لاریجانی؛ معمای ۱۴۰۰

گروه سیاست سایت فردا - فرصت چندانی تا انتخابات باقی نیست و آقایان نامزد احتمالی همچنان در سایه مانده‌اند. علت این تعلل برای ورود رسمی به انتخابات و اعلام آمادگی برای کاندیداتوری معلوم نیست و صرفا می‌توان آن را به پیش‌بینی ناپذیر بودن انتخابات در ایران و محافظه‌کاری آقایان ربط داد. با این وجود، فعالیت‌های انتخاباتی در پشت پرده و به قول برخی، چراغ خاموش ادامه دارد. البته ابهامات در مورد برخی از نامزد‌های احتمالی بیش از سایرین است به نحوی که حضور یا عدم حضور و یا چگونگی کاندیداتوری آنان را تبدیل به معما کرده است. علی لاریجانی، رئیس پیشین مجلس مصداق مشخصی برای این مدعا است. گمانه‌زنی‌ها درباره کاندیداتوری وی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ از مدت‌ها قبل شروع و با عدم کاندیداتوری او در انتخابات مجلس یازدهم قوت گرفت. در ماه‌ها و هفته‌های اخیر نیز اخبار متعددی درباره جلسات و تحرکات انتخاباتی او منتشر و بعضا تکذیب شده است. با این وجود هنوز معلوم نیست که لاریجانی قصد رئیس جمهور شدن دارد یا خیر؟ همچنین معلوم نیست که کدام طیف و جریان سیاسی از وی حمایت می‌کند. این طور که به نظر می‌رسد، اما احتمال کاندیداتوری او نسبت به روز‌های گذشته کاهش یافته چراکه از شمار حامیانش کاسته شده است. پایگاه خبری دیده‌بان ایران به‌تازگی نوشت که «هفته‌های اخیر برخی از نمایندگان ادوار مجلس به دیدار «علی لاریجانی» در خیابان نیاوران رفته‌اند. هرچند از جزییات این دیدار تاکنون اخباری منتشر نشده، اما با توجه به اسامی افرادی که در این دیدار حاضر شده بودند، به نظر می‌رسد محتوای این دیدار انتخاباتی و دعوت از علی لاریجانی برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ بوده است.» جمع شدن حامیان لاریجانی و افزایش تحرکات انتخاباتی، اما تنها یک روی سکه است. روی دیگر نیز به نیاز یک کاندیدا برای پشتیبانی سیاسی مربوط می‌شود. علی لاریجانی سیاستمداری کهنه‌کار و قابل اعتماد است که از جبهه اصولگرایی برآمده، اما به واسطه رویکرد خود در سال‌های اخیر و به خصوص در دولت روحانی، از این جریان سیاسی فاصله گرفته است. به نحوی که امروز نه نام او را در میان نامزد‌های احتمالی جریان اصولگرا می‌بینیم و نه کسی حرف از تمایل لاریجانی برای جلب حمایت اصولگرایان می‌زند. هرچه هست، حرف از احتمال ائتلاف اصلاح طلبان با لاریجانی است. اگرچه بخشی از میانه‌رو‌ها و اصلاح‌طلبان چسبیده به این جریان نیز مثل اعتدال و توسعه‌ای‌ها هوادار لاریجانی شده‌اند. نکته قابل تامل آن است که گویا از شمار حامیان اصلاح‌طلب لاریجانی نیز کاسته شده است. شاهد این مدعا اظهارات امروز حسین مرعشی در گفتگو با روزنامه آرمان است که دیگر ضرورتی برای معرفی کابینه پیش از انتخابات ریاست جمهوری نمی‌بیند. اگر در نظر داشته باشیم که این ایده کارگزاران همزمان با سناریور کاندیداتوری علی لاریجانی و معرفی ظریف به عنوان معاون اول یا وزیرخارجه مطرح شده بود؛ به این نتیجه خواهیم رسید که کنار گذاشتن ایده مذکور به معنی صرف نظر از ائتلاف با گزینه غیر اصلاح طلب است. این تغییر رویکرد کارگزاران که پیش از این جدی‌ترین حامی علی لاریجانی بود را می‌تواند به تشکیل سازوکار اجماع‌ساز در جریان اصلاحات ربط دارد. چنانچه روزنامه «شرق» در گزارش امروز خود می‌نویسد: «چنین سخنانی (حمایت کارگزاران از لاریجانی) ادامه داشت تا آنکه بر اساس مصوبه شورای هماهنگی اصلاح‌طلبان، مجمع اجماع‌ساز شکل گرفت که در مصوبه بنیادین این مجمع آمد که اصلاح‌طلبان با هدف حمایت از نامزد اصلاح‌طلب وارد انتخابات می‌شوند. با درنظرداشتن چنین موضوعی به نظر رسید که همه حرف‌و‌حدیث‌ها پایان یافته و کارگزاران به‌عنوان یکی از اعضای شورای هماهنگی و به تبع آن مجمع اجماع‌ساز با اصل این موضوع، یعنی ورود با هویت اصلاح‌طلبی، مشکلی ندارد.» تضعیف گمانه حمایت اصلاح‌طلبان از علی لاریجانی می‌تواند به کاهش احتمال کاندیداتوری او منجر شود چرا که پیش‌تر از سوی رسانه‌هایی مثل «نامه نیوز» گفته شده بود که او برای کاندیداتوری شرط دارد و این شرط نیز چیزی غیر از حمایت همه طیف‌های سیاسی نیست. البته برخی این شرط و شروط‌ها را نیز تکذیب کرده و می‌گویند که علی لاریجانی همچنان بر سر دو راهی کاندیداتوری و عدم کاندیداتوری است و نه تصمیمی گرفته و نه شرطی گذاشته است. شاهد این مدعا نیز اظهارات عزت‌الله یوسفیان ملا یکی از نزدیک‌ترین چهره‌ها به علی لاریجانی است که امروز در گفتگو با روزنامه «اعتماد» بیان شده است. او می‌گوید: «چنین چیزی صحت ندارد. آقای لاریجانی تا به حال هیچ شرطی برای حضور در انتخابات مطرح نکرده‌اند. آقایانی که تا به حال با ایشان ملاقات کرده‌اند و در این باره با آقای لاریجانی صحبت کرده‌اند، در جریان هستند که ایشان فعلا هیچ پاسخی نداده است.» وی در عین حال احتمال کاندیداتوری لاریجانی را منتفی ندانسته و با بیان اینکه «هنوز کسی درباره علت این تصمیم نگرفتن، کلامی از لاریجانی نشنیده است؛ چراکه اگر تصمیم قطعی برای نیامدن داشت، به همه به‌طور قاطع می‌گفت که قصدی برای شرکت در انتخابات ندارم و اگر هم قطعا می‌خواست که در انتخابات شرکت کند، این تصمیم را حداقل به دوستان و نزدیکان، به صراحت اعلام می‌کرد.» سبب می‌شود که معمای کاندیداتوری لاریجانی در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو همچنان حل نشده باقی بماند.