مدل مارشال لرنر، بیگ مک و مدل‌هایی که تراز تجاری کشور در آن مورد محاسبه قرار می‌گیرد؛ ضمن اینکه تورم هر کشور سالانه حساب می‌شود و بر مبنای آن نرخ برابری ارز کشورها به طور تقریبی تعیین می‌شود.
این کارشناس اقتصادی افزود: کشور ما به دلایل سیاسی تفاوتی با دیگر کشورها دارد و بنابراین با قاعده‌های سرانگشتی کشف قیمت را انجام می‌دهیم، به نحوی که اگر نقطه شروع محاسبات را ۲۰ سال قبل در نظر بگیریم، شاهد آن هستیم که با هر مدل به یک جواب می‌رسیم اما تفاوت بین جواب‌ها اختلافات ۱۰ تا ۱۵ درصد دارد؛ یعنی روش‌های محاسباتی دقیق هستند.
وی اظهار داشت: نقدینگی کشور ۳ هزار و ۳۰۰ هزار میلیارد تومان است که در سال جاری ماهانه ۹۰ هزار میلیارد تومان به آن افزوده می‌شود، از طرفی دوره‌هایی که صادرات نفتی و غیر نفتی خوبی داشتیم و تراز تجاری مثبت بود، دولت‌ها توانستند برای مقطعی نرخ ارز را دستوری کنترل کنند.
عزیزی بیان کرد: کنترل قیمت ارز ابتدا در دهه ۸۰ انجام شد و ثابت بود، چرا که تراز تجاری مثبت بوده، بیشتر صادرکننده بودیم تا واردکننده، اما در دهه ۹۰ به دلیل تحریم‌ها میزان صادرات به کمترین حد رسید و تراز تجاری کماکان مثبت ماند اما رقمی پایین‌تر از قبل را به خود اختصاص داد.
وی افزود: واقعیت این است که نمی‌توان اقتصاد را تحت فشار قرار داد یا کنترل کرد؛ چرا که بالاخره باید در مسیر طبیعی قرار بگیرد و به همین منظور دلار در مقاطع مختلف به بهانه‌های مختلف به سمت قیمت واقعی پیش رفت، متأسفانه دولت‌ها اجازه نمی‌دهند که ارز رشد طبیعی داشته باشد، در اصل مابه التفاوت تورم کشورمان با آمریکا مبنای تعیین نرخ دلار می‌شود، این یعنی ارزش ریال روزانه کمتر از قبل می‌شود، اما با کنترل این ارقام باعث انفجار یکباره آن شدیم.
این کارشناس مسائل اقتصادی تاکید کرد: با هر مدلی محاسبه کنیم قیمت دلار زیر ٢٠ هزار تومان نیست، فرمول محاسبات مشخص است پس هر فردی که قیمت دلار را زیر ۲۰ هزار تومان اعلام می‌کند بر مبنای علم اقتصاد نیست.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا بازار سرمایه واکنشی به نوسان قیمت دلار خواهد داشت یا خیر؟ گفت: بازار سرمایه با اظهار نظرهای مسئولان طی چند ماه اخیر اصلاح یا ریزش‌های سنگینی به خود دید که هم اکنون اظهار نظرها یا شانتاژهای خبری در خصوص افت نرخ دلار تأثیری بر روند آن ندارد.
عزیزی خاطرنشان کرد: بورس ریزش‌هایی بر اساس تحلیل رئیس جمهور برای دلار ۱۵ تومان داشته پس ریزش مجددی وجود ندارد، این بازار، بازار ارزنده‌ای برای سرمایه گذاری است و سهامداران با دید بلندمدت می‌توانند از این بازار بازدهی قابل قبولی کسب کنند.