سیدحسن خمینی: راه حل مشکلات، «بازگشت به مردم» است

جماران: حجت الاسلام و المسلمین سیدحسن خمینی در دیدار با اعضای شورای مرکزی مجمع ایثارگران که در حسینیه جماران برگزار شد، طی سخنانی گفت: امروز مشکل اصلی کشور در حوزه اقتصادی معضل فقر، گرانی و بیکاری است. البته شاخص های بیکاری تا حدّی بهتر شده است ولی  فقر، گرانی و تبعیض هنوز وجود دارد.

وی با اشاره به بی ثباتی در وضع اقتصادی موجود یادآور شد: ممکن است همه مشکلاتی یاد شده، وجود داشته باشد ولی مردم بتوانند روی سرمایه ای که دارند برنامه ریزی کنند اما در وضع کنونی شما نمی دانید در اینده چه اتفاقی می افتد.

یادگار امام افزود: امروز تقریبا قدرت خرید هر دهک جامعه نسبت به گذشته، به اندازه یک یا دو دهک پایین آمده و در مجموع توانمندی گروه های مختلف به اندازه وسع خودشان تنزل پیدا کرده است. افراد جامعه هم در کنار خودشان موج نارضایتی حاصل از بحث های اقتصادی را به خوبی لمس می کنند. این امر به مرور می تواند بحث حاشیه نشینی و بحث دوگانه فقیر و غنی پدید بیاورد و بحث فرار مغزها را در پی داشته باشد و این تهدید هم شامل کسانی می شود که بیرون از ایران بازار بهتری برای سرمایه خود پیدا می کنند و  صاحبان مغزها، که می توانند با سرمایه خود بیرون از ایران زندگی کنند.

وی با اشاره به آمار اخیری که در خصوص خروج روزانه پرستاران از کشور منتشر شد، افزود: این مسأله در مورد مهندسین و سایر تحصیل کرده ها هم صادق است. این نشان می دهد که توان ملی ما به سمت بیرون می رود. همه این موارد نشانه های موج های اولیه فقر اقتصادی است. اگر خدای ناخواسته فقر اقتصادی در یکی دو نسل باقی بماند، ممکن است به موج های فقر فرهنگی منجر شود که آرام آرام سطح دانش، سواد و تحلیل افراد پایین بیاید و سطح فرهنگی جامعه تنزل پیدا کند. در این شرایط آمار جرم، اعتیاد و طلاق بالا نیز می رود که شکاف های شدید خانوادگی و سایر عوارض را در پی می آورد.

سید حسن خمینی تأکید کرد: دینداران وقتی تصدی دین مردم را دارند فقط مسئولیت آخرت را دارند ولی وقتی تصدی دنیا می کنند اگر نتوانند دنیا را خوب بسازند به دین هم لطمه زده اند. لذا وقتی دینداران تصدی دنیا می کنند باید دنیا را بهتر از غیر دینداران بسازند و یا حداقل مطابق و مشابه آنها اداره کنند.

وی با بیان اینکه در حوزه فرهنگی نیز با یک تنزل مواجه هستیم که بخشی از آن زاییده همان فقر است، ادامه داد: فقر باعث تنزل فرهنگ عمومی می شود و ممکن است اعتیاد را پدید بیاورد و خود اعتیاد به نوعی خروج از آداب اجتماعی را دامن می زند. ادب اجتماعی تابع هنجار است و انسان می خواهد خودش را به عنوان یک عنصر «به هنجار» نشان دهد. وقتی این قید در کار نباشد، طبیعتا انسان تن به خیلی کارها می دهد. یعنی کسی که برای او مهم نباشد جامعه در مورد او چه چیزی می گویند هر کاری می کند. چون از موانع اصلی نرفتن انسان ها به طرف ناهنجاری ها، قضاوت مردم در رابطه با ماست.

یادگار امام با اشاره به نقش مهم «کنترل غیررسمی» اجتماعی در بازداشتن افراد از کارهای غیراخلاقی، یادآور شد: به خاطر وجود همین عامل، در فضای مجازی که برخی افراد در پوشش ناشناس حرف هایی می زنند یا کارهایی می کنند که در فضای حقیقی-که او را می شناسند- این کار را نمی کنند.

وی همچنین با اشاره به نقش تغییر هنجار ها در تحولات فرهنگی جامعه ایران، گفت: بخشی از فضای فرهنگی ما تابع همین موجی است که از بیرون آمده، چرا که طبعا درها هم بسته نیست و هنجارهای مختلفی وارد جامعه می شوند. البته اگر قدرتمند باشیم می توانیم عناصر فرهنگی خودمان را بازتولید و صادر کنیم؛ ولی متقابلا دریافت کننده هم هستیم و امروز اندیشه هرکس اگر مطابق اندیشه جهانی باشد پذیرفته می شود.

سید حسن خمینی با اشاره به انتخابات پیش رو، گفت: درد امروز جامعه ما حتما اقتصادی، و در مرحله دوم فرهنگی است. اما راه حل آن مستقیما پرداختن به این معلول ها نیست و باید به علت بپردازیم و اگر به این علت توجه نکنیم، یک مسکّن به این بیمار داده ایم. ممکن است مشکلات درآمد ارزی ما حل شود و بخشی را درمان کنیم، ولی مهمترین مسأله این است که جامعه باید خودش را در قبال خودش مسئول بداند. اگر مردم احساس کنند در تصمیمات کلان کشور، تعیین تصمیم سازان و تعیین عملی که این تصمیم را به انجام می رساند دخالت دارند، ما می توانیم بگوییم بخش زیادی از این مسیر را جلو رفته ایم.

وی با بیان اینکه اول انقلاب تحولی در عامه مردم می شود، تصریح کرد: اینکه ما به انقلاب می بالیم، به آن بخش بزرگ تری می بالیم که کارهای بسیار بزرگی شد؛ نه به آن بخش کوچک تری که احیانا کارهای اشتباهی بود. کار بسیار بزرگی اتفاق افتاد اما در هر کار بزرگی ممکن است اشتباهاتی هم باشد. به خاطر آن بخش اندک چشممان را به عظمت آن بخش بزرگ تر نمی بندیم. از آن طرف هم نمی گوییم ما فقط پدیده هایی را تکریم می کنیم که صددرصد خوب باشد؛ اگر دنبال این هستید هیچ جایی پیدا نمی کنید.

یادگار امام ادامه داد: ما برای رخدادی که کاخ استبدادی را فرو ریخته و تحول عظیمی ایجاد کرده، خودباوری آورده، شعارهای بسیار عمیقی دارد و نسلی را متحول کرده بسیار احترام قائل هستیم. اما این امر آیا به این معنا است که از هرچه واقع شد باید دفاع شود؟! این مغالطه خیلی بزرگی است که فکر می کنند دست گذاشتن روی دو یا سه نقطه ی ضعف به معنای نفی عظمتی است که صورت گرفته و پدید آورندگان آن با نیت های خیر در صدد پدید آوردن این بنای بزرگ بوده اند.

وی یادآور شد: مشکلات ما خیلی زیاد است اما راه حل آنها این است که به مردم برگردیم و به خواسته آنها تن بدهیم. البته ممکن است آنچه که مردم می خواهند مطابق خواسته شخص من نباشد. من تلاش می کنم آنها را راضی کنم که این حرف درست است. هیچ راهی جز بازگشت به مردم و هیچ چیزی برای کشور واجب تر از یک انتخابات پر شور و شامل نیست. انتخابات «شامل» یعنی باید همه در آن نماینده داشته باشند. شرط اول آن این است که بساط تنگ نظری و حذف برداشته شود. «تقسیم بر دو کردن» نیروهای کشور باعث ترفیع چاپلوسان و متملقانی می شود که اتفاقا به سخنانی که می گویند هم باور ندارند.

سید حسن خمینی تأکید کرد: بنده چه اولویتی نسبت به شما دارم که یکی را راه بدهم و یکی را راه ندهم؟! قانون هم اگر جلوی حقوق مردم را می گیرد، قانون غلطی است و باید به سمت اصلاح آن رفت. ضمن اینکه با قانون های موجود، به خصوص قانون اساسی، به راحتی می شود حقوق عمومی مردم را احیاء کرد.

وی با انتقاد شدید از ردصلاحیت شمار قابل توجهی از کاندیداهای انتخابات شورای شهر پیش رو، گفت: معنا ندارد که با نگاه تنگ نظرانه گروه هایی را از حق حضور در انتخابات محروم کنند. به چه حقی می توان پذیرفت که چند نفر با سلیقه خاص حق مردم برای حضور نماینده شان را نادیده بگیرند؟! به خصوص آنکه اساسا شوراهای شهر و روستا نهادهایی اجتماعی و غیرسیاسی هستند.

وی افزود: اگر خود مردم تصمیم به مبارزه و مقابله بگیرند در صف می ایستند و حتی فقر را هم تحمل می کنند. در زمان دفاع مقدس یک نفر هم بابت گرانی و کمبودها غرّ نزد، چرا که روستایی و شهری این جنگ را جنگ خودشان می دانستند. سربازی که در جبهه است به شرطی تفنگش شلیک می کند که وقتی نامه از شهرش می آید مادرش بگوید کل روستا و کل کوچه برای تو آش نذری پخته اند و در چشم مردمش، قهرمان باشد. الآن هم اصلا مهم نیست چه کسی رئیس جمهور می شود؛ بلکه مهم این است که این مردم او را رئیس جمهور کنند. اتفاقا فقط کسی که مردم او را رئیس جمهور کنند می تواند به خوبی مقابل آمریکا بایستد و عزتمندانه منافع ملی را تأمین کند.

یادگار امام اظهار کرد: برای رفع بیکاری، فقر و حتی مسائل اجتماعی از نان شب واجب تر این است که ما به سمت یک انتخابات پر شور برویم. اینکه چه کسی انتخاب می شود، بُعد دوم قضیه است. اما معنا ندارد که به لوازم آن تن ندهیم و بعد هم بگوییم «می خواهیم؛ اما امکانش نیست». «دوستی با پیلبانان یا مکن یا طلب کن خانه ای در خورد پیل». لذا من فکر می کنم هیچ امری واجب تر از بازگشت به این شعار امام نیست که «همه با هم». اول انقلاب این شعار سرتیتر آرم جهاد سازندگی قرار گرفت. به صورت «تنها» کاری پیش نمی رود ولی اگر دست هایمان در هم افتاد همه کار می توانیم بکنیم.

وی ادامه داد: ایران، خیلی بزرگ است؛ تمدن و تاریخ این کشورخیلی عزیز و بزرگ است و در حدّ یک، دو یا سه نفر نیست. البته این ایران با تشیع عزیزتر شده، تشیع در این خانه شکل گرفته و اسلام در این خانه قوام پیدا کرده است. جمع «ملیّت» با «دیانت» کار بزرگی کرده است. به نظر من تردید نباید کنیم و باید به گذشته خودمان افتخار کنیم و می کنیم. به وضع موجودمان باید معترض باشیم و هستیم، البته باید هم به آینده امیدوار باشیم و همت کنیم.

سید حسن خمینی در بخش پایانی سخنان خود گفت: اگرچه حل بخش زیادی از معضلات فرهنگی منوط به حل مشکلات اقتصادی است، اما بخش دیگر مشکلات به خاطر این است که هنوز به این واقعیت توجه نشده است که اگرچه تا برهه هایی از تاریخ می توانستیم با ایجاد محدودیت ها و بگیر و ببند مصونیت فرهنگی ایجاد کنیم، اما امروز دیگر نمی شود این رویکرد را ادامه داد؛ چه بخواهیم و چه نخواهیم، امکان ندارد! ماهواره را منع کردیم، اما امروز هست! بعد گفتیم تماس های تصویری نباشد؛ اما آن هم آمد! تلگرام را فیلتر کردیم؛ آن هم هست! یعنی واقعیت این است که امکان محدود کردن نیست.

وی اضافه کرد: من بعضی وقت ها از ممیزی هایی که در کتاب ها صورت می گیرد، خنده ام می گیرد. برای یک کتاب 500 نسخه ای چه بگیر و ببندهایی داریم، اما بعدا نسخه پی دی اف بدون سانسور آن 60 تا 70 هزار بار خوانده می شود! باید به نوع دیگری از مدیریت تن داد و مصونیت را این بار نباید از زاویه محدودیت رفت و به نوع دیگری باید وارد این فضا شد. آن وقت او خودش را تحمیل می کند و ما همیشه از عقب سر می دویم.

وی با تأکید بر اینکه آینده پژوهی در همه امور کشور ما واجب است، اظهار داشت: هم در اقتصاد و هم در فرهنگ و سیاست 10 سال آینده را ببینیم. فقط مملکت ما دچار این معضلات نیست. سنت ما، هم ملی و هم مذهبی است و امروز به خاطر تضعیف آن ناراحت هستیم ولی بقیه دنیا هم گرفتار همین شده اند. از همین رو، توجه به اقتضائات شرایط جدید در عرصه فرهنگ اصلا به معنای ولنگاری و تسلیم نیست، بلکه به معنای آینده نگری است و نشان می دهد که ما به یک گام جلوتر از جایگاه فعلی توجه کنیم.

وی در پایان با تأکید بر تحقق تحول بنیادین فرهنگی در کشور، یادآور شد: چه اتفاقی افتاد که موج ارزش های انقلاب اسلامی در زمان خود تا اوج جوامع دنیا رفت؟ چون ما الگوی یک حکومت دینی، مردمی و جهادگر مقابل استکبار شدیم؛ امروز باید این الگو را مجددا بسازیم.