درآمد‌های نفتی دولت در سال ۱۴۰۰ چقدر است؟
براساس پیش نویس لایحه بودجه ۱۴۰۰ و ارقام اعلام شده توسط رئیس سازمان برنامه درباره قیمت و حجم صادرات نفت پیش بینی شده در این لایحه، حجم ارز ۴۲۰۰ تومانی اختصاص یافته به واردات کالا‌های اساسی در سال ۱۴۰۰ در مقایسه با امسال، تقریبا نصف می‌شود و به کمتر از ۵ میلیارد دلار خواهد رسید.
خبرگزاری فارس: لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ اوایل هفته گذشته توسط سازمان برنامه و بودجه به دولت تقدیم شد و بررسی این لایحه در جلسات هیئت دولت از چهارشنبه هفته قبل آغاز شد.
یکی از مهمترین سوالات مطرح درباره جزئیات این لایحه، وضعیت اجرای سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی در سال آینده است.
با توجه به تاکیدات مکرر مقامات ارشد دولتی از جمله اظهارات محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه در حاشیه جلسه ستاد بودجه ۱۴۰۰ در تاریخ ۵ مهرماه و همچنین اظهارات اخیر وی درباره نرخ ارز در لایحه بودجه سال آینده، اجرای سیاست تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالا‌های اساسی در سال ۱۴۰۰ هم ادامه خواهد داشت.
با این وجود، این سوال مهم مطرح است که آیا حجم ارز ۴۲۰۰ تومانی اختصاص یافته بابت واردات کالا‌های اساسی در سال آتی، تغییر پیدا خواهد کرد یا نه؟
میزان ارز ۴۲۰۰ تومانی تخصیص یافته در سال گذشته، حدود ۱۵ میلیارد دلار بود و در سال جاری هم قرار بود ۱۰.۵ میلیارد دلار باشد، ولی طبق مصوبه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت در اردیبهشت ماه امسال، این رقم به ۹ میلیارد دلار کاهش یافته است. با توجه به اینکه تاکنون ۶.۷ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی بابت واردات کالا‌های اساسی تخصیص یافته است، انتظار می‌رود رقم مصوب ستاد هماهنگی اقتصادی دولت تا پایان امسال محقق شود.
*در سال آینده ارز ۴۲۰۰ تومانی صرفا از محل درآمد‌های صادرات نفت اختصاص می‌یابد
براساس این گزارش، در حالی که در سال‌های ۹۸ و ۹۹، ارز ۴۲۰۰ تومانی کالا‌های اساسی از محل درآمد‌های ارزی ناشی از صادرات نفت خام، میعانات گازی و خالص گاز اختصاص می‌یافت، براساس پیش نویس لایحه بودجه ۱۴۰۰، دولت قصد دارد ارز ۴۲۰۰ تومانی در سال آینده را صرفا از محل درآمد‌های ارزی ناشی از صادرات نفت خام تامین نماید.
در جزء ۱ بند «ب» تبصره ۱ پیش نویس این لایحه آمده است: «سقف منابع حاصل از ارزش صادرات نفت مندرج در ردیف ۲۱۰۱۰۱ جدول شماره (۵) این قانون معادل .... ریال تعیین و معادل ارزی آن صرف واردات کالا‌های اساسی، نهاده‌های دامی و دارو و تجهیزات پزشکی می‌شود».
البته همانطور که در پاراگراف فوق مشخص است، در پیش نویس لایحه بودجه ۱۴۰۰ که توسط سازمان برنامه و بودجه تهیه شده است، جای رقم ریالی منابع حاصل از ارزش صادرات نفت، نقطه چین (خالی) گذاشته شده که نشان می‌دهد این رقم تا اوایل هفته گذشته در این سازمان نهایی نشده بوده است.
*درآمد‌های نفتی دولت در سال ۱۴۰۰ چقدر است؟
با این وجود، اطلاعاتی وجود دارد که می‌توانیم به این سوال پاسخ دهیم که درآمد‌های نفتی دولت در سال آینده چقدر خواهد بود؟
چهارشنبه هفته گذشته، محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه در گفتگو با خبرگزاری فارس اعلام کرد: «متوسط فروش نفت امسال بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه در روز بوده که تقریبا همان میزان در بودجه سال آینده در نظر گرفته شده است».
ساعاتی قبل از انتشار این مصاحبه هم نوبخت در حاشیه جلسه هیئت دولت به خبرنگاران درباره نرخ نفت در لایحه بودجه ۱۴۰۰ گفته بود: «برآورد‌های اولیه برای نفت برای هر بشکه ۴۰ دلار است».
از سوی دیگر، با توجه به بند «الف» تبصره ۱ پیش نویس لایحه بودجه ۱۴۰۰، سهم دولت از درآمد‌های نفتی در سال آینده، صرفا ۴۷.۵ درصد خواهد بود (البته دولت پیشنهاد کرده است که از ۱۸ درصد از ۳۸ درصد سهم صندوق توسعه ملی از این درآمدها، در قالب استقراض از این صندوق استفاده کند، ولی این منابع در محل جداگانه‌ای خواهد بود)؛ بنابراین رقم درآمد‌های نفتی کشور در سال آینده با لحاظ کردن ارقام اعلام شده توسط رئیس سازمان برنامه و بودجه که بدان اشاره شد (صادرات ۷۰۰ هزار بشکه در روز با قیمت ۴۰ دلار به ازای هر بشکه)، ۱۰ میلیارد و ۲۲۰ میلیون دلار خواهد بود و سهم دولت از این درآمد‌های ارزی، ۴ میلیارد و ۸۵۴ میلیارد دلار خواهد بود که تمام آن در قالب ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات کالا‌های اساسی اختصاص خواهد یافت. به عبارت دیگر، حجم ارز ۴۲۰۰ تومانی اختصاص یافته به واردات کالا‌های اساسی در سال ۱۴۰۰ در مقایسه با امسال، تقریبا نصف خواهد شد.
*تحقق پیش بینی سازمان برنامه درباره درآمد‌های نفتی سال آینده در هاله‌ای از ابهام
با توجه به اینکه در سال گذشته صرفا حدود یک سوم درآمد‌های ناشی از صادرات نفت خام، میعانات گازی و خالص گاز محقق شد و در سال جاری هم سازمان برنامه و بودجه پیش بینی کرده است که صرفا کمتر از یک سوم این درآمدها محقق شود، ابهامات زیادی درباره تحقق پیش بینی این سازمان درباره میزان درآمد‌های ناشی از صادرات نفت خام کشور در سال آینده وجود دارد. بخصوص آنکه توجه داشته باشیم بخاطر شرایط تحریم، قیمت نفت خام صادراتی امسال به مراتب کمتر از ۴۰ دلار بوده و تحقق این رقم در سال آینده هم خوش‌بینانه به نظر می‌رسد.
*دولت برای تامین ارز ۴۲۰۰ تومانی باز هم سراغ استقراض از بانک مرکزی می‌رود؟
با توجه به همین موضوع، انتظار می‌رود دولت در سال آینده هم مانند سال گذشته و بخصوص امسال، مجبور شود بابت اجرای سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی از بانک مرکزی استقراض نماید و شاهد ایجاد کسری بودجه قابل توجهی از این محل باشیم.
گفتنی است از دی ماه پارسال تاکنون، برخی مراکز پژوهشی مانند مرکز پژوهش‌های مجلس و همچنین برخی رسانه‌ها مانند خبرگزاری فارس در قالب گزارش‌های مختلفی به ابعاد مختلف استقراض گسترده دولت از بانک مرکزی برای اجرای سیاست تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی اشاره کرده و نسبت به تبعات سنگین این اقدام اشتباه دولت از جمله ایجاد تورم و تشدید کسری بودجه هشدار داده اند. به عنوان مثال، می‌توانید به این و این گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس و این و این گزارش خبرگزاری فارس اشاره کرد. علیرغم آنکه ماه‌ها از انتشار گزارش‌های مذکور در رسانه‌ها می‌گذرد، تاکنون دولت و بانک مرکزی به این موضوع هیچ واکنشی نداده اند و ترجیح داده اند در این زمینه روزه سکوت بگیرند.