سبزعلیپور: بودجه ۱۴۰۰ میراث پردردسر روحانی برای دولت آینده میباشد
یک کارشناس اقتصادی گفت: بودجه ۱۴۰۰ میراث مشکل ساز و پر درد سر "روحانی" برای "دولت آینده" میباشد که بدلیل غیر واقعی بودن و تنظیم رویایی آن، جز کسری بودجه، خزانه خالی و عدم توانایی در پاسخگویی به انتظارات مردم هیچ دستاورد مثبتی نخواهد داشت.
خبرگزاری تسنیم: محمدرضا سبزعلیپور کارشناس اقتصادی نسبت به تدوین لایحه بودجه ۱۴۰۰ واکنش نشان داد و گفت: بودجه ریزی و بودجه بندی اَمری بسیار مهم و پر اهمیت میباشد و اهداف و کاربرد‌های مختلفی در تنظیم، تصویب، اجرا و کنترل سیاست‌های دولت و سازمان‌ها را برعهده دارد. در مرحله اول، بودجه چارچوبی را برای تنظیم سیاست‌های دولت و سازمان‌ها فراهم میکند و در مرحله تصویب، بودجه وسیله کنترل قانونی دخل و خرج دولت و هزینۀ دستگاه‌های بودجه بَر است. در مرحلۀ اجرا نیز بودجه بندی راهنمای مدیران در اجرای سیاست‌های تدوین شده است و در نهایت بودجه بندی مهمترین ابزار کنترل و نظارت بر عملکرد دولت و سازمان‌های مصرف کنندۀ بودجه محسوب میگردد.
وی افزود: اَهم وظایف و اهداف دولتها، رسیدن به رشد اقتصادی و فراهم کردن خدمات عمومی و تحقق عدالت اجتماعی است. برای تحقق این اهداف باید وظایف دولتها در کنار وظایف مردم و نهاد‌های عمومی و غیردولتی مشخص گردد و برای تحقق اهداف، بطور اصولی برنامه ریزی شود. بمنظور تحقق برنامه ها، باید بودجه ریزی دقیق، صحیح و واقع بینانه‌ای انجام شود و با تخصیص منابع درست، وظایف دولتها از قوه به فعل و به مرحله اجرا درمیآید. بودجه بعنوان برنامه مالی دولتها، نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی کشور‌ها دارد. خوستگاه و هدف اصلی نظام‌های بودجه بندی، پاسخگویی و ارزیابی عملکرد دولتها میباشد که این هدف در نظام "بودجه ریزی عملیاتی" در قالب سه معیار (کارآیی، اثربخشی و صرفه اقتصادی) نمایان میشود تا بدین ترتیب دولتها را در جهت تحقق اهدافشان یاری نماید.
علیپور تشرح کرد: باتوجه اینکه حجم دخالت دولت در اقتصاد ایران بیش از کشور‌های توسعه یافته و در حال توسعه میباشد، از همین رو اهمیت لایحه بودجه و نحوه تنظیم آن نیز در مقایسه با این کشور‌ها دوچندان احساس میشود. در این راستا باید اذعان کرد که درمان بیماری‌های اقتصاد ایران از جمله رکود، تورم، بیکاری، کاهش بهره وری و رشد پایین اقتصادی را باید در سند بودجه جستجو کرد. زیرا ما باید اعداد و ارقامی را در بودجه بگنجانیم که واقعی و امکان تحقق آن‌ها فی الواقع وجود داشته باشد، اما متأسفانه غالباً شاهد این واقعیت هستیم که اعداد ارائه شده در بودجه‌ها واقعی نیستند. به همین دلیل اعداد و ارقام ارائه شده در بودجه بسیار مهم بوده و در زندگی مردم ایران تأثیرگذار و نقش حیاتی را بازی میکند پس چنانچه این اعداد در بودجه غیر واقعی نوشته و تحقق نیابند، باید منتظر مشکلات پیش بینی نشده‌ای در تمامی سطوح کشور علی الخصوص در بطن زندگی مردم باشیم. از این رو چشم تک تک آحاد مردم از صاحب نظران و مدیران ارشد و برجسته سیاسی، اقتصادی، نظامی، عمرانی، اجتماعی و فرهنگی کشور گرفته تا مردم کوچه و بازار، چشمشان به بودجۀ تنظیمی دولت میباشد تا از این طریق بفهمند اوضاع کشور و زندگی شان در سال آینده به چه شکلی خواهد و باید منتظر چه عاقبتی باشند؟ سالی خوش یا تیره و تار؟
رئیس مرکز تجارت جهانی ایران گفت: ضمناً در این ارتباط باید تأکید کنم که صاحب نظران و سیاسیون جهان علی الخصوص دولت کشور‌های دشمن و متخاصم نیز لایحه بودجه تنظیمی دولت ایران را با دقت نظاره و آن را واکاوی میکنند تا دقیقاً بفهمند که اوضاع سیاسی، اقتصادی و نظامی کشورمان در سال آینده چگونه خواهد بود و آیا میتوانند به اهداف شوم خود دست یافته و کمرِ ایران را به خاک برسانند یا اینکه اوضاع ایران و ایرانی در سال بعد خوب و پُر رونق و شکوفا خواهد بود و نقشه‌های شوم و مخرب دشمنان راه بجایی نخواهد برد. پس ملاحظه میفرمائید که اهمیت بودجه و بودجه نویسی چقدر زیاد و حتی سرنوشت ساز میباشد.
این اقتصاددان در ادامه به بودجۀ تنظیمی سال ۱۴۰۰ دولت اشاره کرد و گفت: دولت سالهاست که شعار میدهد که باید بودجه‌ای فارغ از درآمد‌های نفتی تنظیم کرده و به درآمد‌های غیرنفتی متکی شود، ولیکن دولت محترم در یکی دو سال گذشته به کررات تأکید نموده که میخواهد شعار چند سالۀ خود را محقق کرده و در ماه‌های اخیر نیز قول داد که لایحۀ بودجه سال آینده را با کمترین وابستگی به درآمد‌های نفتی تنظیم و برای تصویب، روانه مجلس شورای اسلامی نماید؟! اواخر هفته گذشته لایحه بودجه سال آینده بدون حضور جناب آقای روحانی و نوبخت رئیس سازمان برنامه بودجه تقدیم مجلس شد و با رونمایی از آن، در کمال تعجب باز هم متوجه شدیم که متأسفانه لایحۀ بودجه ۱۴۰۰ نیز همچون بودجه سال‌های پیشین از وزن و قد و قواره قابل قبولی برخوردار نبوده و بسیار خام، ناپخته و خوشبینانه و از همه مهمتر رویایی تنظیم شده است و باز هم با کمال تأسف باید عرض کنم که نه تنها دولت به قول خود مبنی بر تنظیم بودجه غیرنفتی پایبند نبوده بلکه برخلاف انتظار، از "بودجه ۱۴۰۰" هم بوی شدید نفت می‌آید و به شکلی خوشبینانه کاملاً وابسته به نفت تنظیم شده است؟!
وی افزد:، اما موضوع مهمی که مجدداً همچون سال ۹۹ در بودجه ۱۴۰۰ نیز پیاده شده، افزایش نجومی درآمد‌های دولت آنهم از هر طریق ممکن (منجمله از طریق درآمد‌های نفتی، غیرنفتی، پیش فروش نفت و فروش اوراق سلف نفتی، برداشت از جیب مردم، از صندوق بانک‌ها و... از هر جای دیگری که قابل دست درازی باشد) ولو باز هم به قیمت افزایش گرانی و تورم، تشدید رکود، کوچکتر کردن سفرۀ مردم و افزایش نارضایتی در جامعه؟! متأسفانه امسال نیز در تنظیم بودجه سال ۱۴۰۰ اصلاً به میزان تحقق بودجه طی چند سال گذشته توجهی نشده و همین امر، دوباره تحقق درآمد‌های بودجه سال ۴۰۰ را با، اما و اگر روبرو کرده و استحصال منابع پیش بینی شده در بودجه را نیز زیر سوال برده است. در همین راستا نکات مبهم و سوال برانگیز بسیاری در لایحه بودجه ۱۴۰۰ وجود دارد که همین نکات و اعداد و ارقام مبهم و سوال برانگیز، زندگی مردم و همچنین رتق و فتق امورات و اداره کشور در سال آینده را با ابهام و بن بست روبرو کرده است.
علیپور اظهار داشت: برای اینکه بتوانیم ملموس و شفاف بودجه ۱۴۰۰ را واکاوی و نقاط ضعف و ایرادات وارده به آنرا بیان کنیم باید به اعداد و ارقام متوسل و به میزان دقیق دخل و خرج‌های کشور در سال آینده اشاره کرده و بودجه ۱۴۰۰ را با بودجه سالجاری و همچنین سال گذشته مقایسه نمائیم.
* کل رقم بودجه‌ای که برای سال آینده در متن لایحه بودجه ۱۴۰۰ کل کشور پیش بینی شده عبارت است از (جمع منابع ۲۴۳۵ هزار میلیارد تومان و بودجه عمومی ۸۴۱ هزار میلیارد تومان).
* کل رقم بودجه‌ای که برای امسال در متن لایحه بودجه ۹۹ کل کشور پیش بینی شده عبارت است از (جمع منابع ۱۹۸۸ هزار میلیارد تومان و بودجه عمومی ۴۸۴ هزار میلیارد تومان).
* کل رقم بودجه‌ای که برای پارسال در بودجه ۹۸ کل کشور پیش بینی شده بود عبارت است از (جمع منابع ۱۷۰۳ هزار میلیارد تومان و بودجه عمومی ۴۷۸ هزار میلیارد تومان).
* کل رقم بودجه‌ای که برای سال ۱۳۹۷ در بودجه ۹۷ کل کشور پیش بینی شده بود عبارت بود از (جمع منابع ۱۱۹۴ هزار میلیارد تومان و بودجه عمومی ۴۲۹ هزار میلیارد تومان).
اگر هیچ توضیحی راجع به بودجه ۱۴۰۰ و امکان تحقق و یا عدم تحقق آن ندهیم، هر کسی بسادگی میتواند فقط با مقایسه بودجه پیش بینی شده برای سال آینده با بودجه امسال و سال‌های گذشته بخوبی دریابد که آیا بودجه ۱۴۰۰ واقع بینانه است یا رؤیایی و آیا اینکه بودجه سال آتی محقق خواهد شد یا خیر!
وی گفت لطفاً به اعداد و آمار زیر دقت فرمایید:
* منابع سال ۹۷ رقمی حدود ۱۱۹۴ هزار میلیارد تومان (یعنی رقمی بالغ بر ۱۲۰۰ هزار میلیارد تومان) و بودجه عمومی ۴۲۹ هزار میلیارد تومان
* منابع سال ۹۸ رقمی حدود ۱۷۰۳ هزار میلیارد تومان (یعنی رقمی بیش از ۱۷۰۰ هزار میلیارد تومان) و بودجه عمومی ۴۷۸ هزار میلیارد تومان
* منابع سال ۹۹ رقمی حدود ۱۹۸۸ هزار میلیارد تومان (یعنی رقمی بالغ بر ۲۰۰۰ هزار میلیارد تومان) و بودجه عمومی ۴۸۴ هزار میلیارد تومان
* و دست منابع سال ۴۰۰ رقمی حدود ۲۴۳۵ هزار میلیارد تومان (یعنی رقمی بالغ بر ۲۵۰۰ هزار میلیارد تومان) و بودجه عمومی ۸۴۱ هزار میلیارد تومان پیش بینی شده است.
با توجه به اعداد فوق، ملاحظه میفرمایید که هر سال چگونه بودجه‌ها بی حساب و کتاب بزرگتر و درشت‌تر شده اند، و از همه مهمتر برای تحقق این درآمدها چه فشاری بر مردم وارد شده است؟!
با عنایت باینکه سالهاست کشورمان تحت اعمال شدیدترین تحریم‌های بین المللی است و همچنین با مشکلات اقتصادی نشأت گرفته از سوء مدیریت دولتی دست و پنجه نرم میکند و باتوجه باینکه سال ۹۷ ترامپ از برجام خارج و با اعمال تحریم‌های اقتصادی، راه فروش و صادرات نفت و مشتقات آنرا بست و نقل و انتقال ارز را هم مسدود کرد، منابع پیش بینی شده در بودجه سال ۹۷ با رقمی بالغ بر ۱۲۰۰ هزار میلیارد تومان بدلیل کاهش صادرات نفت محقق نشد و سال را با کسری شدید بودجه به پایان رساندیم؟!
با وجود کسری بودجه در سال ۹۷ و کاهش بیشتر صادرات نفت ایران، دولت بودجه سال ۹۸ را ۵۰۰ هزار میلیارد تومان هم افزایش داد و به رقمی بالغ بر ۱۷۰۰ هزار میلیارد تومان رساند که این رقم نیز بدلیل بیشتر شدن مشکلات اقتصادی و فشار تحریمها، باز هم محقق نشد و پایان سال با کسری شدیدتر بودجه مواجه شدیم؟!
با این وجود و با افزایش بیش از پیش تحریمها و کاهش درآمد‌های ارزی کشور، اینبار دولت روحانی در کمال تعجب بودجه محقق نشده سال ۹۸ را ۳۰۰ هزار میلیارد تومان دیگر افزایش داد و به رقمی بالغ بر ۲۰۰۰ هزار میلیارد تومان در سال ۹۹ رساند که اوضاع سالجاری بخوبی مبین عدم تحقق این رقم میباشد و لازم به ذکر است که امسال شیوع "بیماری کرونا" هم مزیدی بر علت شده تا اوضاع اقتصادی کشور و کسب و کار‌های داخلی و بین المللی فعالان اقصادی و شرکت‌ها هم راکد و خرابتر از قبل گردد و دست دولت را جهت تحقق منابع و درآمد‌های پیش بینی شده در بودجه ۹۹ بطور جدی در تنگنا بگذارد که همین امر موجب کسری بودجه شدید امسال نیز خواهد شد؟!
دست آخر با علم باینکه طی سه سال گذشته اوضاع اقتصادی کشور چگونه بوده و فشار تحریمها نیز روز به روز بیشتر شده و سفره مردم هم کوچکتر گردیده، باز در کمال تعجب میبینیم که دولت روحانی از لایحه بودجه‌ای برای سال ۱۴۰۰ رونمایی میکند که نسبت به امسال حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان دیگر افزایش دارد و به رقمی بالغ بر ۲۵۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است؟!
خب مگر جدیداً چه اتفاق مثبتی رخ داده و یا دولت محترم از الان چه چیز مثبتی را پیش بینی کرده که قرار است اوضاع اقتصاد را در سال آینده بهتر و یا سطح درآمد‌های کشور را رشد دهد که به یکباره چیزی حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان دیگر بر بودجه محقق نشده امسال اضافه نموده و کار را برای سال ۱۴۰۰ سخت‌تر کرده است؟
سبزعلیپور در ادامه به نرخ دلار و قیمت نفت در بودجه سه سال گذشته و سال آینده اشاره کرد و گفت که برای اینکه بتوانیم بهتر بودجه سال ۱۴۰۰ را واکاوی و تحقق و عدم تحقق آنرا بفهمیم باید نیم نگاهی هم به نرخ دلار و قیمت هر بشکه نفت در بودجه‌ها بیاندازیم و آن اعداد را نیز با با یکدیگر مقایسه کنیم که بسیار مهم و نشان دهندۀ واقعیت‌ها میباشد.
در همین راستا خدمت مردم شریف ایران عرض میکنم که در سال ۹۷ که ترامپ تازه اقدام به خروج از "برجام" کرده بود و شدت تحریمها هم مثل امسال نبود، صادرات نفت کشورمان در ابتدای سال ۹۷ بیش از دو میلیون بشکه در روز بود و در پایان سال ۹۷ نیز صادرات نفت ایران تا حدود ۷۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته بود، با این وجود و با فروش این میزان نفت در روز آنهم با نرخ هر بشکه بین ۵۰ الی ۶۰ دلار، بودجۀ ۱۱۹۴ هزار میلیارد تومانی آن سال که حدوداً ۸۰۰ هزار میلیارد از بودجه پیش بینی شده سال ۹۹ کمتر بود بطور کامل محقق نشد و دولت با کسری بودجه مواجه گردید؟!
در سال ۹۸ نیز که ایران با تحریم‌های بیشتری علی الخصوص در زمینه پولی و بانکی و همچنین فروش نفت روبرو شد صادرات نفت ایران در ابتدای سال ۹۸ با حدود ۷۰۰ هزار بشکه در روز شروع شد و تا پایان سال ۹۸ صادرات کشورمان تا حدود ۲۰۰ الی ۳۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت و با وجود فروش هر بشکه نفت به قیمت حدود ۵۰ الی ۶۰ دلار، باز هم بودجه ۱۷۰۳ هزار میلیارد تومانی پارسال که حدوداً ۴۰۰ هزار میلیارد از بودجه پیش بینی شده سال ۹۹ هم کمتر بود بطور کامل محقق نشد و دولت را با کسری بودجه بالایی مواجه کرد؟!
حال اگر سالجاری در میزان صادرات نفت کشورمان خللی بیش از سال ۹۸ بوجود نمی‌آمد و دولت میتوانست همان ۳۰۰ هزار بشکه در روز را صادر کند و قیمت هر بشکه نفت هم از ۶۰ دلار پایین‌تر نمی‌آمد، در سال ۹۹ حدوداً ۷ میلیارد دلار درآمد نفتی میداشتیم؟!
اما همچنانکه همه به عینه در جریان هستند با اعمال تحریم‌های بیش از حد آمریکا در سالجاری، صادرات نفت کشورمان باز هم کاهش پیدا کرد و تقریباً به صفر نزدیک شد و قیمت ۶۰ دلار بابت هر بشکه نفت هم محقق نشد، پس با این وضعیت از ۷ میلیارد دلار درآمد ارزی هم خبری نیست و کسری بودجه دولت بیش از سال‌های دیگر خواهد بود.
وی افزود: حال چه شده که دولت به این نتیجه رسیده که سال آینده فروشِ در حدِ صفرِ نفتِ کشورمان به یکباره به بیش از ۲ میلیون بشکه نفت و میعانات نفتی برسد؟ که این میزان فروش نفت آنهم با قیمت ۴۰ دلار در ازاء هر بشکه بتواند بیش از ۲۰ میلیارد دلار برای کشور ارزآوری داشته باشد؟
ضمناً مگر تأکید دولت دائماً بر کاهش اتکاء بودجه به درآمد‌های نفتی نبوده؟ پس چرا سطح فروش و صادرات نفت را بصورت رؤیایی روزی ۲ میلیون بشکه افزایش میدهد که البته با توجه به تحریم‌های اِعمال شده و همچنین برنامه فروش نفت در برابر دارو و غذا و عدم توانایی در انتقال درآمد‌های ارزی به کشور، قطعاً تحقق چنین صادراتی و چنین درآمدی برای کشورمان غیرممکن میباشد، مگر اینکه اتفاق خاصی در حد معجزه رخ دهد؟!
بنده مردم شریف ایران را جهت مقایسه نرخ دلار بودجه امسال و بودجه سال آینده به قضاوت دعوت میکنم، فلذا وقتیکه در بودجه امسال نرخ دلار ۴۲۰۰ تومان و برای واردات کالا‌های غیر اساسی حدود ۸۰۰۰ تومان در نظر گرفته شده، بوضوح دیدیم که این نرخ با زندگی مردم چه کرد و سطح گرانی و تورم را در سال ۹۹ چقدر افزایش داد؟! تا جائیکه نرخ دلار در بازار آزاد به حدود ۳۰ هزار تومان رسید؟!
حال وقتیکه نرخ تسعیر دلار از ۴۲۰۰ در بودجه ۹۹ به رقمی معادل ۱۱۵۰۰ تومان در بودجه ۱۴۰۰ افزایش میابد، هیچ میدانید که با زندگی مردم در سال آینده چه خواهد کرد و چقدر به تورم گرانی دامن خواهد زد؟ و چه بسا که نرخ دلار در بازار آزاد را به بیش از ۴۰ هزار تومان افزایش دهد؟ دلیل اعمال بی حساب و کتاب این اعداد و این نرخ‌ها در بودجه سال آینده چیست و چه تفکر و نیتی پشت این نوع بودجه نویسی نهفته است؟
یک کاسب جز و یک آدم نه چندان باسواد هم میتواند با یک حساب سرانگشتی به این نتیجه برسد که تحقق چنین بودجه‌ای در سال ۱۴۰۰ آنهم با این دخل و خرج غیرممکن و یا چیزی در حد معجزه است و چه عواقب و تورمی در پی دارد پس چرا دولت، علی الخصوص جناب آقای نوبخت و اقتصاددانان همکار ایشان چنین مسئله مهمی را متوجه نشده اند؟
سبزعلیپور در ادامه باز هم لایحه بودجه ۱۴۰۰ را زیر سوال برد و تشریح کرد: وقتیکه بودجه عمومی ۴۸۴ هزار میلیارد تومانی سال ۹۹ محقق نشده و طبیعتاً بدلیل کمبود منابع، امکان تخصیص این مبالغ نیز به پیشبرد پروژه‌های عمرانی کشور وجود نداشته، پس چطور توقع داریم که در سال آینده با این حجم پایین درآمد‌های نفتی بتوانیم بودجه عمومی ۸۴۱ هزار میلیارد تومانی را محقق و جهت هزینه کرد به دستگاه‌های اجرایی تخصیص دهیم؟
مع الوصف بحث اصلی اینجاست که بودجه سال ۱۴۰۰ بودجه ایست مبهم، پُر اشکال و رؤیایی که حتی روی کاغذ نیز محقق نمیشود تا چه رسد به عمل و در عالم واقعیت؟!
بودجه‌ای که قرار بود بدون اِتکا به نفت تدوین شود و دیگر ضعف بودجه نویسی سال‌های قبل را نداشته باشد، در کمال تعجب روی بودجه‌های پیشین را سفید کرده است، یعنی در این ارتباط چی فکر میکردیم، چی شد؟! پس باید به جرأت بگویم که صد رحمت به بودجه سال‌های قبل؟!
علیپور صراحتاً اعلام کرد که این بودجه مشکلات زیادی را برای دولت سیزدهخم بوجود خواهد آورد؟! لایحه بودجه ۱۴۰۰ را میتوان بودجه‌ای معرفی کرد که به شوق و امید "جو بایدن" و با رویای زود هنگام لغو "تحریمها" تنظیم شده است؟!
به جرأت میتوان گفت که بودجه ۱۴۰۰ مملو از مشکلات و گرفتاری‌ها برای کشور خواهد بود و با این وجود باید گفت که این بودجه میراث مشکل ساز و پر درد سر "روحانی" برای "دولت آینده" میباشد که بدلیل غیر واقعی بودن و تنظیم رویایی و چشم به خارج
دوختن آن، جز کسری بودجه، خزانه خالی و عدم توانایی در پاسخگویی به انتظارات مردم و دستگاه‌های اجرایی، هیچ دستاورد مثبتی برای دولت آینده، کشور و مردم ندارد و دولت بعدی ایران را درگیر مشکلات عدیده‌ای خواهد کرد.
وی افزود: دولت محترم بودجه ۱۴۰۰ را نه تنها کاملاً نفتی نوشته است بلکه برای تحقق منابع این بودجه به مواردی متوسل شده که واقعاً تعجب برانگیز و حتی مبهم و شبهه دار نیز میباشد؟!
منابع عمومی دولت که در واقع برای ارزیابی حوزه ابتکار عمل دولت به کار میرود، از مجموع سه ردیف (درآمدها)، (واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای) و (واگذاری دارایی‌های مالی) بدست می‌آید. بعبارت ساده‌تر دولت پیش‌بینی میکند که در سال آینده چه درآمد‌هایی از محل مالیات ها، فروش نفت و فروش اوراق دولتی خواهد داشت که عمدتاً غیر قابل اتکاء و تحقق میباشند.
در ادامه فقط به دو سه مورد بشرح زیر اشاره میکنم:
* فروش "اوراق مالی" و استقراض از به بانک‌ها متوسل میشود، پس باید بزودی منتظر عواقب منفی این نوع بودجه نویسی بر اوضاع کشور و زندگی مردم باشیم.
* در ارتباط با فروش "اوراق دولتی" باید عرض کنم که این مورد دیگر جواب نمیدهد و مردم چندان از خرید "اوراق دولتی" استقبال نمیکنند.
* رشد و افزایش بی منطق و بدون حساب و کتاب درآمد‌های مالیاتی در بودجه سال ۱۴۰۰؟!
دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۰ برای درآمد‌های مالیاتی خود ۲۴۷ هزار میلیارد تومان پیش بینی کرده است. در بودجه سال ۹۹ پیش بینی دولت از درآمد‌های مالیاتی ۱۷۵ هزار میلیارد تومان بوده که در بودجه ۱۴۰۰ با توجه به تداوم تحریم‌های نفتی، رقم درآمد‌های دولت از محل مالیات برای سال آینده تا ۷۲ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است؟!
رشد حدوداً ۴۵ درصدی درآمد‌های دولت از محل مالیات نشان دهندۀ این است که این بودجه صد در صد خام و غیر واقعی تنظیم شده است، زیرا با اوضاع مریض اقتصاد کشورمان که چرخ تولید به کُندی میچرخد، تجارت راکد، بیکاری رو به ازدیاد و دست مردم از نقدینگی خالی و سفره‌ها روز به روز کوچکتر میشود، از همه مهمتر ضربه‌ای که شیوع بیماری کرونا به کسب و کار‌ها وارد کرده، پس این چه انتظار بی جا و غیر معقولی است که از تجارت و کسب و کار راکد و بحران زده بیش از پیش مالیات اخذ شود؟ در جایی که دخل کسبه روز به روز کمتر میشود، چگونه میتوان مالیاتی بیش از سال‌های گذشته از کسبۀ گرفتار مطالبه نمود؟
اوضاع بحرانی اقتصاد ایران و وضعیت ضعیف مردم و نهایتاً کاهش دخلِ کسبه گواهی میدهند که مبلغ پیش بینی شدۀ ۲۴۷ هزار میلیارد تومانی در بودجه سال آینده از طریق اخذ مالیات هرگز محقق نخواهد شد و مردم را گرفتار و ناراضی‌تر خواهد کرد.
* مورد دیگری که دولت جهت کسب درآمد در سال آینده روی آن حساب باز کرده (فروش اوراق سلف نفتی) است که طرح "اوراق سلف نفتی" مشکلات عدیده‌ای را برای کشورمان در پی دارد؟!
این پولی که دولت در ازاء "پیش فروش نفت" به مردم جمع کند دقیقاً به مثابه وامی است که از مردم گرفته و قرار است در آینده این پول باضافه سود آنرا به مردم بازگرداند؟! دولت از چه طریقی این پول را مهیا و به مردم بازخواهد گرداند؟ اگر قرار است نفتی را که فعلاً در اعماق زمین است را بعد‌ها استخراج و آنرا صادر و پولش را به مردم بدهد، پس امورات کشور را قرار است با پول قرضی به پیش ببرند؟
یا اینکه دولت میفرماید که، چون دوران دولت دوازدهم تمام شده پس دیگر عواقب این طرح به ما ربطی ندارد و دولت آینده خودش میداند که چگونه این پول‌های مردم را باز گرداند؟
راجع به مشکلات و عواقت طرح (فروش اوراق سلف نفتی) میتوان روز‌ها سخن گفت، اما فعلاً ادامه این بحث از حوصله خوانندگان عزیز خارج میباشد و اگر روزی قسمت شد، بطور مفصل میتوانیم در این خصوص گفتگو کنیم.
* و... ده‌ها ابهام دیگر.
رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در پایان به حواشی بودجه ۱۴۰۰ اشاره کرد و گفت: بودجه قویترین وسیله کنترل قوه مجریه توسط قوه مقننه و وسیله آگاهی و اطمینان مردم از مصرف صحیح و قانونی درآمد‌های دولت میباشد.
بر همین اساس بودجه مهمترین سند مالی دولت است که دخل و خرج یکسالۀ کشور در آن ثبت شده، فلذا این سندِ مهم باید برای دولت ارزشمند باشد و به آن بی اعتنایی نکند. زیرا بی اعتنایی و بی اعتبار کردن مهمترین سند مالی کشور مساویست با بی اعتنایی و بی اعتبار کردن دولت و قوه مجریه؟!
اما با این وجود میبینیم که برای ارائه بودجه ۱۴۰۰ به مجلس نه تنها رئیس جمهور افتخار حضور در مجلس را نمیدهد بلکه حتی کسی که مسئولیت تنظیم بودجه را برعهده داشته یعنی آقای نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه هم به مجلس بی اعتنایی میکند و به مجلس نمیرود؟! درخصوص عدم حضور رئیس جمهور در مجلس از ایشان سوال میشود که آقای روحانی عذری بدتر از گناه میاورد و میگوید که بخاطر رعایت پروتکل‌های بهداشتی به مجلس نرفته؟! واقعاً جالب و تعجب برانگیز است، رئیس جمهوری که باید جانش را هم فدای کشور و ملتش بکند متأسفانه اینقدر خودش را دوست دارد که از ترس کرونا حتی از اتاقش هم خارج نمیشود؟! در اینجا بر خود واجب و ضروری میدانم که ایشان یادآوری کنم (آقای روحانی عزیز، جان شما از جان مردم و نمایندگان مجلس و سایر مسئولین شیرین‌تر نیست که برای سلامتی خودتان، انجام امورات مهم کشوری را به افراد رده چندم محول میکنید)؟!
حال چه کسی بودجه را میبرد و به چه شکلی آنرا میبرند بماند.
بودجه‌ای که رونمایی از آن اینقدر مهم بود که طی سال‌های گذشته با حضور رئیس جمهور و رئیس مجلس انجام میشد و تصاویر یادگاری آن صفحه اول روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها را پر میکرد، امسال آنچنان بی رمق و سطح پایین برگزار شد که برای هیچکس مهم و قابل اعتنا نبود؟!
ضمناً بودجه‌ای که رؤسای جمهور همه ساله تحویل رئیس مجلس میدادند سندی قطور و مُجلد شده شیکی بود که ظاهر آن نشان میداد که حساب و کتاب یک کشور در آن درج شده، اما با اینکه بودجه ۱۴۰۰ از نظر عدد و رقم بزرگترین و حجیم‌ترین بودجه تاریخ ایران است و باید خیلی قطورتر و حجیم‌تر از بودجه سال‌های پیشین باشد، اما در کمال تعجب به یک دفتر حدوداً ۲۰۰ برگی مبدل شده بود؟! البته شاید جدیداً دولت بودجه را بصورت سی دی و یا فلش به مجلس تحویل میدهد که بنده حقیر از آن بی اطلاع هستم.
همچنانکه طی سال‌های گذشته نیز گفته ام مجدداً عرض میکنم که متاسفانه باز هم شاهد گسترش هزینه‌های جاری دولت در بودجه پیشنهادی ۱۴۰۰ هستیم و عدم تحقق درآمدها و کسری بودجه بسیار زیادی را هم بطور قطع در پیش داریم، فلذا با چنین بودجه‌ای و مشکلاتی که با خود به همراه دارد به عینه و باکمال تعجب میبینیم که دولت محترم چشمانش را در برابر واقعیات بسته و باز هم خلاف واقع به مردم "درِ باغ سبز" نشان میدهد و دولتمردان خنده کنان در برابر دوربین‌ها ظاهر میشوند و چشم به دوربین‌ها میدوزد و با سفسطه و مغلطه، واقعیات انکار ناپذیر را منکر شده و همه چیز را بر وفق مراد جلوه میدهد و آنچنان سخن میگوید که انگار از مدینه فاضله تعریف میکند؟! واقعیت امر این است که سخنان دولتمردان با این اوضاع و احوال و با این بودجه‌ای که برای سال ۴۰۰ تنظیم شده بطور فاحشی در تضاد بوده و کشوری که کسری بودجه مستمر دارد هرگز نمیتواند رشد بالای اقتصادی داشته باشد پس باید صراحتاً عرض کنم که با چنین بودجه‌ای متأسفانه دیگر خبری از رشد اقتصادی تک رقمی که هیچ بلکه نیم رقمی هم نخواهد بود و باید بطور کلی با رشد اقتصادی (البته حداقل در این دولت) خداحافظی کنیم.
در خاتمه از نمایندگان محترم مجلس درخواست میکنم تا با درایت و دانش و دید بالای خود و با استناد به واقعیات، لایحه بودجه ۱۴۰۰ را دلسوزانه و با دقت مورد بررسی قرار دهند و از تصویب موارد و ارقام مبهم و مشکل ساز خودداری و در تصویب بند بند بودجه ۴۰۰، منافع ملی و رونق اقتصادی و همچنین آرامش، امنیت اقتصادی و معیشت مردم عزیزمان را مدنظر داشته و طوری تصمیم گیری نمایند که کشور و مردم کمترین لطمه را دیده و دولت آینده نیز درگیر مشکلات و گرفتاری‌های عدیده نگردد.