پیش شرط جدید فرانسه برای احیای برجام
یک مقام ارشد فرانسوی در موضع‌گیری عجیبی، پیش شرط جدیدی را برای احیای برجام مطرح کرده است که بیش از آنکه این توافق را نجات دهد، آن را به لبه پرتگاه می‌برد.
خبرگزاری تسنیم: یک مقام نهاد ریاست جمهوری فرانسه دیروز سه‌شنبه در گفتگو با خبرگزاری فرانسه اعلام کرد که دولت ایران باید تعهدات هسته‌ای خود ذیل برجام را رعایت و برنامه هسته‌ای خود را محدود کند تا آمریکا به برجام بازگردد. مقام فرانسوی که نامش فاش نشد، به نظر می‌رسد که تقدم و تاخر در بازگشت به تعهدات در توافق هسته‌ای را برعکس اعلام کرده است؛ چرا که این آمریکا بود که ماه می 2018 به صورت یکجانبه از برجام خارج شد و تحریم‌ها را علیه ایران برگرداند.
اما با این وجود، ایران به مدت یکسال به تمام تعهدات خود در توافق پایبند بود و با تاخیر یکساله برخی از تعهدات خود را منطبق بر برجام کاهش داد. بنابراین اگر بنا بر تقدم و تأخر باشد، این آمریکاست که باید ابتدا باید به تعهدات خود به صورت کامل برگردد تا اینکه موضوع بازگشت آن به برجام مورد بررسی قرار گیرد.
موضع جدید فرانسه یادآور بازی پلیس بد پاریس در روند مذاکرات با تهران است. با آمدن جو بایدن در کاخ سفید، انتظار آن می‌رود که با کاهش اختلافات بین واشنگتن و پایتخت‌های اروپایی، بر شدت مواضع ضدایرانی اروپا افزوده شود.
اظهارات مقام ناشناس فرانسوی، نشانه‌ای از مواضع آتی کشورهای اروپایی از جمله فرانسه است. پاریس در تلاش است تا با زیاده‌خواهی و اتخاذ موضع حداکثری، از مطالبات تهران کاسته و از آن به عنوان اهرم فشار و چانه‌زنی استفاده کند.
پاسکاری اروپا با آمریکا، با علم به اینکه آمریکا طرف عهدشکن در برجام بوده است، نشان می‌دهد که انفعال اروپایی‌ها در جبران خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، نه به دلیل عدم توانمندی، بلکه به دلیل عدم اراده آنها بوده است. اروپا در تمام این مدت تلاش کرد تا با بحث‌های فرضی مکانیزم اینستکس، وقت کشی کرده و با خرید زمان، ایران را در توافق هسته‌ای نگه دارد. زمانی که اروپا و آمریکا بر توافق و تعهد موجود پایبند نیستند و خود از آن خارج شده‌اند، تضمینی وجود ندارد که با بازگشت کامل ایران و خرج کردن کارت‌های مذاکراتی تهران، طرف‌های مقابل صادقانه و از روی حسن نیت عمل کنند.
وزیر امور خارجه کشورمان پیشتر گفته است که برجام براساس بی‌اعتمادی مذاکره شد. اگر چنین باشد، نباید بر اساس وعده و وعید بدون تضمین اروپا و آمریکا، و قبل از رفع تحریم‌ها به توافق برگشت. به لحاظ منطقی و عقلانی، ایران باید زمانی به توافق برگردد که طرف‌های مقابل به تعهداتشان بازگشته باشند. هیچ دلیل وجود ندارد که بازگشت ایران، مقدم بر بازگشت اروپا و آمریکا باشد. ضمنا، آمریکا و اروپا، به عنوان بدهکاران بزرگ در برجام، در جایگاهی نیستند که شرط و شروطی برای فرآیند پیش رو تعیین کنند. هر گونه نرمش در قبال آنها، منجر به عقب‌نشینی‌ها بیشتر در آینده و در زمینه‌های دیگر خواهد شد.
موضع جدید فرانسه نشان می‌دهد که پاریس به هیچ وجه قابل اعتماد نبوده و برای خود هیچ اعتباری را قائل نیست. اظهارات امروز مقامات فرانسوی در اصل چراغ راه آینده است و نشان می‌دهد که چگونه در تعامل آتی و احتمالی با آنها باید عمل کرد. اروپا و آمریکا نشان دادند که آنها به توافقی که مکتوب شده و هنوز جوهرش خشک نشده، پایبند نیستند، چه برسد به حرف‌ها و مواضعی که شاید خودشان هم در محافل خودی به آنها می‌خندند.
اروپا که امروز باید عرق شرم بر پیشانی داشته باشد، با مواضع جدید مرزهای زیاده‌خواهی را جابجا کرده است. پاریس با اظهارات دیروز مقام فرانسوی دوباره یاد و خاطره پلیس بد فرانسوی در مذاکرات منتهی به برجام را زنده کرد. آن روزها مقامات فرانسوی، با هدف تحت فشار قرار دادن بیشتر تهران، تندترین موضع را در خصوص موضوعات دفاعی ایران را داشتند.
اروپا، امروز، نه اعتباری دارد و نه آبرویی. نوع عملکرد اروپا در دوران خروج آمریکا نشان داد که اروپا بدون آمریکا، محلی از اعراب ندارد و در توافقات بین‌المللی دنباله‌رو و زیر سایه واشنگتن است. شاید بهترین کار برای اروپای امروز، سکوت و حرف نزدن باشد. چرب زبانی کشورهای اروپایی برای ارباب‌شان باعث نمی‌شود که عدم استقلال و بی‌خاصیتی آنها از ذهن تاریخ پاک شود. حیثیت از دست رفته اروپا، به مثابه آب رفته‌ای است که به جوی باز نمی‌گردد.
رفتار و گفتار اروپا و آمریکا به گونه‌ای مشخص و شفاف بوده است که جای ابهام باقی نمی‌گذارد و دست کم، تکلیف ما را مشخص می‌کند. مهم آن است که ایران در قبال کسانی که نه برای قول و نه آبروی خود ارزشی قائل نیستند، حساب شده و با دقت عمل کند.
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در واکنش به اظهارات مقام فرانسوی در توئیتر نوشت: «اساساً طبق چه دلیل و منطقی ایران ـ کشوری که قاطعانه ایستاد و چهار سال تروریسم اقتصادی بی‌رحمانه‌ای را که ایالات متحده در نقض برجام و قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد تحمیل کرده بود، شکست داد ـ باید طرفی باشد که ابتدا حسن‌نیت نشان دهد؟»
وی اضافه کرد: «این ایالات متحده بود که بدون هیچ دلیلی، زیر این توافق زد. ایالات متحده می‌بایست خطایش ر ا جبران کند؛ سپس ایران پاسخ خواهد داد.»
واکنش ظریف نشان می‌دهد که اگر بنا بر تقدم و تأخر باشد، آمریکا باید ابتدا برگردد. انتظار می‌رود که این سیاست همچنان پابرجا باقی بماند؛ چرا که هر گونه انعطاف و عقب‌نشینی، طرف مقابل را بیش از این جسورتر خواهد کرد.