دستیاران دیروز بایدن در سنا وزرای امروز کابینه‌اش می‌شوند؟
آنتونی بلینکن؛ یار غار جو / جیک سالیوان؛ مسؤول پرونده ایران در شورای امنیت ملی آمریکا
وطن امروز: بیشتر کارمندان بایدن در دوران سناتوری‌اش، حالا قرار است او را در کابینه‌اش نیز یاری دهند و به وزرای احتمالی‌اش تبدیل شده‌اند. «برایان مک‌کئون» حالا احتمال می‌رود به عنوان معاون سیاست‌گذاری در وزارت دفاع مشغول فعالیت شود، «آوریل هین» که احتمالا به عنوان وزیر دفاع یا رئیس سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا مشغول فعالیت خواهد شد و «تد کافمن» مشاور ارشد بایدن حالا احتمالا در سمت رئیس کارکنان کاخ سفید مشغول فعالیت خواهد شد، همگی از کسانی هستند که در دوران سناتوری بایدن، به عنوان مشاور و دستیار او در کنگره فعالیت می‌کردند. با موافقت ترامپ برای اجرای کار‌های مربوط به انتقال دولت به دولت بایدن، حالا کمپین بایدن کم‌کم در حال پرده‌برداری از وزرایی است که احتمالا در کابینه او مسؤول تنظیم سیاست‌های خارجی‌اش خواهند بود. با این حال آنطور که رسانه‌ها هم مطرح کرده بودند، در دوران رقابت‌های انتخاباتی حدود ۲ هزار نفر از کارشناسان مسائل نظامی، سیاست خارجی و دفاعی با کمپین بایدن در قالب ۲۰ تیم کارشناسی همکاری می‌کردند و حالا باید منتظر ماند و دید از بین این افراد و سایر کارشناسانی که وظیفه هدایت این تیم‌های بزرگ را بر عهده داشتند، کدام‌شان می‌توانند به کاخ سفید و کابینه بایدن راه پیدا کنند و پیشینه هر کدام در نوع مواجهه با مسائل جهانی بویژه نوع مقابله با ایران چه بوده. در این گزارش به برخی اسامی و افرادی اشاره شده است که بیشترین شانس را برای همراهی بایدن در کاخ سفید دارند و به پیشینه هر کدام از آن‌ها و اعتقادات‌شان در عرصه سیاست خارجی پرداخته شده است.
*** وزیر خارجه آینده آمریکا پسرخوانده یک یهودی حامی سرسخت رژیم صهیونیستی است آنتونی بلینکن؛ یار غار جو این دیپلمات کارکشته آمریکایی که سال‌ها به عنوان معاون وزیر در وزارت خارجه این کشور فعالیت کرده و در مجلس سنا نیز به عنوان دبیر کمیته روابط خارجی سابقه حضور و فعالیت داشته، از جمله سیاستمدارانی است که با نام گلوبالیست‌ها یا طرفداران همکاری آمریکا با سازمان‌های جهانی و کشور‌های متحد آمریکا در موضوعات مختلف بین‌المللی شناخته می‌شوند. او کسی است که رسانه‌های آمریکایی بیان می‌کنند بهترین گزینه برای نشان دادن میزان تفاوت دیدگاه‌های سیاست خارجی دولت بایدن با دولت ترامپ است و هر چه دولت ترامپ به آن باور داشت و در عرصه سیاست خارجی توسط پمپئو دنبال می‌شد، دقیقا همان مسائلی است که بلینکن و بایدن اعتقاد دارند از آن‌ها باید در عرصه بین‌المللی حذر کرد. با این حال بسیاری او را با عنوان یکی از حامیان جنگ در طول تاریخ فعالیتش در مناصب مختلف می‌دانند. سال ۲۰۰۳ که جو بایدن به عنوان سناتور در مجلس سنای آمریکا باید به جنگ علیه عراق رأی می‌داد، این بلینکن بود که به عنوان مشاور او، بایدن را قانع کرد در جهت حمایت از جنگ رأی دهد. بعد‌ها در زمان دولت اوباما نیز بلینکن به عنوان معاون وزیر خارجه از طرفداران حمله به لیبی و سوریه بود. او با این حال معتقد است در تمام اموری که آمریکا با آن‌ها درگیر است (مانند مسأله ایران، موضوع کره‌شمالی، تغییرات آب و هوایی، بحران‌های بین‌المللی، مسائل تجاری یا رابطه با چین) آمریکا باید با کمک متحدان خود در دنیا اهداف و منافعش را به پیش ببرد و بر اساس معاهده‌ها و عهدنامه‌های بین‌المللی و همکاری با سازمان‌های بین‌المللی به جای تسلط بر جهان، بر جهان مدیریت کند. * بهبود رابطه با اتحادیه اروپایی؛ اولویت دولت بایدن نگاهی به فعالیت و سابقه تحصیلاتی بلینکن نشان می‌دهد رویکرد اصلی بایدن در سیاست خارجی، برقرار کردن دوباره رابطه با اتحادیه اروپایی است که ترامپ بشدت به آن ضربه وارد کرده و بنیان‌های اصلی آن را ویران کرده است. بلینکن که در دوران کودکی بعد از طلاق والدینش، به همراه مادر و همسر آمریکایی-لهستانی‌اش، راهی اروپا شد، تحصیلات خود را در پاریس آغاز کرد و در آنجا زبان فرانسوی را بخوبی فراگرفت. در واشنگتن او را به عنوان فردی می‌شناسند که تشخیص لهجه آمریکایی‌اش در زمان صحبت به زبان فرانسوی بسیار سخت است. او در یک مدرسه ۲ زبانه در پاریس تحصیل کرد و بعد برای تحصیلات بعدی در رشته حقوق به هاروارد رفت. او پس از مدتی کار وکالت، به سبب آشنایی با جو بایدن به مدت ۶ دوره در مجلس سنا به عنوان دستیار ارشد بایدن فعالیت کرد و سال ۲۰۰۲ به عنوان کارمند کمیته روابط خارجی سنا مشغول فعالیت شد. بایدن نیز در آن سال‌ها یعنی از سال ۱۹۹۷ تا سال ۲۰۰۸ که به عنوان معاون رئیس‌جمهور انتخاب شد، در این کمیته فعالیت کرد. * یکی دیگر از دوستداران اسرائیل در کابینه بایدن با آنکه انتظار می‌رفت دونالد ترامپ به دلیل حمایت سرسختانه‌اش از نتانیاهو و سیاست‌های پایدارش در حمایت از منافع رژیم صهیونیستی در منطقه، شانس این را داشته باشد رأی یهودیان و لابی صهیونیستی در آمریکا را از آن خود کند، آمار‌ها نشان داد ۷۱ درصد یهودیان آمریکایی به بایدن رأی داده‌اند. جدا از مواضع جدی بایدن در حمایت از رژیم صهیونیستی که از ابتدای دوران فعالیت کاری‌اش در سنا تا همین امروز نیز ادامه دارد، به نظر می‌رسد سیاست‌گذاران در رژیم صهیونیستی قمار خوبی روی بایدن انجام دادند، زیرا دستیاران و معاونان بایدن از جمله کاملا هریس و آنتونی بلینکن، هر دو از حامیان سرسخت رژیم صهیونیستی و اهداف این رژیم در منطقه هستند. موضوع حمایت بلینکن از منافع صهیونیست‌ها تا حد زیادی با نوع حمایت دیگر اعضای تیم بایدن از این رژیم متفاوت است، زیرا همان‌طور که پیش از این توضیح داده شد، بلینکن به دلیل ارتباط نزدیکی که با پدرخوانده‌اش که یک یهودی لهستانی- آمریکایی است، دارد، به طور ویژه‌ای از اسرائیل حمایت کرده است. البته پدر و مادر او نیز یهودی هستند. پدرخوانده او در گفت‌و‌گویی با روزنامه واشنگتن‌پست در سال ۲۰۱۳ بیان کرده است آنتونی بشدت به وقایعی که در دوران نوجوانی پدرخوانده‌اش بر او گذشته بود، علاقه داشته و می‌خواسته همه چیز را بداند. پدرخوانده او نیز ماجرا‌های زنده ماندنش در هلوکاست را برای او تعریف می‌کرده است و به همین دلیل است که او نگاه دیگری به وقایع جهانی دارد. او بیان کرده است زمانی که او درباره سلاح‌های شیمیایی در سوریه نگران است، به این دلیل است که یاد اتاق‌های گاز نازی‌ها می‌افتد که تمام خانواده‌اش را نابود کردند. * حامی مداخله نظامی در سوریه و لیبی شاید همین تجربیات باشد که بلینکن را به یکی از سیاستمدارانی تبدیل کرده است که خواستار مداخله نظامی آمریکا در کشور‌های مختلف است. زمانی که او به عنوان معاون وزیر خارجه در زمان اوباما فعالیت می‌کرد، خواهان حضور و بروز بیشتر آمریکا و درگیر شدن این کشور در مسأله سوریه شده بود و از حامیان سرسخت حمله به لیبی نیز بود. او اعتقاد دارد دیپلماسی نیازمند ابزار‌های بازدارندگی است و نیروی نظامی می‌تواند به دیپلماسی مؤثر کمک کند. او معتقد است در سوریه به دلیل اینکه آمریکا سعی داشت از رخ دادن اتفاقی مانند عراق خودداری کند، کار چندانی انجام نداد و همین مسأله منجر به بی‌تحرکی آمریکا در این موضوع شد. * خدمت در دولت؛ بیزینس خانوادگی بلینکن‌ها آنتونی بلینکن نخستین فرد از خانواده‌اش نبوده است که به کاخ سفید و رئیس‌جمهور مستقر خدمت می‌کرده است؛ پدر او «دونالد بلینکن» در دولت کلینتون به عنوان سفیر آمریکا در مجارستان مشغول فعالیت بوده و همسرش نیز به عنوان نویسنده متن سخنرانی در شورای امنیت ملی آمریکا و همچنین برنامه‌ریز فعالیت‌های هیلاری کلینتون به عنوان بانوی اول آمریکا در دولت بیل کلینتون فعالیت می‌کرده است. «ایوان رایان» همسر آنتونی بلینکن در طول دوران کمپین انتخاباتی کلینتون به عنوان رابط او با سنا فعالیت می‌کرد و زمانی که بایدن به عنوان معاون اول فعالیت خود را در کاخ سفید آغاز کرد، او نیز به عنوان دستیار معاون رئیس‌جمهور در امور بین دولتی در فاصله سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ انتخاب شد. خواهر ناتنی آنتونی بلینکن نیز به عنوان مدیر ارتباطات شورای امنیت ملی در زمان کلینتون فعالیت می‌کرده است. عموی بلینکن نیز به عنوان سفیر آمریکا در بلژیک فعالیت کرده و پدرخوانده او نیز مشاور جان‌اف کندی بوده است. *** [برجام و ایران؛ ابهام بزرگ دولت بایدن]بلینکن همان زمان که ترامپ اعلام کرد آمریکا را از برجام بیرون می‌آورد، مخالفت خود را با این کار اعلام کرد و در سخنرانی خود در آوریل سال گذشته میلادی در مجمع امنیتی آسپن گفت: «اگر ایران به رعایت دقیق تعهداتش بازگشت، برای ادامه توافق هسته‌ای و مستحکم‌تر کردن و طولانی‌تر شدن آن تلاش می‌شود.»، اما معنای واقعی مستحکم شدن و طولانی‌تر شدن همان چیزی بود که از ابتدای اجرایی شدن برجام همواره مدنظر دولت‌های دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکا بوده است. منظور از مستحکم‌تر شدن وارد شدن مباحث مرتبط با فعالیت‌های منطقه‌ای ایران و همچنین فعالیت‌های موشکی ایران در این توافق و در عین حال منظور از طولانی‌تر شدن آن، طولانی‌تر شدن زمانی است که پرونده هسته‌ای ایران می‌تواند به حالت عادی بازگشته و محدودیت‌ها علیه این برنامه برداشته شود.
*** آیا در کاخ سفید بحران‌های داخلی بر سیاست خارجی تقدم پیدا خواهد کرد؟ جیک سالیوان؛ مسؤول پرونده ایران در شورای امنیت ملی آمریکا با توجه به سن بالای بایدن به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا، «جیک سالیوان» کسی که او به عنوان مشاور امنیت ملی‌اش برگزیده، یکی از جوان‌ترین اعضای کابینه‌اش است. ویژگی بارز دیگر او، اما شهرت او به عنوان «مرد پشت پرده گفتگو‌های آمریکا و ایران» است. او در سال‌هایی که دولت اوباما مشغول گفتگو و رایزنی با ایران با رسیدن به برجام بود، به عنوان مشاور تیم گفتگو‌کننده و از عواملی بود که در گفتگو‌های محرمانه ایران و آمریکا و همچنین بعد از آن در مذاکرات علنی در پایتخت‌های اروپایی همواره همراه تیم مذاکره‌کننده آمریکایی بود. آنطور که «دیوید سنگر» از روزنامه‌نگاران روزنامه نیویورک‌تایمز در همان زمان گفتگو‌های هسته‌ای نیز مطرح کرده، او کسی بود که کار ارتباط و هماهنگی تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای آمریکا با کارشناسان اسرائیلی را انجام می‌داد و جایی در گفتگو با یکی از خبرنگاران آمریکایی بیان کرده بود در طول مذاکرات همواره از هتل محل اقامت نمایندگان اسرائیل و مشاوران آمریکا تا هتلی که مذاکرات در آن انجام می‌شد، مشغول رفت‌وآمد بود تا بتواند در جریان آخرین و دقیق‌ترین جزئیات قرار گرفته و آن‌ها را به تیم مشاوران ارائه دهد. او در شهریورماه سال ۹۹ در گفتگو با اندیشکده شورای آتلانتیک ضمن تاکید بر تشکیل ائتلاف‌های داخلی در آمریکا، بر بازگشت مجدد واشنگتن به قدرت خود در سازمان‌های بین‌المللی و همچنین اتحاد‌های بین‌المللی تاکید کرده و خواستار احیای جایگاه این کشور در میان کشور‌های دنیا بویژه از طریق بازگشت به پیمان‌های جهانی و منطقه‌ای شد. او در این باره بیان کرده است: «پیوستن به توافق اقلیمی پاریس و تلاش برای تقویت آن، بازگشت به توافق جامع قدرت‌های هسته‌ای جهان با ایران (برجام)، سازمان‌دهی دموکراسی‌های جهان، تخلیه نیرو‌های آمریکا از افغانستان و بررسی مجدد روابط چین- آمریکا برخی از اولویت‌های نخست دولت جو بایدن، نامزد دموکرات‌ها در این کشور خواهد بود». او همچنین از کسانی است که اعتقاد دارند آمریکا باید در مقابل قدرت روزافزون چین، از خود واکنش نشان دهد. در ضمن او بر اهمیت همکاری شبکه شرکای جهانی آمریکا در مواجهه با رقابت روزافزون با چین و روسیه نیز تأکید کرده است. به نظر می‌رسد او یکی از افرادی است که انتظار می‌رود سیاست‌های ترامپ در مقابل چین را ادامه داده و در عین حال در مقابله با روسیه نیز واکنش‌های جدی‌تر و تهاجمی‌تری را از خود نشان دهد. او بیان کرده است تجربه قبلی بایدن برای جلوگیری از اقدامات تهاجمی رهبران روسیه و همزمان، پیگیری حوزه‌های منافع متقابل، سودمند خواهد بود. سالیوان با این حال بر این عقیده است که تنها نباید به سیاست خارجی توجه داشت و ضرورت بازیابی قدرت نرم آمریکا در دنیا که توسط ترامپ کاملا از بین رفته بود، نباید دولتمردان آمریکایی را از نگاه به داخل این کشور باز دارد. او بر همین اساس گفته است اگر دولت جدید در منابع قدرت داخلی خود از جمله در زیرساخت‌ها، نوآوری، کارگران، سیستم مهاجرت و دموکراسی سرمایه‌گذاری نکند، در سیاست خارجی موفق نخواهد شد. سالیوان همچنین بیان کرده است آمریکا باید کار‌های بسیاری در داخل انجام دهد سپس به سیاست خارجی بپردازد که مبارزه با کرونا و نژادپرستی از جمله آنهاست. او درباره نوع مواجهه دولت بایدن با ایران نیز معتقد است ایالات متحده باید به توافق هسته‌ای با ایران بازگردد تا بتواند از این طریق به فعالیت‌های ایران در منطقه بویژه همسایگانش بپردازد و سعی در حل اختلاف آن‌ها داشته باشد. او معتقد است بستن پرونده هسته‌ای ایران، تنها راه برای وارد شدن به مباحث دیگر است و تا تکلیف آن مشخص نشود نمی‌توان درباره سایر اقدامات ایران در منطقه اقدامی انجام داد. او با این حال مانند سایر مشاوران بایدن به این سوال که آیا بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران، به معنای بازگشت به توافق سال ۲۰۱۵ است یا اینکه آمریکا به دنبال راهی برای ایجاد تغییرات در آن است، پاسخ نداده و تنها بیان کرده است مرحله اول تشویق ایران به بازگشت به تعهداتش در برجام است تا بتوانیم پس از آن این کشور را دوباره وادار کنیم پیرامون توافق هسته‌ای بعدی با آمریکا وارد مذاکره با این کشور شود. سالیوان البته در این باره پا را فراتر می‌گذارد و پیشنهاد می‌کند برای شروع هر دو طرف باید در انتظارات‌شان تجدیدنظر کنند و گام‌به‌گام سعی کنند از تنش‌ها بکاهند. او در جایی بیان کرده است آمریکا همچنین باید ۱۲ خواسته را که پمپئو به صورت عمومی مطرح کرده بود، به عنوان پیش‌شرط برای پیشرفت کار با ایران کنار بگذارد. او در ادامه خاطرنشان می‌کند: «ایرانی‌ها هم باید واقع‌بینانه‌تر عمل کنند، زیرا تصور اینکه ایالات متحده تحریم‌های قابل توجهی را رفع می‌کند، بدون اطمینان از اینکه ایران بلافاصله مذاکرات پیرامون توافقی را آغاز می‌کند که دست‌کم برنامه زمانی توافق را گسترش می‌دهد و موضوعاتی مثل راستی‌آزمایی و موشک‌های بالستیک بین‌قاره‌ای را شامل می‌شود، اشتباه است». هیلاری کلینتون در کتاب خاطرات خود تحت عنوان «گزینه‌های دشوار» به وضوح نشان می‌دهد جیک سالیوان، دستیار جوان او در تدارکات روند تعامل، نقش محوری داشته است. آنطور که در کتاب کلینتون آمده، سالیوان تابستان سال ۲۰۱۰ مامور رایزنی برای آزاد کردن ۳ جوان کوهنورد آمریکایی می‌شود که به دلیل جاسوسی در مرز‌های ایران و عراق در ایران در بازداشت بودند. جان کری نیز در کتاب خاطرات خود به نقش جیک سالیوان در شکل‌گیری این کانال محرمانه ارتباط با ایران از طریق عمان اشاره کرده است. در آن زمان، جیک سالیوان و پانیت تالوار به عنوان اعضای تیم مذاکرات محرمانه آمریکا با ایران برای ارتباط با مقامات ایرانی به جای هتل‌های لوکس در عمان در یکی از خانه‌های خالی متعلق به سفارت آمریکا ساکن شدند. هر چند به گفته جان کری آن‌ها در آن زمان هنوز ناشناخته بودند و خبرنگاران و ماموران اطلاعاتی به سختی ممکن بود رد آن‌ها را زده یا آن‌ها را شناسایی کنند. جیک سالیوان به عنوان یکی از مخالفان تصمیم ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای با ایران، همان زمان در مقاله‌ای برای «آتلانتیک» نوشت: تحریم‌ها علیه ایران تنها در صورتی موفق خواهد بود که از حمایت جهانی برخوردار باشند و بتوانند حمایت شریکان تجاری ایران را جلب کنند. به نظر می‌رسد راهبرد اصلی دولت بایدن و مشاوران سیاست خارجی‌اش همراهی با اتحادیه اروپایی برای بالا بردن میزان فشار‌ها علیه ایران در جهت رسیدن به توافق هسته‌ای جدید مدنظر آمریکا باشد و به همین دلیل نخستین گام برای جلب نظر ایران جهت موافقت با مذاکره مجدد بر سر برنامه هسته‌ای‌اش، بازگشت آمریکا به برجام به گونه‌ای است که همچنان هیچ اقدامی هم در جهت اجرای تعهداتش در برجام انجام ندهد. سالیوان هم مانند بلینکن در اردوگاه حامیان اسرائیل قرار دارد. او به عنوان مشاور سیاست خارجی مبارزات انتخاباتی بایدن در ماه سپتامبر در مصاحبه با یاهونیوز در اظهارنظری به تمجید از نقش دولت ترامپ در کمک به مذاکرات عادی‌سازی روابط میان رژیم صهیونیستی و امارات پرداخت و آن را دستاوردی مثبت برای سیاست خارجی رئیس‌جمهور آمریکا خواند. همان‌طور که پیش از این نیز بایدن شخصا مطرح کرده بود، احتمال اینکه دولت جدید ایالات متحده بخواهد اقداماتی را که ترامپ برای رژیم صهیونیستی انجام داده است نفی کرده یا در سیاست‌هایش تجدیدنظر کند، بسیار کم است. بایدن اعلام کرده است نه سفارت آمریکا را دوباره به تل‌آویو بازمی‌گرداند و نه مخالف عادی‌سازی روابط اسرائیل با اعراب منطقه است. سالیوان پا را از این نیز فراتر گذاشته و مطرح می‌کند عادی سازی روابط با اسرائیل از جمله اقداماتی بود که در زمان دولت اوباما پایه‌های آن در سیاست خارجی آمریکا بنا نهاده شد و در دوره دولت بایدن نیز این کار ادامه خواهد یافت.