چرا روسای جمهور سابق نباید کاندیدا شوند؟

گروه سیاست سایت فردا - انتخابات نزدیک است و مثل همیشه نام روسای جمهور سابق نیز در میان فهرست کاندیدا‌های احتمالی به چشم می‌خورد. گذشته از اینکه حسن روحانی در این دوره از انتخابات طبق قانون اجازه کاندیداتوری ندارد و آیت الله هاشمی نیز به رحمت خدا رفته و حضرت آیت الله خامنه‌ای نیز اکنون رهبر جمهوری اسلامی هستند؛ تنها دو نام در این فهرست می‌ماند. سید محمد خاتمی و محمود احمدی‌نژاد که از قضا عبور هر دوی آنان از فیلتر شورای نگهبان ساده به نظر نمی‌رسد. بحث تایید صلاحیت شدن یا نشدن این دو بزرگوار، همچنین میزان محبوبیت آنان در جامعه و امکان رای‌آوری که دارند؛ مفصل است، اما اصل ورودشان به رقابت و نسبت آن با دموکراسی نیز اخیرا مورد بحث قرار گرفته است. برخی معتقد هستند که آنان نیز مثل هر رجل سیاسی دیگری اگر ظرفیت اداره کشور را داشته باشند، نباید توان خود را دریغ کرده و باید وارد میدان شوند. دموکراسی و صندوق رای نیز مشخص خواهد کرد که مردم خواهان بازگشت آنان به قدرت هستند یا خیر. گروه دیگری از تحلیل‌گران، اما چرخش قدرت بین چند گزینه محدود را خلاف دموکراسی دانسته و معتقدند که روسای جمهور پیشین نباید به این رقابت ورود کنند. روزنامه «اعتماد» در شماره امروز خود این موضوع را با دو فعال سیاسی اصلاح‌طلب و اصولگرا مطرح کرده است. امیررضا واعظ آشتیانی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در این باره می‌گوید: «در تمام دنیا رسم بر این است که یک فردی می‌آید رییس‌جمهور می‌شود و در یک دوره چهار ساله یا ۸ ساله بستگی به انتخابات دارد، طرح و برنامه‌های خود را پیاده می‌کند و هر آنچه در توان و ظرفیت خود دارد را به عرصه نمایش می‌گذارد. دیگر بعد از این حضور مجدد در انتخابات معنی ندارد. این رفتار هم خارج از عرف سیاسی و هم خارج منطق است زیرا او هر آنچه در توان و دانش خود داشته و توانسته عملیاتی کرده است. از طرف دیگر باید توجه کرد که فضا باز برای نیرو‌های جدیدتر باز باشد. باید فضایی فراهم کرد تا نیرو‌هایی با کارآمدی بهتر بتوانند بیایند و نقش‌آفرینی کنند. یکی از علت‌های اینکه این رفتار در دنیا رخ نمی‌دهد این است که آن‌ها به این باور می‌رسند که کار را باید تحویل نسل بعدی بدهند. نه اینکه مدام عقبگرد کنند و باز به تفکراتی برگردیم که در گذشته حاکم بوده و با آن‌ها بخواهیم کشور را اداره کنیم.» وی ادامه می‌دهد: «ضمن احترام به افرادی که در گذشته رییس‌جمهوری بودند بهتر است ولی بهتر است که اینان تجربیات خود را به روسای جمهور جدید منتقل کنند. ای‌کاش رییس‌جمهوری جدیدی در دوره بعد روی کار بیاید که این توانایی و منطق را داشته باشد که بتواند از تجربیات روسای جمهوری گذشته استفاده کند و برای پرکردن خلأ‌های موجود از تجربیات این افراد استفاده کند. روسای جمهوری گذشته به جای اینکه بخواهند کاندیدا شوند، بهتر است بیایند و تجربیات خود را به رییس‌جمهوری بعدی ارایه کنند.» اسماعیل گرامی مقدم، فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز با ورود مجدد روسای جمهور سابق به قدرت، موافق نیست. او حتی حضور کاندیدا‌های تکراری در رقابت‌های اقتصادی را درست نمی‌داند. سخنگوی حزب اعتماد ملی در این باره می‌گوید: «یکسری رفتار‌های سیاسی در کشور ما اتفاق می‌افتد که صرفا منحصر به فرد ایران است. این رفتار‌ها هم برخلاف منافع ملی است و هم باعث ضربه زدن به اعتماد عمومی مردم می‌شود. ما می‌گوییم چرا اعتماد از بین می‌رود ولی بعد به سراغ کسانی برای کاندیدا‌هایی می‌رویم که در گذشته نه‌تن‌ها برای کاندیداتوری اقدام کرده‌اند، بلکه در مقام ریاست‌جمهوری نیز فعالیت کرده‌اند. بنده زمانی از مدافعان مرحوم هاشمی در مجلس هفتم بودم ولی در ادامه در کارزار انتخاباتی آقای کروبی وارد شدم. همان زمان بسیاری از دوستان می‌پرسیدند، چرا؟ شما که از نظر فکری به آقای هاشمی نزدیک هستید! اما حرفم این بود که اساسا منطقی نمی‌دانم فردی هرچقدر که عزیز باشد، بیش از دو دوره بخواهد وارد میدان شود. از نظر من، فردی هرچقدر محترم و عزیز باشد، بیشتر از این نمی‌تواند کاری انجام دهد. درمورد آقای احمدی‌نژاد هم همین دیدگاه را دارم. او دو دور رییس‌جمهوری بوده و هرکاری که می‌توانسته برای ایران انجام داده است. آقای خاتمی هم عزیز همه ما است و ما به ایشان افتخار می‌کنیم، اما برای سومین‌بار که دنبال ایشان می‌روند، به نظر من خود آقای خاتمی هم راضی نیست. ما چهره‌های بسیاری داریم و بهتر است که دنبال آنان برویم. به هرحال راه صحیح این است که از نحله‌های فکری و متفاوت استفاده کنیم. شاید برخی از من گلایه‌مند باشند!»