نظر رسمی ظریف و روحانی در معنای راستی آزمایی
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس خطاب به رئیس جمهور گفت: دیدگاه کارشناسی درباره راستی‌آزمایی به کنار حداقل نظر رسمی وزارت خارجه را اعمال کنید.
خبرگزاری فارس: مالک شریعتی سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در صفحه شخصی خود در رشته توئیتی نوشت:
نظر رسمی ظریف و روحانی در معنای راستی آزمایی
استدلالهای قبلی و گزارشهای متقن مرکز پژوهشهای مجلس را کنار گذاشته، مستند به ۳ گزارش رسمی وزارت امورخارجه به مجلس، ۳، ۶ و ۹ ماه پس از اجرای برجام وقبل ازترامپ (۲۶ فروردین تا ۲۶مهر ۹۵)، راستی آزمایی واقعی را تعریف می کنم.
۱) گزارش ۳ماهه:
بحث رفع تحریمها در بخش (ج) آمده است:
در ابتدای بند اول آن یعنی «از بین رفتن زیرساخت تحریمها» نوشته شده: «برچیده شدن و از بین رفتن زیرساخت تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای، که بعضا از آن با تعبیر لغوتحریم‌ها روی کاغذ یاد می‌شود به لحاظ حقوقی و سیاسی اهمیت خاصی دارد»
بند دوم و مهم این بخش از گزارش، رفع تحریمها درعمل است؛ دقیقا آنچه امروز به عنوان «راستی آزمایی» همه به دنبال آن هستیم. مجلس می گوید زمانبر است و دولت ادعا میکند خیلی سریع قابل انجام است.
کل گزارش و لااقل این بند از آن را دقیق بخوانید.
در ادامه فقط بر عبارات مهم تاکید میکنم:
«سوئیفت که قطع آن باعث قطع ارتباط بانکی کشور با نظام مالی پولی بینالمللی شده بود مجدداً برقرارشد. استفاده از سوئیفت بدلیل ضرورت به‌روزرسانی نرم‌افزارها وتمهید سایر زمینه‌های فنی، در عمل چندهفته‌ای بطول انجامید... روابط بانکی به‌تدریج روند بازگشت به وضعیت عادی را طی میکند.»
«سال‌های ۸۹ تا ۹۲، مشتریان نفت ما به سمت سایر تولیدکنندگان رفته و نیازهای خود را عمدتا از طریق قراردادهای مدت‌دار تأمین کرده‌اند. بعد از اجرای برجام تحریم نفت مرتفع و فروش نفت از سر گرفته شد. مشتریان قبلی به‌تدریج درحال بازیابی و مشتریان جدید نیز به‌تدریج اضافه می‌شوند...
...ظرف سه ماه گذشته با تلاش فوق‌العاده وزارت نفت، فروش نفت خام به حدود دو میلیون بشکه رسیده است و انتظار می‌رود تا یکسال دیگر به سقف قبلی بازگردد. مذاکره با شرکتهای معتبر بینالمللی برای انعقاد قراردادهای اکتشاف و سرمایه‌گذاری نیز «درحال انجام» است.»
«در اثر رفع تحریم‌های حوزه کشتیرانی، کشتی‌سازی و حمل‌ونقل، بخش عمده ناوگان کشتیرانی ج.ا. ایران و شرکتهای کشتیرانی و نفتکش از تحریمها خارج شده و امکان احیای فعالیت‌های عادی خود را بازیافته‌اند. همچنین فعالیت مجدد خطوط و شرکتهای حمل‌ونقل بینالمللی در بنادر ایران شروع شده»
«حل و فصل دعوای پرونده خریدهای نظامی پس از ۳۰ سال و اخذ اصل و سود پول ایران بالغ بر ۱.۷ میلیارد دلار [پرونده جیسون رضاییان!!!]، مذاکرات موفق با برخی کشورها در خصوص تأمین مالی پروژه‌ها بالغ بر 50 میلیارددلار!!!، مذاکره موفق موافقت‌نامه‌های دوجانبه حمایت از سرمایه‌گذاری...»
در بخش (د) گزارش مذکور (چالشها و موانع) بیان شده:
«تداخل تحریم‌های لغوشده و نشده و بخصوص تاثیر تحریم‌های اولیه آمریکا بر سایر تحریمها: بعنوان مثال ممنوعیت استفاده از سیستم مالی آمریکا یک تحریم اولیه است، بسیاری از تعاملات مالی دنیا کم یا زیاد با این سیستم سر و کار پیدا میکند»
«تنها 3 ماه از اجرای برجام گذشته است. بازگشت به وضعیت قبل از تحریمها به لحاظ فنی و عملیاتی مسلماً به زمان احتیاج دارد. یک مثال ساده میزان فروش نفت‌خام است. فروش نفت خام کشورمان در اثر تحریم‌های یکجانبه آمریکا از دو و نیم میلیون بشکه به یک میلیون در آستانه توافق ژنو رسید...
...در این مدت بسیاری از مشتریان نفت ما به سمت سایر تولیدکنندگان رفته‌اند. طبیعی است که انتظار نمی‌رود روز بعد از رفع تحریمها فروش ما به ۲.۵ میلیون بشکه بازگردد. مسلماً می‌بایست مجدداً بازاریابی صورت گیرد، خریداران سابق احیا یا خریداران جدید پیدا شوند، قرارداد تنظیم شود و...»
«نگرانی مؤسسات مالی به دلیل ارعاب آمریکا و تحمیل جریمه‌های سنگین چندین میلیاردی بر بانک‌ها، فضای_روانی سنگینی برای شروع مجدد همکاری با ایران ایجاد کرده... بهانه‌تراشی، کارشکنی و تعلل طرف آمریکایی بخصوص وزارت خزانه‌داری آمریکا هم مزید بر علت شده و به یک مشکل اساسی تبدیل شده»
«علیرغم اظهارنظرهای مکرر مقامات آمریکایی مبنی بر تعهد آمریکا به ایفای تعهدات خود وفق برجام، محافل قدرتمندی درون دستگاه اجرایی آمریکا [دولت اوباما] رغبت چندانی به اقدام فعالانه برای رفع نقاط ابهام نداشته و حتی در مواردی تلاش‌های صورت گرفته برای رفع موانع را خنثی می‌نمایند.»
«تقریباً تمامی بانک‌ها، شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی که از آنها انتظار همکاری اقتصادی با ایران می‌رود، بخش_خصوصی هستند و به دستور دولت‌ها وارد تعاملات اقتصادی نمی‌شوند. مهمترین عامل در محاسبه هزینه -فایده بنگاه‌های اقتصادی، میزان اطمینان به این تعامل و فضای پیرامونی آن است»
۲) گزارش ۶ ماهه (۲۶ تیر):
این گزارش تفاوت کمی با قبلی و در مواردی پسرفت دارد:
«ارتباطات بانکی: برقراری ارتباطات بانکی درحال گسترش می باشد. البته بانک های کوچک تر با رغبت بیشتری وارد تعامل شده ولی بانکهای بزرگتر برقراری روابط بانکی را منوط به انجام بررسی های بیشتر نموده‌اند.»
«مشتریان گذشته نفت خام ایران به‌تدریج درحال بازیابی هستند و مشتریان جدید نیز به‌تدریج اضافه می‌شوند... صادرات نفت خام از ۹۷۰ هزار بشکه در روز در پنج ماهه نخست ۱۳۹۲ به حدود ۲ میلیون بشکه در روز در خردادماه ۱۳۹۵ افزایش یافته... بازار نفت خام ایران در اروپا درحال احیا می‌باشد.»
«واقعیت این است که بسیاری از انتظارات و توقعات قبلی که در بسیاری فعالان اقتصادی ایرانی و خارجی ایجاد شده بود برآورده نگردیده است. یک حقیقت آن است که برآورده شدن بسیاری از انتظارات به زمان طولانی تری نیاز دارد.»
۳) گزارش ۹ ماهه (۲۶ مهر ۹۵):
نامه اعتراض به موگرینی: «اشاره به پایبندی کامل ایران به تعهدات خود، ضرورت اقدامات لازم برای اجرای موثر تعهدات طرف‌های مقابل، بیان نمونه‌هایی از تعلل یا اهمال طرف‌های مقابل خصوصا آمریکا و کشورهای اروپایی در اجرای موثر تعهدات خود در بخش رفع تحریمها...
...درخواست تشکیل جلسه کمیسیون مشترک در سطح وزیران امور خارجه برای رسیدگی به موارد تعلل طرف‌های مقابل و رفع موانع بهره‌مندی کامل ملت ایران از ظرفیت‌های برجام.. عملکرد نامطلوب در بخش مالی و بانکی، و عدم دسترسی ایران به حوزه‌های تجارت، فن‌آوری، تامین مالی و انرژی»
«با تشکیل جلسه وزرا و دو جلسه سطح کارشناسی، پس از 9 ماه، مجوز فروش ایرباس و بویینگ به ایران صادر شد و پس از ۱۰ جلسه کارگروه خرید کمیسیون برجام فعال شد که تمهید ملزومات فنی و انسانی برای این منظور در کارگروه و اعضای آن از جمله ایران و دبیرخانه سازمان ملل متحد، زمانبر بود.»
«از روز اجرای برجام، صادرات نفت خام پیوسته در حال افزایش بوده است. بطوری که از ۹۷۰ هزار بشکه در روز در پنج ماهه نخست ۹۲ به ۲.۴ میلیون بشکه در روز در شهریور ۹۵ افزایش یافته (طی ۸ماه)... رفت و آمد کم سابقه [و بی نتیجه] سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی»
«شرکت ملی نفتکش، امکان احیای فعالیت خود را بازیافته، موفق شده ۳ میلیارد دلار اعتبار اخذ کند [بعد ۹ ماه]، امکان_خرید قطعات موردنیاز نفتکش‌ها «تا حد زیادی» فراهم شده، تعمیرات ادواری و سفری با استفاده ازحوضچه‌های خشک تسهیل شده وبهره‌مندی از خدمات باکیفیت بالا وهزینه کم‌تر میسر شده»
«برخی موانع و مشکلات فنی در مراودات مالی و بانکی، اهمال‌ها و تعلل‌های طرف‌های غربی ۱+۵ بخصوص آمریکا باعث شده تا گشایش‌های ناشی از برجام کم‌تر از حد انتظار باشد... اقدامات کنگره در تصویب قانون برنامه لغو روادید و پیشگیری از تروریسم ۲۰۱۵، تلاش جهت تمدید قانون تحریم‌های ایران»
«زمانبر_بودن به‌روزرسانی مؤسسات مالی و بانکهای داخلی: در طول بیش از ۱۰ سال تحریم علیه ایران، بانک‌ها و موسسات مالی ایران بطور کامل از نظام مالی بینالمللی منقطع شده و عملا از تحولات عقب مانده‌اند. در این فاصله، تحولات عمده‌ای به لحاظ سخت‌افزاری و نرم‌افزاری رخ داده است»
با توجه به نکات فوق در گزارشهای رسمی وزارت امورخارجه،
۱. آیا می توان به انجام تعهدات آمریکای بدعهد که سابقه بد خود را در دوران اوباما (معاونت بایدن) اثبات کرده، اعتماد کرد؟
۲. آیا دقت کافی در راستی آزمایی انجام تعهدات، اساسا ظرف مدت کوتاه چند روز و هفته، قابل دستیابی است؟
۳. آیا در پایان دولت اوباما دو عبارت خسارت محض رهبر انقلاب و تقریبا هیچ رئیس وقت بانک مرکزی و عدم تحقق وعده ها، گویای واقعیت دستاوردهای ادعاشده در این سه گزارش نیست؟
۴. چرا در مقام استدلال اینکه تحریمها رفع نشد، می گفتید زمان بر است ولی الان می‌گویید سریع و چندروزه شدنی است؟