مراحل ۱۱‌گانه بررسی لایحه بودجه از مجلس تا ابلاغ به دولت

خبرگزاری تسنیم: حسینعلی امیری معاون پارلمانی حجت الاسلام حسن روحانی رئیس جمهور در جلسه علنی روز (چهارشنبه ۱۹ آذر) لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور را به علی نیکزاد نایب رئیس قوه مقننه تقدیم کرد.

لایحه بودجه کل کشور قوه مجریه را ملزم می‌کند تا علاوه بر تأمین منابع مالی که از محل‌های مختلف به‌دست می‌آورد، حقوق و دستمزد کارکنان، کمک‌های بلا‌عوض، امور رفاه اجتماعی و مباحث مربوط به امور عمرانی، تولیدی، درمانی، سلامت، آموزشی، امنیتی را بر اساس مصوبه و تکالیف مجلس به‌نحو درست تشخیص دهد.

در این گزارش تلاش شده تا مراحل ۱۱‌گانه بررسی لایحه بودجه از زمان تقدیم آن به مجلس تا ابلاغ به دستگاه‌های اجرایی کشور بیان شود.

ماده ۱۸۶ آئین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی در خصوص تصویب بودجه سالانه کل کشور توسط نمایندگان تصریح می‌کند: "دولت موظف است لایحه بودجه سالانه کل کشور را حداکثر تا ۱۵ آذر ماه هر سال به مجلس تسلیم نماید.

۱. در گام اول، نمایندگان مجلس از زمان چاپ و توزیع لایحه بودجه سالانه کل کشور و پیوست‌های آن تا مدت ۱۵ روز می‌توانند لایحه را بررسی و پیشنهادات خودرا به کمیسیون‌های تخصصی مجلس تقدیم کنند.

۲. در گام دوم کمیسیون‌های تخصصی موظفند حداکثر تا ۱۵ روز پس از چاپ و توزیع لایحه، گزارش خود را به کمیسیون تلفیق تقدیم کنند.

۳. تشکیل کمیسیون تلفیق مجلس که شامل ۹ نفر از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه و ۳ نفر از اعضای هر یک از کمیسیون‌های تخصصی دیگر است.

۴. کمیسیون تلفیق موظف است حداکثر ظرف ۱۵ روز پس از پایان مهلت گزارش کمیسیون‌های تخصصی، ضمن رسیدگی به گزارش کمیسیون‌های تخصصی، گزارش نهایی خود را تنظیم و به مجلس شورای اسلامی تقدیم کند. البته کمیسیون تلفیق این اختیار را دارد که با موافقت هیئت رئیسه مجلس مهلت تقدیم گزارش نهایی خود را تا ۱۵ روز تمدید کند.

۵. در گام بعدی کلیات لایحه بودجه در صحن علنی مجلس مورد بررسی قرار گرفته و پس از تصویب کلیات، به پیشنهاد‌های مربوط به درآمد‌ها و سایر منابع تأمین اعتبار بودجه عمومی دولت رسیدگی می‌شود و سقف آن نیز به تصویب خواهد رسید.

۶. در صورت عدم تصویب کلیات لایحه بودجه، فقط برای یک بار موضوع به کمیسیون تلفیق ارجاع می‌شود و این کمیسیون حداکثر ظرف ۷۲ ساعت باید گزارش اصلاحی خود را به مجلس ارائه کند.

۷. نمایندگان مجلس پس از تصویب کلیات لایحه بودجه، بررسی جزئیات لایحه را آغاز می‌کنند که شامل بررسی بخش‌های هزینه‌ای و درآمدی این لایحه خواهد بود.

۸. پس از تصویب جزئیات لایحه بودجه در صحن علنی، این لایحه در صورتی قانونی و لازم الاجرا خواهد بود که شورای نگهبان آن را بررسی و تصویب کرده باشد.

۹. درصورت تصویب لایحه بودجه توسط شورای نگهبان، این لایحه به‌عنوان قانون بودجه سال آینده کل کشور لازم الاجرا بوده و توسط رئیس مجلس به دولت ابلاغ می‌شود.

۱۰. ابلاغ بودجه از سوی رئیس جمهور.

۱۱. اجرایی شدن قانون بودجه از اول سال ۱۴۰۰.

**نکته‌ای که باید درباره جلسات بررسی لایحه بودجه در صحن علنی به آن اشاره کرد این است که جلسات مجلس برای رسیدگی به بودجه سالانه باید بلاانقطاع در کلیه ایام هفته غیر از جمعه و تعطیلات رسمی، حداقل روزی چهار ساعت دایر باشد و تا زمانی که شور و مذاکره پایان نیافته و رأی مجلس اخذ نشده است از دستور خارج نمی‌شود.

همچنین در صورتی که لایحه بودجه سالانه کشور تا تاریخ تعیین‌شده در آیین‌نامه به مجلس تسلیم نشود دولت موظف است لایحه چنددوازدهم بودجه را نیز به مجلس تسلیم نماید.