فروردین ماه در وین؛ نگاهی به روند گفتوگوهای فشرده هسته‌ای
هیأت‌های ایران و گروه ۱+۴ در رایزنی‌های فشرده‌ای که از میانه فروردین ماه آغاز شد و قرار است هفته آینده نیز ادامه یابد ضمن تشکیل دو کارگروه در حوزه رفع تحریمها و هسته‌ای، بر اساس اعلام عراقچی پیش نویس‌های مختلفی را نیز ارائه و مبادله کرده‌اند و کار درباره آنها در حال انجام است.
خبرگزاری فارس نوشت: پس از آنکه ایران و گروه ۱+۴ در نشست مجازی کمیسیون مشترک برجام در ۱۳ فروردین توافق کردند که رایزنی‌ها را به صورت حضوری در وین ادامه دهند، هیأت‌های مزبور پنج دور نشست کمیسیون را به صورت حضوری برگزار کردند و قرار شد هفته آینده نشست دوباره از سرگرفته شود. در این مدت رایزنی‌ها در دو کارگروه رفع تحریمها و هسته‌ای ادامه یافت و مقرر شد که کارگروه سومی نیز در هفته آینده تشکیل شود.
جمعه ۱۳ فروردین ماه سال جاری بود که نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان و مدیران سیاسی وزارت خارجه‌های ایران و گروه ۱+۴ (آلمان، فرانسه، روسیه، چین و انگلیس) به ریاست «انریکه مورا» معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به صورت مجازی برگزار شد. اتحادیه اروپا یک روز قبل (پنجشنبه) ۱۲ فروردین در بیانیه‌ای اعلام کرده بود که در این نشست درباره چشم انداز بازگشت احتمالی آمریکا به برجام گفت‌وگو خواهد شد.
«ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم شامگاه پنجشنبه به این نشست واکنش نشان داد و گفت: «این نشست برای بررسی توافق هسته‌ای ایران «گامی مثبت» بوده، به خصوص اگر این نشست توپ را به سوی پایبندی دوجانبه به پیش ببرد».
در این نشست که حدود دو ساعت به طول انجامید، بحث‌های صریح و جدی مطرح شد و شرکت کنندگان تصمیم گرفتند ادامه این نشست را به صورت حضوری در روز سه شنبه ۱۷ فروردین ماه در وین دنبال کنند. (اینجا بخوانید)
«سید عباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه (+) در نشست مجازی کمیسیون مشترک برجام با بیان اینکه ایران به محض لغو تحریمها و راستی آزمایی آنها، گام‌های جبرانی هسته‌ای را متوقف می‌کند، گفت: برای بازگشت آمریکا به برجام نیاز به هیچ مذاکره‌ای نیست و مسیر آمریکا در این خصوص کاملا روشن است.
در این نشست اعضای برجام ضمن تاکید بر تعهدشان جهت حفظ برجام، تصمیم گرفتند نشست کمیسیون مشترک را روز سه‌شنبه به منظور تداوم رایزنی‌ها در وین از سر بگیرند تا اقدامات مربوط به لغو تحریمها و گام‌های هسته‌ای را گروه‌های کارشناسی مربوطه مشخص کنند.
پس از آن بود که روزنامه وال استریت ژورنال در خبری اعلام کرد که قرار است روز سه‌شنبه هیأت آمریکایی نیز در وین حضور یابد که بلافاصله با واکنش عراقچی روبرو شد و در اظهاراتی با بیان اینکه در نشست سه‌شنبه در وین صرفا اعضای کنونی برجام حضور خواهند داشت، تصریح کرد: آمریکا در هیچ نشستی که ایران در آن حضور داشته باشد از جمله نشست کمیسیون مشترک برجام حضور نخواهد داشت و این قطعی است. محمدجواد ظریف نیز در توئیتر انجام هرگونه دیداری بین ایران و آمریکا را غیرضروری خواند.
«هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان بعد از پایان این نشست ضمن استقبال نسبت به از سرگیری مذاکرات اعلام کرد که به منظور حفظ این توافق، زمان کمی باقی مانده است. وزارت خارجه روسیه هم در بیانیه‌ای، خواستار بازگشت هر چه سریع‌تر این توافق به چارچوب اصلی آن شد.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم اعلام کرد که هیأتی از این کشور روز سه‌شنبه در وین حضور خواهد داشت.
عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمعه شب در اظهارات دیگری با بیان اینکه هیچ مذاکره‌ای با آمریکا نداریم، چه مستقیم و چه غیرمستقیم، گفت: از نظر ما هیچ طرح گام به گامی وجود ندارد و ما به نقشه راه احتیاج نداریم. (اینجا بخوانید)
«رابرت مالی» نماینده آمریکا در امور ایران هم جمعه شب در پیامی توئیتری نوشت که مذاکراتی سخت در پیش است. «جن ساکی» سخنگوی کاخ سفید هم همان شب در کنفرانسی خبری گفت که واشنگتن انتظار ندارد که در حال حاضر گفتوگوهای مستقیمی با ایران داشته باشد.
از سوی دیگر، روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال به نقل از منابع آگاه گزارش داد که حاضران در نشست وین در روز سه‌شنبه در تلاش برای حصول دو توافق جداگانه در خصوص برجام هستند که «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه (+) در این باره اعلام کرد: مسیر روشن است، تحریم‌های آمریکا تماما باید برداشته و راستی آزمایی شود و بعد هم جمهوری اسلامی اقدام خود را انجام دهد. ما فقط یک گام داریم. آن یک گام هم شامل برداشته شدن همه تحریم‌های آمریکاست و در مقابل آن ایران آمادگی دارد اقدامات جبرانی خودش را که به خاطر نقض پیمان طرف‌های دیگر بوده را متوقف کند و به عقب برگرداند.
در این میان، «جیمز اینهاف» عضو جمهوری‌خواه کمیته نیروهای مسلح مجلس سنای آمریکا به دولت کشورش درباره بازگشت به برجام هشدار داد.
سعید خطیب‌زاده شامگاه جمعه در گفت‌وگویی تلویزیونی در واکنش به اظهارات معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا درباره طرح گام به گام لغو تحریم‌های ایران تأکید کرد که سیاست قطعی جمهوری اسلامی، لغو تمامی تحریم‌هاست. (اینجا بخوانید)
* گفتوگوهای تلفنی وزرای خارجه فرانسه و انگلیس با ظریف
شنبه ۱۴ فروردین ماه نیز وزرای خارجه فرانسه و انگلیس جداگانه با محمدجواد ظریف همتای ایرانی خود تلفنی گفت‌وگو کردند. وزیر خارجه فرانسه در این باره گفت: «من ایران را تشویق کردم در مذاکراتی که روی خواهد داد، سازنده باشد. من ایران را فرا می‌خوانم که از هرگونه نقض بیشتر تعهدات کنونی خود در زمینه هسته‌ای را که می‌تواند پویایی از سرگیری مذاکرات را تضعیف کند، خودداری ورزد».
ظریف هم در توئیتی در این باره نوشت: به وزیر خارجه فرانسه توصیه کردم در نشست هفته آینده در وین موضعی سازنده در خصوص برجام به نمایش بگذارد. از فرانسه خواستم به تعهدات خود ذیل توافق برجام احترام گذاشته و اجرای تحریم‌های غیرقانونی اعمالی از جانب ایالات متحده را متوقف کند.
وزیر امور خارجه ایران همچنین در گفت‌وگوی تلفنی با همتای انگلیسی از اروپایی‌ها خواست که ضمن احترام به تعهدات برجامی خود در نشست وین سازنده ظاهر شوند و بر ضرورت برداشتن کامل و نهایی تحریم‌های آمریکا به گونه‌ای که ایران آنها را راستی آزمایی کند، تأکید کرد.
در این میان، شبکه خبری سی.ان.ان هم شنبه خبر داد که رابرت مالی نماینده آمریکا در امور ایران در رأس هیأتی روز سه‌شنبه در وین حضور می‌یابد.
* عراقچی: آنچه ما در وین و در کمیسیون مشترک دنبال می‌کنیم دقیقا مبتنی بر مواضع قطعی نظام است
«سید عباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه روز یکشنبه ۱۵ فروردین ماه در گفت‌وگویی اظهار داشت: آنچه ما در وین و در کمیسیون مشترک دنبال می‌کنیم دقیقا مبتنی بر مواضع قطعی نظام است که توسط مقام معظم رهبری و مسئولان کشور بارها اعلام شده است. ما با کمیسیون مشترک و کشورهای ۱+۴ مذاکره می‌کنیم و خواسته و شرط خودمان را برای بازگشت به برجام اعلام خواهیم کرد. اینکه آمریکا اول همه تعهدات برجامی خود را انجام دهد و همه تحریم‌هایی که گذاشته را بردارد و بعد از آن ما راستی آزمایی می‌کنیم و برمی‌گردیم.
معاون وزیر خارجه تصریح کرد: هیچ طرح و پیشنهاد گام به گامی را نه داریم و نه قبول می‌کنیم. یک گام از نظر ما بیشتر وجود ندارد و آن گامی است که آمریکا تمامی تحریم‌هایی که در دوران ترامپ مجددا اعمال شد یا جدیدا اعمال شد یا برچسب آنها عوض شد، اینها را باید بردارند و اینها باید تعریف شود و آمریکا باید اینها را بردارد و بعد ما راستی آزمایی می‌کنیم و بعد ما به تعهداتمان برمی‌گردیم. (بیشتر بخوانید)
عراقچی همان روز در اینستاگرامش (+) نوشت: در اجرای ماموریتی که برای تامین منافع ملی و رفع تحریمها از گرده مردم، برعهده داریم ذره‌ای تردید نخواهیم کرد و لحظه‌ای سنگر را خالی نخواهیم گذاشت.
میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی نیز روز یکشنبه ۱۵ فروردین ماه موقعیت ایجاد شده پیرامون برجام را منحصر به فرد توصیف کرد و افزود دلایلی برای خوش‌بینی وجود دارد.
رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در مصاحبه‌ای مدعی شد در صورتی که ایران به برجام بازگردد بیش از ۵۰۰ تحریمی که دولت ترامپ پس از خروج از برجام علیه ایران اعمال کرد، برداشته خواهد شد.
«جلینا پورتر» معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز در اظهاراتی گفت که لغو هیچ تحریم خاصی را پیش بینی نمی‌کنیم و در نشست وین فقط درباره تسهیل برخی تحریمها بحث و بررسی خواهد شد. (اینجا بخوانید)
اولیانوف روز دوشنبه در توئیتی نوشت که در نشست آتی کمیسیون مشترک برجام در وین هیچ‌گونه مذاکرات مستقیمی بین ایران و آمریکا انجام نخواهد شد. وی در توئیتی دیگر ابراز امیدواری کرد نشست وین، آغازی بر روند رفع تحریم‌های آمریکا علیه ایران و بازگشت کامل تهران به تعهدات خود ذیل این توافق باشد.
سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه نیز روز دوشنبه ۱۶ فروردین ماه با بیان اینکه آمریکا باید همه تحریمها علیه ایران را بردارد، مجددا تاکید کرد: هیچ طرح گامی به گامی هیچ وقت از سوی ایران مطرح نبوده و ایران هم هیچ طرح گامی به گامی را نپذیرفته است. (جزییات بیشتر)
* برگزاری نشست حضوری کمیسیون بعدازظهر سه‌شنبه ۱۷ فروردین/ تشکیل دو نشست کارشناسی
در راستای برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام، عباس عراقچی معاون وزیر خارجه در رأس هیأتی دوشنبه شب ۱۶ فروردین ماه وارد وین شد تا در نشست روز سه‌شنبه کمیسیون مشترک برجام حضور یابد.
«ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری شامگاه دوشنبه در پاسخ به سؤال خبرنگاری مبنی بر اینکه آیا امیدوار است بازگشت به برجام ظرف دو ماه محقق شود؟ گفت که نمی‌تواند برای این موضوع چارچوب زمانی تعیین کند. او همچنین تصریح کرد آمریکا انتظار گفت‌وگوی مستقیم با ایران در مذاکرات وین را ندارد، اگرچه پذیرای آن است.
«جن ساکی» سخنگوی کاخ سفید هم شامگاه دوشنبه گفت که این کشور آماده گفت‌وگوی مستقیم با ایران در نشست وین است.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز روز سه‌شنبه ۱۷ فروردین ماه و پیش از برگزاری نشست کمیسیون اعلام کرد: هیچ نماینده‌ای از آمریکا امروز در نشست کمیسیون مشترک یا نشست‌های کارشناسی در وین شرکت نخواهد کرد و هیچ گونه مذاکره مستقیم و غیرمستقیم با آمریکا در دستورکار هیأت ایرانی نیست.
در آستانه این نشست نیز رایزنی‌های فشرده در وین در جریان بود و عراقچی دوشنبه شب با هیأت‌های چین و روسیه دیدار و پیش از ظهر سه‌شنبه نیز با هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا آخرین ترتیبات اجرایی نشست وین را مرور کرد.
اتحادیه اروپا نیز در آستانه این نشست اعلام کرد که قصد دارد توافق هسته‌ای ایران را به مسیر اصلی برگردانده و طرف‌های آن را به پایبندی به الزامات این توافق مجاب کند.
سخنگوی وزارت خارجه چین هم پیش از این نشست گفت که آمریکا باید بدون قید و شرط به برجام بازگردد و تمامی تحریم‌های غیرقانونی علیه جمهوری اسلامی را لغو کند.
رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران هم در اظهاراتی عنوان کرد که کشورش بعد از بازگشت به برجام دنبال توافق طولانی‌تر با ایران خواهد بود. علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در توئیتی در این باره نوشت: امکان ورود ایران به مذاکرات فرابرجامی تحت هیچ شرایطی وجود نخواهد داشت.
بالاخره نشست کمیسیون برجام عصر روز سه‌شنبه ۱۷ فروردین به وقت تهران در وین برگزار و حدود یک ساعت به طول انجامید. براساس توافق صورت گرفته، دو نشست کارشناسی موازی بین اعضای کمیسیون مشترک برجام جهت انجام رایزنی‌های فنی در حوزه رفع تحریم و هسته‌ای تشکیل و قرار شد این نشست‌های کارشناسی به بحث و رایزنی در خصوص جنبه‌های فنی و جزئیات مسائل مربوط به لغو تحریمها و مسائل هسته ای بپردازند و نتیجه بحث‌های خود را به کمیسیون گزارش کنند.
سید عباس عراقچی هم در این نشست تأکید کرد: رفع تحریم‌های آمریکا، اولین و ضروری ترین اقدام برای احیای برجام است و جمهوری اسلامی ایران آمادگی کامل دارد به محض رفع تحریمها و پس از راستی آزمایی آن، اقدامات جبرانی هسته‌ای خود را متوقف کرده و به اجرای کامل برجام برگردد.
نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی هم این نشست را موفقیت‌آمیز توصیف کرد و «انریکه مورا» هماهنگ کننده اتحادیه اروپا هم آن را سازنده خواند.
* عراقچی: درباره برجام هیچ مذاکره‌ای نداریم، چه برسد به فرابرجام و موضوعات دیگر
عراقچی نیز در پایان این نشست در گفت‌وگویی با بیان اینکه ما درباره برجام هیچ مذاکره‌ای نداریم، چه برسد به فرابرجام و موضوعات دیگر، گفت: اگر اروپا علاقه‌مند به حفظ توافق و ادامه آن است، خواسته ایران که رفع کامل تحریمها در یک مرحله است را اجابت کند. (اینجا بخوانید)
سخنگوی وزارت خارجه فرانسه هم در واکنش به رایزنی‌ها در وین گفت، این رایزنی‌ها باید به سرعت منجر به توافق در مورد بازگشت کامل تهران و واشنگتن به برجام شود.
نماینده چین در مذاکرات در وین هم خواستار برداشته شدن تمام تحریم‌های غیرقانونی ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی شد.
از سوی دیگر، «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ابراز امیدواری کرد که تیم این کشور با درک بهتری از نقشه راه دستیابی به وضعیت نهایی در برجام وین را ترک کند. «جن ساکی» سخنگوی کاخ سفید هم شامگاه سه‌شنبه گفت که واشنگتن معتقد است که دیپلماسی، بهترین روش در قبال برنامه هسته‌ای ایران است.
علاوه بر این، «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه هم روز سه‌شنبه گفت که این کشور تمام تلاش خود را برای ایجاد راه‌حل‌های مناسب درباره توافق هسته‌ای با ایران به کار خواهد بست.
از سوی دیگر، سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در گفت‌وگویی با بیان اینکه بین ایران و آمریکا برای گفت‌وگو درباره رفع تمام تحریمها هیچ کانالی برقرار نخواهد بود، گفت: ما فقط یک گام داریم، رفع تمامی تحریم‌هایی که غیرقانونی علیه ملت ایران اعمال شده است. (اینجا بخوانید)
وزارت خارجه آلمان هم اعلام کرد که لازم است ایران به تعهدات فنی خود در برجام عمل کرده و آمریکا نیز تحریمها را لغو کند.
در این میان، اولیانوف چهارشنبه ۱۸ فروردین ماه در توئیتی نوشت که مسکو در هر دو کارگروه پیشنهادهای ملموسی را برای بررسی ارائه کرده است.
روز چهارشنبه نیز عراقچی با وزیر خارجه اتریش دیدار و مواضع ایران و لزوم رفع کامل تحریمها و گام‌های عملی که دولت آمریکا باید برای بازگشت به برجام بردارد را تبیین کرد.
«ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز چهارشنبه شب در اظهاراتی اعلام کرد که واشنگتن آماده است گام‌هایی را برای بازگشت به پایبندی به توافق هسته‌ای برداشته و رفع تحریم‌هایی که مرتبط با برجام نیستند را نیز درنظر بگیرد. (اینجا بخوانید) «جن ساکی» سخنگوی کاخ سفید هم همان شب با سازنده توصیف کردن روند گفتوگوها درباره توافق هسته‌ای ایران در وین، اما گفت انتظار دارند این گفتوگوها دشوار و زمان‌بر باشد.
در این میان، رسانه‌های صهیونیستی هم خبر دادند که رئیس موساد برای انجام رایزنی‌های ضد ایرانی، طی چند روز آینده به آمریکا سفر می‌کند.
نماینده چین در سازمان‌های بین‌المللی روز پنجشنبه ۱۹ فروردین ماه تأکید کرد که در وهله اول، شروط قانونی ایران درباره توافق هسته‌ای باید تأیید و تأمین شود.
* دیدار عراقچی با گروسی
عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه بعدازظهر پنجشنبه ۱۹ فروردین ماه با «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین دیدار کرد.
مدیرکل آژانس درباره این دیدار گفت، راستی‌آزمایی و نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران ادامه خواهد داشت.
معاون وزیر خارجه هم بعد از دیدارش با گروسی گفت که تعامل بین ایران و آژانس درباره موضوعات مورد اختلاف و سؤالاتی که وجود دارد، ادامه خواهد یافت و افزود: بحث گام به گام مدت‌هاست کنار گذاشته شده است.
پنجشنبه شب بود که اتحادیه اروپا اعلام کرد که نشست کمیسیون مشترک برجام روز جمعه ۲۰ فروردین ماه با حضور ایران و گروه ۱+۴ در وین برگزار خواهد شد.
عراقچی هم پنجشنبه در گفت‌وگویی با بیان اینکه هنوز مذاکرات به جمع بندی نرسیده، اعلام کرد: هیچ‌یک از اقدامات هسته‌ای فعلی ایران تا قبل از لغو کامل تحریمها متوقف یا کند نخواهد شد.
* نشست کمیسیون مشترک برجام در ظهر جمعه ۲۰ فروردین ماه
ظهر روز جمعه ۲۰ فروردین ماه نشست کمیسیون مشترک برجام با حضور هیأت‌های ایران و گروه ۱+۴ به منظور ارزیابی نتایج نشست‌های کارگروه‌ها در حوزه تحریمها و هسته‌ای در وین برگزار و حدود یک ساعت و نیم به طول انجامید. نمایندگان اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده‌های جلسات کارشناسی، نتیجه رایزنی‌های کارشناسان ایران و کشورهای ۱+۴ را به اعضای کمیسیون مشترک گزارش کردند.
عراقچی در این نشست در اظهاراتی تصریح کرد: لغو کلیه تحریم‌های آمریکا که در دوران رئیس‌جمهور گذشته آن کشور وضع شده‌اند، گام ضروری برای احیای برجام بوده و تنها پس از راستی آزمایی لغو این تحریمها، ایران آمادگی دارد تا اقدامات جبرانی خود را متوقف کرده و به اجرای کامل برجام بازگردد.
در پایان این جلسه، توافق شد جلسه آتی کمیسیون در سطح معاونان در روز چهارشنبه (۲۵ فروردین) در وین برگزار شود و بلافاصله در چارچوب گروه‌های کارشناسی، رایزنی‌های فنی و تخصصی به صورت فشرده جهت تهیه و ارائه فهرست اقداماتی که باید از سوی همه طرف‌ها در حوزه رفع تحریم و اقدامات هسته ای برای احیای برجام صورت گیرد، ادامه یابد.
اولیانوف در اظهاراتی از حاصل شدن پیشرفت اولیه در گفتوگوهای وین خبر داد.
محمدجواد ظریف هم در توئیتی، نوشت: تمامی تحریم‌های ترامپ، ضدبرجام بودند و باید رفع شوند - بدون توجه به تمایزات و نامگذاری‌های بی منطق و خوسرانه تحریمها.
سخنگوی وزارت امور خارجه چین هم روز جمعه در اظهاراتی گفت، آمریکا باید بدون قید و شرط به برجام بازگشته و تمام تحریم‌های مربوطه را بردارد.
عباس عراقچی پس از نشست روز جمعه در وین با بیان اینکه در مسیر قرار گرفتیم، یادآور شد: ولی مسیر پیش رو پر از سنگلاخ و مشکل است و نیاز به اراده سیاسی قوی در طرف آمریکایی دارد که تصمیم بگیرد همه تحریم‌هایش را بردارد. (اینجا بخوانید)
یک مقام ارشد اروپایی هم گفت که حس مشترکی درباره فوریت بازگرداندن برنامه جامع اقدام مشترک به مسیر خود وجود دارد.
در این میان، «گیلاد اردان»، نماینده رژیم صهیونیستی در سازمان ملل متحد هم در نامه‌ای به شورای امنیت ملل متحد مدعی شد ایران مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا را نقض کرده است. (بیشتر بخوانید)
یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا (+) هم در اظهاراتی گفت که اصرار تهران بر لغو تمامی تحریم‌هایی که از سال ۲۰۱۷ علیه این کشور اعمال شده، مذاکرات را به بن‌بست می‌کشاند.
از سوی دیگر، عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه همچنین در گفت‌وگویی اظهار داشت: مقصود ما از راستی آزمایی این است که در عمل آثار برداشته شدن تحریمها را ببینیم. اینکه آمریکا صرفا رفع تحریمها را امضا کند، کافی نیست و باید آثار برداشته شدن تحریمها را روی زمین ببینیم.
«کریس مورفی» یک سناتور دموکرات آمریکا هم در اظهاراتی گفت راه رسیدن به توافق طولانی‌تر و بهتر و مذاکره درباره مسائل غیرهسته‌ای ایران، بازگشت به برجام است. «هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان نیز روز شنبه در اظهاراتی تأکید کرد که مسائل پیرامون برجام بسیار پیچیده است و یافتن راه‌حل برای آن نیازمند تمایل تمامی طرف‌ها برای سازش است.
علاوه بر این، اولیانوف ابراز امیدواری کرد تا نشست بعدی کمیسیون مشترک برجام، تجزیه و تحلیل گفتوگوهای برگزار شده برای روشن‌تر شدن مواضع و تسریع روند گفتوگوهای آتی از سوی طرف‌های برجام و آمریکا انجام شده باشد.
عراقچی هم روز شنبه ۲۱ فروردین ماه در گفت‌وگویی دیگر با بیان اینکه راستی آزمایی یعنی مشاهده رفع تحریم در عمل، گفت: اگر تحریم نفتی برداشته می شود، امضای یک دستور کفایت نمی‌کند و نفت باید در عمل به فروش برود و خریداران بتوانند آن را بخرند. (بیشتر بخوانید)
عراقچی همچنین در گفت‌وگویی با شبکه تلویزیونی ان.اچ.کی ژاپن با بیان اینکه غنی سازی ۲۰ درصد و استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته متوقف نمی‌شود، گفت: انتظار داریم ژاپن دولت آمریکا را تشویق کند تا ایران را بفهمد و رفتار خصمانه‌اش را متوقف کند.
سخنگوی وزارت خارجه فرانسه هم روز شنبه نیز از تهران خواست تا از نقض بیشتر تعهدات هسته‌ای خود خودداری کند.
یکشنبه ۲۲ فروردین ماه بود که بهروز کمالوندی از وقوع حادثه در بخشی از شبکه توزیع برق تاسیسات غنی سازی نطنز خبر داد و گفت که این حادثه تلفات انسانی و آلودگی به همراه نداشته است. در همین خصوص نیز مقامات آلمانی عنوان کردند که اتفاقات رخ در روز یکشنبه در نطنز برای مذاکرات برجام در وین نمی‌تواند سازنده باشد. اتحادیه اروپا هم در اظهاراتی در خصوص حادثه نطنز اعلام کرد که مذاکرات نباید تضعیف شود. (اینجا بخوانید)
اولیانوف نیز روز یکشنبه با اشاره به گفتوگوهای وین، اظهار داشت هنوز پیشرفتی در روند احیای برجام حاصل نشده، اما دلایلی برای خوش‌بینی محتاطانه وجود دارد.
سعید خطیب‌زاده روز دوشنبه ۲۳ فروردین ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران اظهار داشت: روشن گفته‌ایم که وضعیت باید به ژانویه ۲۰۱۷ برگردد. این برچسب‌های خیالی و خودسرانه‌ای که دولت ترامپ به برخی تحریمها زده، از نظر ما اعتبار ندارد و اساسا ما با سیاست داخلی ایالات متحده کاری نداریم. پاراگراف ۲۹ برجام دقیقا تمامی تعهدات ایالات متحده را مشخص کرده است. راستی آزمایی سخت نخواهد بود، اگر ایالات متحده بخواهد واقعا به تعهدات خود بازگردد.
* تحریم‌های اتحادیه اروپا در میانه نشست‌های کمیسیون مشترک
به گزارش فارس، اتحادیه اروپا روز دوشنبه ۲۳ فروردین ماه هشت فرد و سه نهاد ایرانی را به بهانه نقض حقوق بشر به لیست تحریم‌های خود اضافه کرد که واکنش تهران را به همراه داشت و سعید خطیب‌زاده در این باره اعلام کرد که ایران گفتوگوهای جامع با اتحادیه اروپا شامل گفتوگوهای حقوق بشری و تمامی همکاری‌های ناشی از این گفتوگوها را به حالت تعلیق در می‌آورد و تحریم‌های متقابل را در دست بررسی دارد.
یک روزنامه صهیونیستی هم در تحلیلی عنوان کرد که هدف از حمله نطنز جلوگیری از اعمال فشار از سوی ایران روی آمریکا در مذاکرات برای بازگشت واشنگتن به توافق هسته‌ای بوده است.
* حضور دوباره عراقچی و هیأت همراه در وین
سه‌شنبه ۲۴ فروردین ماه عراقچی در رأس هیأتی از سازمان انرژی اتمی، بانک مرکزی و وزارت نفت برای انجام ادامه رایزنی‌ها در چارچوب کمیسیون مشترک برجام وارد وین شد و در گفت‌وگویی از تصمیم ایران برای آغاز غنی سازی ۶۰ درصد خبر داد. وی همچنین با اشاره به برنامه قبلی نشست ایران و ۱+۴ که قرار بود روز چهارشنبه در وین برگزار شود، گفت که به دلیل ابتلای یکی از اعضا به کرونا جلسه پنجشنبه (۲۶ فروردین) برگزار خواهد شد.
معاون وزیر امور خارجه در گفت‌وگویی با بیان اینکه حاضر به بازی‌های مذاکراتی نخواهیم شد، گفت: دیروز به آژانس اعلام کردیم هزار سانتریفیوژ جدید در نطنز نصب میشود و امروز هم از آغاز غنی سازی ۶۰ درصد خبر دادیم. (اینجا بخوانید)
اولیانوف هم بعد از اعلام تصمیم ایران در توئیتی تأکید کرد که ایران همواره در گام‌های برجامی خود شفاف عمل کرده است.
سخنگوی کاخ سفید شامگاه چهارشنبه گفت که واشنگتن می‌داند مذاکرات با ایران روندی طولانی خواهد بود.
* پنجشنبه ۲۶ فروردین ماه نشست کمیسیون مشترک برجام/ گلایه از واکنش ضعیف اروپا در قبال خرابکاری در نطنز
در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه رایزنی‌ها بین هیأت ایران و گروه ۱+۴ ادامه داشت و در نهایت بعدازظهر روز پنجشنبه ۲۶ فروردین ماه نشست کمیسیون مشترک برجام برای سومین بار به صورت حضوری در وین تشکیل شد. البته یک نشست هم به صورت مجازی ۱۳ فروردین ماه برگزار شده بود
عباس عراقچی قبل از این نشست تصریح کرد: به هیچ وجه به دنبال مذاکرات فرسایشی نیستیم، اگر مذاکرات به سمت سازنده‌ای که انتظار داریم پیش برود، طبیعتا ادامه می‌یابد وگرنه متوقف خواهد شد.
این نشست حدود دو ساعت به طول انجامید و عراقچی در نشست کمیسیون مشترک برجام در وین از واکنش ضعیف کشورهای اروپایی در قبال خرابکاری در نطنز گلایه کرد و همچنین مقرر شد گفتوگوهای فنی در نشست‌های کارشناسی ادامه یابد.
محمدجواد ظریف نیز در توئیتی بعد از این نشست نوشت: جدیت تعهد ایران در پیگیری دیپلماسی در سه سالی که ترامپ از توافق هسته‌ای خارج شد، مورد آزمون قرار گرفت. ایران - با باقیماندن در توافق - این آزمون را با موفقیت قطعی گذراند. دولت بایدن اما صرفا تعهد خود را به فشار حداکثری ترامپ نشان داده است.
نماینده دائم چین در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین هم ۲۶ فروردین ماه گفت: با توجه به تحولات اخیر، باید از عوامل مخرب فاصله گرفته و مذاکرات احیای برجام با سرعت بیشتری دنبال شود. نماینده دائم روسیه در وین هم، فضای کلی نشست کمیسیون مشترک برجام را مثبت ارزیابی کرد و از اولین نشست رسمی طرف‌های برجام (به جز ایران) با طرف آمریکایی خبر داد.
عراقچی در اظهاراتی نشست روز پنجشنبه کمیسیون مشترک برجام را بسیار جدی و چالشی خواند و بار دیگر بر رفع همه تحریمها تأکید کرد و گفت: اروپایی‌ها باید جدیت را در مذاکرات نشان دهند. (اینجا بخوانید)
معاون وزیر خارجه ایران در گفت‌وگوی دیگری اعلام کرد که تحریم‌های جدید اروپا علیه ایران به معنای تضعیف گفتوگوهای هسته‌ای است.
* فارین پالیسی: انتظار می‌رود واشنگتن طرحی را به ایران پیشنهاد دهد
در این میان فارین پالیسی نشریه آمریکایی نوشت که انتظار می‌رود واشنگتن طرحی را به ایران پیشنهاد دهد که به ازای کاهش برخی تحریمها، تهران به تعهدات برجامی خود بازگردد.
وزیر امور خارجه نیز در صفحه اینستاگرامش با بیان این که زمان و مدت مذاکره را تنها منافع ملی تعیین می‌کند، تصریح کرد: از مذاکره برای مذاکره، با جدیت امتناع خواهیم کرد. (اینجا بخوانید)
روز جمعه ۲۷ فروردین ماه نیز رایزنی‌ها در وین ادامه یافت و روسای هیأت های سه کشور اروپایی عضو برجام با عراقچی دیدار کردند و نشستی نیز بین نماینده اتحادیه اروپا و معاون وزیر خارجه ایران برگزار شد. روسای هیات‌های مذاکره کننده روسیه و چین هم با حضور در محل اقامت معاون وزیر خارجه ایران در وین، در نشستی سه‌جانبه به بحث و رایزنی پرداختند.
سخنگوی وزارت خارجه آلمان نیز همان روز گفت که گفتوگوها در وین اتریش با هدف بازگرداندن تمامی طرف‌ها به این توافق مهم است.
وزیر خارجه رژیم صهیونیستی نیز در سخنانی گفت که این رژیم هر آنچه لازم باشد برای جلوگیری از تلاشهای تهران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای انجام خواهد داد.
گفتوگوها و بحث های فنی بین طرف‌ها در حوزه‌های تحریم و هسته‌ای در سطوح مختلف در وین در جریان بود و اعلام شد که اخبار منتشر شده مبنی بر تصمیم تیم‌های مذاکره کننده برای قطع گفتوگوها و بازگشت به پایتخت‌ها صحیح نیست.
روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز هم نوشت، با اینکه کارگروه تعیین اقدامات ضروری ایران برای بازگشت به برجام کار خود را انجام داده، کارگروه تهیه لیست تحریم‌هایی که باید از سوی آمریکا لغو شوند، پیشرفتی نداشته است.
* نشست ۲۸ فروردین ماه کمیسیون مشترک برجام
در ادامه رایزنی‌ها در وین، نشست کمیسیون مشترک برجام بعدازظهر روز شنبه ۲۸ فروردین ماه با هدف بررسی روند و نتایج گفتوگوهای فنی کارشناسان، با شرکت هیأت‌های مذاکره کننده ایران و ۱+۴ و در سطح معاونان برگزار شد و معاون وزیر خارجه ایران پیش از برگزاری نشست در این باره گفت: امروز یک جلسه دیگر کمیسیون مشترک را برگزار می‌کنیم که بتوانیم آخرین وضعیت را مرور کرده و گزارش کار کارگروه ها را بشنویم و درباره نحوه ادامه کار و سرعت آن و مسائلی که باید حل و فصل شود، تصمیم بگیریم.
در این نشست مقرر شد گفتوگوهای دو و چندجانبه و همچنین رایزنی‌های فنی در روزهای آینده ادامه یافته و در صورت نیاز کمیسیون بار دیگر تشکیل جلسه دهد.
* عراقچی: تفاهم جدیدی در حال شکل گرفتن است
عباس عراقچی بعد از نشست در اظهاراتی با بیان اینکه به نظر می‌رسد تفاهم جدیدی در حال شکل گرفتن است، گفت: مذاکرات الان به مرحله‌ای رسیده که طرف‌ها می‌توانند روی یک متن مشترک شروع به کار کنند. هیأت ایرانی متن مورد نظر خود را آماده و به همه طرف‌ها ارائه کرده است.
معاون وزیر امور خارجه ایران در توئیتی هم با بیان اینکه به نظر می‌رسد در مسیر درستی قرار گرفته‌ایم، اما راه دشواری در پیش است، یادآور شد: هنوز برای پیش بینی نتیجه زود است.
نماینده چین در وین هم گفت، همه طرف‌ها توافق کرده‌اند که در روزهای آتی با کار گسترده‌تر و اساسی در زمینه لغو تحریمها و سایر موضوعات مرتبط ، تلاش کنند.
«انریکه مورا» معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا هم گفت که پیشرفت در مذاکرات کنونی در وین اتریش بین ایران و گروه ۱+۴ به آسانی به دست نیامده است.
در این میان، سفیر رژیم صهیونیستی در آمریکا هم اذعان کرد که این رژیم از احیای برجام و بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای ایران خوشحال نیست.
رایزنی‌های هیأت‌های مذاکره کننده ایران و گروه ۱+۴ در وین ۲۹ فروردین ماه در سطوح مختلف در جریان بود و کارگروه‌های کارشناسی به بحث و گفت‌وگو در خصوص دو حوزه رفع تحریمها و مسائل هسته‌ای ادامه دادند.
کاظم غریب آبادی نماینده دائم ایران در آژانس نیز در اظهاراتی آنچه در وین در حال پیگیری و گفت‌وگو است را ایجاد تصویری واضح و شفاف درباره لغو تحریمها برشمرد و گفت: هیأت مذاکره کننده نتایج گفتوگوها را به طور منظم به مقامات عالی گزارش می‌کند. (اینجا بخوانید)
اولیانوف از ادامه گفتوگوها در وین خبر داد و افزود: وظایف کارگروه‌ها در حوزه هسته‌ای و رفع تحریمها آسان نیست اما روند ادامه دارد.
«جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی آمریکا روز یکشنبه در مصاحبه‌ای گفت که واشنگتن تحریمها علیه تهران را بر نمی دارد، مگر آنکه از پایبندی ایران به تعهدات هسته ای اطمینان یابد.
پایگاه خبری آکسیوس هم در گزارشی مدعی شد که مقامات اطلاعاتی و نظامی رژیم صهیونیستی در نشست امنیتی اسرائیل، این ارزیابی را ارائه کرده‌اند که آمریکا به زودی به توافق هسته‌ای بازخواهد گشت.
* خطیب‌زاده: در مسیر درستی هستیم و پیشرفت‌هایی حاصل شده، ولی به این معنا نیست که گفتوگوها به مرحله نهایی رسیده
سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه ۳۰ فروردین ماه نیز در نشست هفتگی با خبرنگاران اظهار داشت: آنچه در وین اتفاق می‌افتد گفتوگوهای فنی در خصوص چگونگی رفع تحریم‌های ظالمانه آمریکا و بازگشت دولت ایالات متحده به تعهدات خودش ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ است. در مسیر درستی هستیم و پیشرفت‌هایی حاصل شده، ولی به این معنا نیست که گفتوگوها به مرحله نهایی رسیده است. چون هیأت ما برای فرسایشی شدن مذاکرات و گفتوگوها در وین حاضر نشده، سعی کردیم متون خودمان را ارائه کنیم و از طرف مقابل خواستیم که سریعا وارد مصادیق و متون مشترک بشود. هر چه زودتر این اتفاق بیفتد، ما بهتر می‌توانیم به نتیجه فکر کنیم.
وی افزود: آنچه به عنوان مذاکرات گفته میشود، مذاکرات در خصوص چگونگی اجرای تعهدات آمریکا ذیل برجام است. ما برجام را مذاکره نمی‌کنیم و برجام گفت‌وگو نمی‌شود. (اینجا بخوانید)
اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی نیز روز دوشنبه با بیان اینکه هنوز با راهکارهای عملی جهت احیای توافق هسته‌ای ایران فاصله هست، اما گفت که گفتوگوهای احیای برجام در وین به مرحله تهیه پیش‌نویس وارد شده است. از سوی دیگر، نمایندگان روسیه و آمریکا هم در نشستی دوجانبه، رفع تحریمها و بازگشت ایران به تعهدات هسته‌ای را به بحث گذاشتند.
سخنگوی دولت آلمان هم از پیشرفت در مذاکرات هسته‌ای کنونی ایران در وین، پایتخت اتریش خبر داد.
در این میان، روزنامه وال‌استریت ژورنال روز دوشنبه ۳۰ فروردین خبر داد که مذاکرات ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که قرار بود در تهران برگزار شود با تغییر برنامه، در وین و در کنار نشست کمیسیون مشترک برجام در حال برگزاری است.
یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز دوشنبه درباره مذاکرات وین گفت که واشنگتن و تهران هدفی مشترک تعیین کرده‌اند و آن پایبندی متقابل به برنامه جامع اقدام مشترک است.
در نهایت اتحادیه اروپا روز دوشنبه اعلام کرد که نشست کمیسیون مشترک قرار است روز سه‌شنبه ۳۱ فروردین ماه در وین مجددا برگزار شود.
عراقچی نیز در اظهاراتی با بیان اینکه فقط درباره گام نهایی به منظور رفع تحریمها گفت‌وگو می‌کنیم، شایعات مطرح شده در رسانه‌های غربی تحت عنوان طرح گام به گام یا توافق موقت را بی‌پایه و اساس خواند.
سفیر آمریکا در سازمان ملل هم با حمایت قاطعانه از مواضع رژیم صهیونیستی در قبال جمهوری اسلامی، بازگشت آمریکا به برجام را به بازگشت کامل ایران به تعهدات برجامی منوط کرد.
* نشست کمیسیون مشترک برجام بعدازظهر سه‌شنبه ۳۱ فروردین/ گفتوگوها هفته آینده ادامه می‌یابد
بالاخره نشست کمیسیون مشترک برجام بعدازظهر روز سه‌شنبه ۳۱ فروردین ماه مجددا و برای پنجمین بار به صورت حضوری در فروردین ماه در وین برگزار شد. البته یک نشست هم به صورت مجازی در فروردین ماه برگزار شده بود. در این نشست قرار شد گفتوگوها در هفته آینده ادامه یابد.
در این نشست، روسای هیات‌های مذاکره کننده کشورهای طرف برجام به بحث و بررسی در خصوص آخرین وضعیت گفتوگوهای فنی و پیش‌نویس‌های اولیه متون و نحوه تداوم گفتوگوها پرداختند. در این نشست، کشورهای مشارکت کننده در برجام توافق کردند علاوه بر دو گروه کارشناسی فعلی (در حوزه لغو تحریمها و هسته‌ای) هفته آینده یک گروه کارشناسی سوم نیز برای گفت‌وگو در خصوص ترتیبات عملی مورد نیاز برای اجرایی شدن لغو تحریمها و سپس بازگشت آمریکا به برجام ایجاد شود. هیأتها پس از مشورت در پایتخت‌های متبوع خود، هفته آینده ضمن از سرگیری نشست کمیسیون مشترک برجام، گفتوگوهای فنی و کارشناسی را دنبال خواهند کرد.
معاون وزیر امور خارجه ایران در نشست روز سه‌شنبه کمیسیون مشترک برجام تصریح کرد: هیأت ایرانی هر زمان که روند گفتوگوها به سمت زیاده خواهی، وقت کشی و چانه زنی‌های غیرمنطقی برود، گفتوگوها را متوقف خواهد کرد.
نماینده چین در گفتوگوهای هسته‌ای در وین اتریش، تاکید کرد که همچنان مهمترین اولویت تمرکز بر لغو تحریم‌های آمریکا علیه ایران است.
«انریکه مورا» معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا از حاصل شدن پیشرفت طی گفتوگوهای برجامی دو هفته گذشته در وین خبر داد و افزود اما احیای برجام تلاش بسیار سخت‌تری را می‌طلبد.
اتحادیه اروپا هم سه‌شنبه در بیانیه‌ای درباره جمع بندی نشست کمیسیون مشترک برجام در وین بیانیه‌ای منتشر کرد. در این بیانیه آمده بود: «مشارکت کنندگان، در جریان پیشرفت‌های حاصل در مباحث مطروحه در وین در خصوص تدابیر مشخص لازم برای رفع تحریمها و امور هسته‌ای برای بازگشت آمریکا به برجام و اجرای موثر و کامل آن، قرار گرفتند.کمیسیون مشترک تصمیم گرفت که کارگروه سومی برای آغاز بررسی ترتیب تدابیر مرتبط ایجاد شود. مشارکت‌کنندگان بر عزم خود برای پیگیری تلاشهای مشترک دیپلماتیک، از جمله در کمیسیون مشترک و از طریق ادامه ارتباطات مجزای هماهنگ‌کننده با همه اعضای برجام و آمریکا، تاکید کردند.کمیسیون مشترک طی هفته آتی برای ادامه کار مجدداً تشکیل خواهد شد.»
معاون وزیر امور خارجه ایران نیز در اظهاراتی پس از نشست با بیان اینکه پیش نویس‌های مختلفی توسط هیأتها ارائه و تبادل شده و کار درباره آنها در حال انجام است و ضمن تأکید بر اینکه اجازه نمی‌دهیم کسی وقت تلف کند، گفت: تصمیمات در تهران گرفته میشود. (اینجا بخوانید)
سخنگوی وزارت خارجه فرانسه گفت که تعدادی از موانع فنی و سیاسی باید در مذاکرات برجام کنار گذاشته شوند تا مذاکرات هدفمند و سازنده‌تر شوند. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم شامگاه سه‌شنبه در کنفرانس خبری گفت که این کشور هیچ امتیازی به ایران پیش از اطمینان یافتن از پایبندی کامل تهران به برجام نخواهد داد.
شایان ذکر است که هیأت وزیران سعودی شامگاه سه‌شنبه در نشست خود از جامعه بین‌الملل خواست تا به توافقی قدرتمندتر و طولانی‌تر با ایران در زمینه هسته‌ای برسد.
نماینده چین در سازمان‌های بین‌المللی هم در اظهاراتی با تاکید بر لزوم برداشته‌شدن کامل تمامی تحریم‌های آمریکا علیه ایران، گفت مذاکرات در وین وارد مرحله جدیدی شده است.
«میخائیل اولیانوف» ضمن تاکید بر لزوم احیای کامل برجام تصریح کرد، کارزار فشار حداکثری آمریکا علیه ایران شکست خورده است.
البته در این میان، سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه در اظهاراتی در کلاب هاوس با بیان اینکه فهرست لغو تحریمها هنوز نهایی نشده، بار دیگر تأکید کرد که آمریکایی‌ها ابتدا باید به پایبندی کامل به برجام برگردد و ایران راستی آزمایی کرده و اطمینان یابد که آنها در حال بازی با کلمات نیستند. (اینجا بخوانید)
روزنامه وال‌استریت‌ژورنال هم اخیرا مدعی شد دولت بایدن برای کاهش تحریمها علیه برخی از بخش‌های اقتصاد ایران از جمله نفت و بخش مالی آمادگی نشان داده است.
از سوی دیگر، یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا با ادعای اینکه اختلافات بین ایران و واشنگتن درخصوص تحریمها علیه تهران در مذاکرات وین هنوز وجود دارد، گفت مقابل ما مسیری طولانی‌تر از آنچه طی کرده‌ایم وجود دارد. مشاور امنیت ملی کاخ سفید هم اعلام کرد، آمریکا در گفتوگوهای غیرمستقیم با ایران، پیشرفت‌هایی به دست آورده و واشنگتن متعهد به بازگشت به برجام بر مبنای «تعهد در برابر تعهد» است.