اوباما با روحانی چه کرد؟
چگونه بیم و امید‌های ۷ ساله رئیس‌جمهور از رفت‌و‌آمد‌های کاخ سفید باعث بروز فاجعه مدیریتی و اقتصادی برای کشور شد؟
وطن امروز: «معتقدیم شرایط در دولت آینده آمریکا تغییر خواهد یافت. آن شرایط قبلی باقی نمی‌ماند، حالا که آقای بایدن پیروز این انتخابات شده، شرایط تغییر خواهد کرد». این جمله را حسن روحانی روز دوشنبه در نشست با اهالی رسانه و خبرنگاران داخلی و خارجی بیان کرد.
به گزارش «وطن امروز»، تفسیر رسمی رئیس‌جمهور از انتخابات ۱۳ آبان آمریکا و بازگشت یک دموکرات به کاخ سفید، البته مساله تازه‌ای نیست؛ بیم و امید‌های ۷ ساله حسن روحانی از رفت‌و‌آمد‌های اتاق بیضی کاخ سفید، به واسطه پیوند زدن حل تمام مشکلات کشور به موضوعی (انتخابات آمریکا) که کنترل آن از دست دولت و دیگران خارج است، باعث رقم خوردن فاجعه مدیریتی و اقتصادی برای کشور شده و یک خسارت محض ۸ ساله را پیش چشم ملت قرار داده است.
خوشبینی روحانی- ظریف به انتخاب جو بایدن، در یک دور تسلسل بی‌حاصل آن‌ها را به شهریور ۹۲ پرتاب کرده است؛ جایی که حسن روحانی از نامه‌نگاری با باراک اوباما و پیام تبریک رئیس‌جمهور وقت آمریکا خشنود بود و لحن نامه‌ها را سازنده ارزیابی و یک توافق برد- برد را در ذهن خود ترسیم می‌کرد. روحانی که اندکی بعد به تلفن اوباما جواب داد و رئیس‌جمهور دموکرات را مؤدب و باهوش یافت، دسترسی به توافق را ساده و قابل حصول می‌دانست. اما هوش رئیس‌جمهور آمریکا کار دست دولت یازدهم داد! و به انعقاد توافقی موسوم به برجام ختم شد که از یک طرف برنامه هسته‌ای ایران را به عقب پرتاب و شدیدترین نظامات بازرسی‌ها در تاریخ را به کشور تحمیل کرد و از طرف دیگر دست آمریکا را برای نقض عهد باز گذاشت تا جایی که رئیس‌جمهور بعدی ایالات‌متحده بتواند به آسانی چرخش یک قلم از آن خارج شود. تازه این همه اجزای توافق برد- برد مدنظر روحانی و ظریف محسوب نمی‌شد. سازوکار عجیب اسنپ‌بک یا مکانیزم ماشه در توافق، چونان میخی محکم بر برجام کوبیده شد تا توان هر گونه تحرک حقوقی را از ایران سلب و کشورمان را وادار به انجام یکطرفه تعهدات در توافق هسته‌ای کند.
در عجایب این سازوکار همین بس که دولت روحانی حتی نتوانست از دولت ترامپ به خاطر پاره کردن توافق و خروج از برجام شکایت کند! چرا که با فعال کردن سازوکار حل اختلافات، در انتهای این مسیر، تمام قطعنامه‌هایی که رئیس‌جمهور و تیم مذاکره‌کننده از لغو آن‌ها می‌گفتند یکجا برمی‌گشت!
شاید بتوان گفت این چکیده‌ای از راه طی‌شده دولت روحانی است! با این وجود شیخ دیپلمات با نادیده گرفتن این ۷ سال دوباره همه چیز را ساده‌سازی می‌کند. بر این مبنا رئیس‌جمهور با نسبت دادن همه مصائب تحریم‌ها- که رفع نشد و به جنگ اقتصادی ارتقا یافت- به ترامپیسم آمریکایی، می‌خواهد روی گذشته خط بکشد. روحانی چندی قبل وقتی از برجام پاشکسته سخن گفت، اظهار کرد: آن کم‌سواد تاجرمسلک (ترامپ) کاغذ را خط‌خطی کرد و از برجام خارج شد!
رئیس‌جمهور، اما حالا امیدوار است جو بایدن به او یک کاغذ خوب و بی‌خط ارائه دهد در شرایطی که جو بایدن بازگشت دولتش به برجام را مشروط به خرواری از شروط کرده است که تحقق همان برجام گسترده‌تری است که آن کم‌سواد تاجرمسلک به زعم روحانی دنبالش بود!
بر این اساس رئیس‌جمهور چهارشنبه ۵ آذر در جلسه هیات دولت با صدور دستورالعمل بازگشت دولت بایدن به برنامه جامع اقدام مشترک اظهار کرد: «ایران و آمریکا هر ۲ می‌توانند تصمیم بگیرند و اعلام کنند به شرایط ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ برمی‌گردند؛ هم ایران برمی‌گردد به شرایط ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ و هم آمریکا و این می‌تواند گشایش بزرگی برای بسیاری از مسائل و مشکلات باشد و مسیر و شرایط را کاملا تغییر دهد و مراحل بعدی را می‌شود در بخش‌های مختلف ادامه داد. گره اصلی با یک اراده و یک تصمیم، گشوده و باز می‌شود».
دولت تدبیر و امید با وعده رفع تحریم‌ها سکان پاستور را به دست گرفت و پس از شعار‌های دهان‌پرکنی که سیاست خارجی دولت را متشکل از ژنرال‌های این حوزه که زبان دنیا را می‌فهمند تصویر می‌کرد، این امید را ایجاد کرد که علاوه بر لغو تحریم‌های ظالمانه آمریکا، حقوق هسته‌ای ایران هم تثبیت و به رسمیت شناخته می‌شود. با این وجود افزایش تصاعدی تحریم‌ها، فصل مشترک دولت اوباما و ترامپ در طول مدیریت این ژنرال‌ها بوده است. در این راستا دولت روحانی آذر ۹۲ به توافق موقت ژنو دست یافت؛ در این توافق در ازای ده‌ها امتیاز هسته‌ای که از کشور سلب شد، دولت اوباما اعلام کرد اعمال تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای را به طور موقت متوقف می‌کند، اما بعد از توافق ژنو، اوباما تصریح کرد: ما همچنان بشدت به اعمال فشار‌های گسترده از طریق تحریم‌ها ادامه می‌دهیم و همچنان به هدف قرار دادن حمایت ایران از تروریسم و نقض حقوق بشر در ایران خواهیم پرداخت.
تنها چند ماه بعد از توافق ژنو، دسامبر ۲۰۱۳ (آذر ۹۲) آمریکا لیست تحریم‌های خود علیه ایران را بر اساس دستور‌های اجرایی مختلف افزایش داد. در بیانیه منتشرشده از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا در آن زمان آمده است: همان‌طور که کشور‌های ۱+۵ در حال تلاش برای رسیدن به توافق جامع هستند، ما بشدت متعهد به اجرای رژیم تحریم‌های خود و افشای اقدامات فریبکارانه و شرکت‌های پیشانی دولت ایران برای دور زدن تحریم‌ها هستیم.