سمت‌وسوی بازار‌ها در ایران پس از پیروزی بایدن
پیروزی بایدن در انتخابات آمریکا اثری بر بازار‌های دارایی ایران دارد؟ آیا روند افت قیمت در همه بازار‌ها رخ می‌دهد یا ثبات در بازار‌ها نیازمند اقدامات دیگری است؟ این گزارش تلاش کرده به پرسش‌های مطرح شده پاسخ دهد.
اقتصاد نیوز: بازار‌های دارایی در فصل پاییز، انتخابات آمریکا را به‌عنوان یک عدم قطعیت سیاسی در نظر گرفتند و معامله گران باملاحظه این انتخابات موقعیت خرید یا فروش می‌گرفتند.
کارشناسان گرچه تأکیددارند این انتخابات نمی‌تواند بر اقتصاد ایران در میان‌مدت اثرگذار باشد، اما برخی از آنان قبول دارند در کوتاه‌مدت و از کانال انتظارات قیمت در این بازار‌ها تحت تأثیر قرار بگیرد. پیش‌بینی وضعیت بورس با پیروزی بایدن
کارشناسان درباره روند بورس در کوتاه‌مدت تا حدودی هم‌نظر هستند و اعتقاددارند ممکن است تحت تأثیر خوش‌بینی‌های سیاسی بازار سهام روند نزولی را ادامه دهد؛ اما در میان‌مدت دیدگاه‌ها متفاوت است. گروهی با اشاره به وضعیت شرکت‌ها در نیمه نخست سال و چشم‌انداز فعالیت آنان در روز‌های پیش رو و اصلاح شدید قیمتی از میانه تابستان پیش‌بینی می‌کنند روند ریزش متوقف و بازار با اتکا به بخش اعظمی از سهم‌های بزرگ وارد فاز رونق شوند گرچه این رونق مثل نیمه اول سال نیست.
اما گروه دیگر تأکیددارند بازار در میان مدت نیز با روند نزولی همراه است، زیرا رشد بورس بر پایه انتظارت تورمی بود و تا زمانی که این انتظارات تقویت نشود بورس وارد فضای رشد نمی‌شود. از دید این گروه سطوح کنونی بورس با تعادل بنیادی تا حدی فاصله دارد و بازار حداقل در سال جاری بارونق روبرو نخواهد شد و در کانال‌های نزدیک به یک‌میلیون واحد نوسان خواهد کرد.
دلیل دیگری که این گروه بر ادامه روند افت شاخص تأکید دارد قیمت دلار است. این گروه می‌گوید بسیاری از سهم‌های شاخص ساز وابسته به نرخ ارز هستند که در صورت افت دلار جذابیت آتی این دسته از سهام تعدیل می‌شود. هرچند ممکن است برخی صنایع که بازار داخلی خوبی دارند وضعیت بهتری نسبت به گذشته داشته باشند.
بورس پیش‌بینی روند قیمت دلار
در بازار دلار معامله گران تصور می‌کردند با پیروزی بایدن قیمت دلار در محدوده ۲۳ هزار تومان تا ۲۶ هزار تومان در نوسان باشد.
برخی سیاست‌گذاران اعتقاددارند قیمت دلار پتانسیل کاهش تا زیر مرز ۲۰ هزار تومان را نیز دارد و اگر انتظارات مثبت با علائمی مخدوش نشود ممکن است تا خرداد سال آینده قیمت در این محدوده نوسان داشته باشد.
برخی از پژوهشگران با اشاره به منفی شدن تراز تجاری برای سه فصل پیاپی تأکیددارند وقتی تراز تجاری برای سه فصل منفی می‌شود حکایت از این دارد که افزایش نرخ ارز در دوره اخیر صرفاً ناشی از انتظارات نبوده است و ریشه در واقعیات اقتصاد ایران دارد؛ بنابراین افزایش نرخ دلار علاوه بر پایه انتظاری ناشی از متغیر‌های بنیادی نیز بوده است.
تحقیقات برخی اقتصاددانان نشان می‌دهد قیمت تعادلی دلار در حدود ۲۳ هزار تومان قرار دارد البته با تقویت سمت عرضه از طریق فروش نفت شاید این قیمت کمی تعدیل شود، اما زمان این تقویت و مقدار درآمد ایجادشده و نرخ تورم امسال نیز در این تعدیل مهم است؛ بنابراین از این دیدگاه برگشت دلار به برخی قیمت‌های مورد انتظار در سال‌های گذشته از مسیر خوش‌بینی‌ها ممکن است تجربه تلخ تثبیت نرخ در دوران برجام را تکرار کند.
دلار پیش‌بینی قیمت سکه
بازار سکه از دو مسیر اثر می‌گیرد؛ قیمت دلار و قیمت طلای جهانی.
پیروزی بایدن در انتخابات امریکا خبر خوبی برای معامله گران طلا است، زیرا بسیاری تصور می‌کنند در دوران او به دلیل سیاست‌های اقتصادی است که قرار است اتخاذ شود بازار طلا جذاب می‌شود. برخی می‌گویند اگر دموکرات‌ها در کنار ریاست جمهوری مجلس سنا را نیز ببرند احتمال افزایش قیمت طلا تا سطح دو هزار دلار وجود دارد. این انتظار افزایشی می‌تواند ترمزی برای کاهش قیمت سکه باشد.
اما از سوی دیگر قیمت دلار نیز متغیر کلیدی در تعیین ارزش سکه است اگر بهای دلار در بازار‌ها کاهشی شود قیمت سکه نیز با افت روبرو خواهد شد.
سکه پیش‌بینی قیمت مسکن
بازار مسکن به دلیل این‌که قدرت نقد شوندگی پایینی دارد و غیرقابل تجارت است با نرخ تورم خود را تنظیم می‌کند. انتظار برخی کارشناسان این است که اگر درآمد‌های دولت از محل فروش نفت افزایش یابد و در مقابل کسری بودجه دولت کاهش داشته باشد بازار مسکن برای یک دوره دوساله وارد فاز رکود شود.
اما گروه دیگر تأکیددارند با توجه به روند سایر بازار‌های دارایی نقدینگی کنونی در اقتصاد ایران نیازمند ضربه‌گیر است. اگر سیاست‌گذار نرخ سود را اصلاح نکند امکان دارد بازار مسکن از محل نقدینگی رشد کرده در اقتصاد ایران تحریک شود؛ زیرا دولت در این بازار همانند سایر بازار‌ها از قدرت کنترل قیمت و تنظیم بازار با واردات برخوردار نیست.
مسکن
انتظارات و روند بازار‌ها
تمامی کارشناسان اعتقاددارند انتظارات در اقتصاد تاریخ انقضا دارد و نمی‌تواند با تکیه‌بر بال انتظارات و امید برای یک‌روند طولانی پیش رفت. برخی این دوره را حداکثر دو ماه و برخی برای دو فصل پیش‌بینی می‌کنند؛ اما اکثر اقتصاددانان تأکیددارند تغییر در متغیر‌های قیمتی در اقتصاد اگر با تغییر در عوامل بنیادی حمایت نشود پایداری ندارد. از این دید اگر سیاست‌گذاران در ماه‌های حساس پیش رو تدبیری برای مدیریت کسری بودجه، نرخ تورم از مسیر نقدینگی و پایه پولی نداشته باشند بارنگ باختن انتظارات مثبت نوسانات به اقتصاد بازمی‌گردد. برخی از آنان حتی هشدار می‌دهند سرخوشی از آینده نباید موجب ادامه سیاست‌های غیر بهینه شود. آمار‌های اخیر اقتصادی نشان می‌دهد نرخ رشد پایه پولی و نقدینگی دریکی از بالاترین حد‌های خود قرار دارد. بدهی بانک‌های بانک مرکزی در نیمه اول سال رشد و انگیزه مردم برای سپرده‌گذاری مدت‌دار کاهش شدیدی داشته است.
سیاست‌گذار باید در ادامه با بهینه کردن هزینه‌ها و سیاست‌ها تلاش کند ریسک‌های واقعی پیش روی اقتصاد را مدیریت کنند. درواقع در کنار استفاده مطلوب از امید و خرید زمان تدبیر نیز صورت گیرد. درواقع در اقتصاد ایران هم درد و درمان در داخل است و اگر به این نکته توجه نشود ممکن است تجارب گذشته تکرار شود، اما این بار با شدت بیشتر!.